نقدی بر رویکرد قانون‌گذار ایران در قبال بزه‌کاری سبز
نقدی بر رویکرد قانون‌گذار ایران در قبال بزه‌کاری سبز نام مقاله ای از محسن شریفی است بوده که در شماره اول دوره پانزدهم (بهار 1402) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
در اهمیت محیط زیست همین بس که اصل پنجاهم قانون اساسی حیات رو به رشد نسل امروز و فردا را در گرو حفظ آن دانسته است. صورت موکّد حمایت از این موهبت الهی، کاربستِ تدبیرهای کیفری در قبال رفتارهای مخرّب آن است. ضرورتی که در منبع‌های بین‌المللی از جمله اعلامیه‌ی استکهلم و کنوانسیون استراسبورگ نیز احساس شده است. نظام کیفری ایران در این راستا، مقرره‌های معتنابهی را در گذر زمان وضع و هر بار در بُعدی جرم‌انگاری و کیفرگذاری کرده است. شدّت این اهتمام را می‌توان در افساد فی‌الارض پنداشتنِ پخش گسترده‌ی مواد سمی و میکروبی خطرناک توسط ماده‌ی (286) قانون مجازات اسلامی ملاحظه کرد. به‌رغم این، یافته‌های این پژوهش که روش آن توصیفی-تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات‌ا‌َش کتاب‌خانه‌ای، دلالت دارد که هم‌چنان نقص‌هایی متوجه سیاست کیفری کنونی است که از جمله‌ی آن‌ها، عدم جرم‌انگاری برخی رفتارهای تهدید کننده محیط زیست، تحدید اختیارات سازمان‌های مردم نهاد در تعقیب متخلفان این حیطه، عدم مسؤولیت کیفری دولت در تعرض به پدیده‌ی مزبور و نابازدارندگی جزای نقدی اغلب بزه‌های سبز است. این نوشتار، در تشریح این موردها و چاره جویی برای برون رفت از مشکل کوشیده است.
کلید واژه ها
- محیط زیست
- تابعان حقوق کیفری
- جرم زیست محیطی
- مسؤولیت کیفری
- ضمانت اجرای کیفری