جهانی شدن، هویت و فقه سیاسی
جهانی شدن، هویت و فقه سیاسی نام مقاله‌ای از ابراهیم برزگر است که در شماره دهم (فروردین 1383) نشریه پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.
چکیده
مفروض این مقاله آن است که جهانی شدن پدیده‌ای قدیمی و ادامهء همان فرایند مدرنیزاسیون جهان است.هرچند متعاقب فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به عنوان قطب رقیب و مزاحم ایالات متحده امریکا،روند جهانی شدن شتاب بیشتری به خود می‌گیرد و همین شتاب‌گیری آن را به عنوان پدیده کاملا جدیدی جلوه‌گر ساخته است.مؤلف دو نمونه و دو موج از جهانی شدن را مطرح نموده است:بر این اساس،واکنشها و پاسخهای فقه سیاسی در موج اول را سرمایه و تجاربی می‌داند که بررسی آنها،می‌تواند چشم‌انداز روشنتری را فراروی فقهای جهان اسلام و ایران در برخورد با پدیده جهانی شدن قرار دهد.در موج اول جهانی شدن سه مرحله برخوردهای نظامی اولیه، برخوردهای اقتصادی ثانویه و سرانجام برخوردهای الگوهای فرهنگی و کالاهای ارزشی را از یکدیگر متمایز ساخته است که به اتخاذ سه واکنش«اعلام جهاد مقدس»،واکنش«تحریم شرعی» کالاهای اقتصادی تمدن غرب و اروپا و سرانجام«واکنش نفی تشبه به کافران»را در پی داشته است. البته در گونه‌شناسی واکنش فقیهان باید به تفکیک آنان به«اصولیون»و«اخباریون»توجه داشت که اصولیون با توسل به قاعده«منطقة الفراغ»و اصالت اباحه بمراتب توفیق بیشتری در اهلی کردن موج اول جهانی شدن داشته‌اند.آنگاه در بازخورد فقهی و در موقعیت«وقوف بعد از وقوع»به بررسی میزان کارآمدی این پاسخها و واکنشها می‌پردازد.در واقع،دیالکتیک اندیشه‌های فقهی و واقعیتهای جهانی شدن در موج اول در کانون این نوشتار است.
کلیدواژه‌ها
- جهانی شدن
- سیاست و جهانی شدن
- فقه سیاسی
- هویت