ماده ۹۰ قانون مدنی
عین موقوفه در مورد جواز بیع، به اقرب به غرض واقف تبدیل می‌شود.
توضیح واژگان
تبدیل به احسن، یعنی تبدیل به اقرب به غرض واقف.(28124)
تبدیل یعنی تعویض، تغییر و دگرگونی.(146830)
استبدال، یعنی معاوضه موقوفه با مال دیگری، که جایگزین آن می گردد.(151693)
کلیات توضیحی تفسیری دکترین
همه احکام و مقررات وقف، در مورد بدل موقوفه نیز جاری است.(46639)
هدف واقف، حبس اصل مال، به منظور تسبیل منفعت آن بوده است؛ به همین جهت عین موقوفه در مورد جواز بیع، باید به اقرب به غرض واقف تبدیل شود.(131341)
عین موقوفه در مورد جواز بیع، باید به اقرب به غرض واقف تبدیل شود. هرچند واقف، حین انشای وقف، چنین امری را، پیش بینی ننموده باشد.(360477)
درصورت فروش موقوفه، باید با بهای آن، ملک دیگری خریداری شده؛ و با همان شرایط و کیفیت و در همان جهت مصرف، وقف گردد.(369869)
مالی که با بهای فروش موقوفه، خریداری می گردد؛ وقف بوده؛ و هیچ گاه آزاد نخواهد شد.(694650)
با فروش موقوفه، زمینه نهادی که واقف، بنا نموده؛ از بین نرفته؛ و نمی توان اصالت مالی را، که وی وقف نموده؛ زیر سؤال برد؛ درنتیجه بهای فروش مال مزبور نیز، وقف بوده؛ و باید صرف خرید مالی شود؛ که اقرب به غرض واقف است.(694672)
سوابق فقهی
هر گاه بعض موقوفه، خراب یا مشرف به خرابی گردد؛ به طوریکه انتفاع از آن، ممکن نباشد؛ همان بعض، فروخته می‌شود؛ و ثمن آن، متعلق به موقوفٌ علیهم خواهدبود؛ که می توانند با آن، به تعمیر قسمت دیگر موقوفه بپردازند.(46641)
اگر اثاث حسینیه ای که متروک مانده؛ در آن مکان یا حسینیه دیگر، قابل استفاده نباشد؛ باید فروخته شده؛ و بهای آن اموال، صرف مقاصد مکان موقوفه شود.(9562) (9564)
اگر مغازه ای برای تأمین مخارج مسجدی وقف گردد؛ و آن مسجد خراب شود؛ می توان عواید مغازه را، برای مسجد دیگری، هزینه نمود.(841560)
رویه های قضایی
به موجب دادنامه شماره 673 مورخه 5/12/1369 شعبه 23 دیوان عالی کشور، اگر موقوفه، در مسیر خیابان سازی قرار داشته باشد؛ شهرداری موظف است بهای آن را، پرداخته تا اداره اوقاف، جهت تبدیل به اقرب به غرض واقف، اقدام نماید.(41494)
به موجب نظریه مشورتی شماره 2234/7 مورخه 1/6/1378 اداره حقوقی قوه قضاییه، جهت تبدیل موقوفه، اخذ مجوز از سازمان اوقاف و امور خیریه، ضروری است.(66214)
مصادیق و نمونه ها
- اگر ملک موقوفه، جهت سکونت، استحمام، تدریس، و یا زراعت وقف گردیده باشد؛ بدل آن نیز، باید در جهات یاد شده؛ مورد انتفاع قرار گیرد.(369869)
- اگر ملکی که برای سکونت دانشجویان وقف گردیده؛ تخریب گردد؛ و سپس به فروش برسد؛ ملکی که با بهای آن، خریداری می شود؛ قابلیت تحقق منظور واقف را، داشته باشد.(694673)