ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

شکستن استخوان دنبالچه، موجب ارش است مگر آنکه جنایت مزبور باعث شود مجنی ‌ٌعلیه قادر به ضبط مدفوع نباشد که در این صورت دیه کامل دارد و اگر قادر به ضبط مدفوع باشد ولی قادر به ضبط باد نباشد، ارش آن نیز پرداخت می‌شود.

توضیح واژگان

دنبالچه یا کوکسیکس به پاین ترین استخوان پشت گفته می شود که حاصل جوش خوردن چهار مهره در انتهای ستون فقرات است.714116 فقها از این استخوان تحت عنوان «بعصوص» بر وزن عصفور2817684 نیز یاد کرده اند.3363784

پیشینه

در گذشته ماده 439 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370) در این خصوص وضع شده بود.806900 همچنین ماده 149 قانون دیات مصوب 1361 نیز در باب دیه خروج بول در اثر فشار وارده بر شکم وضع شده بود.2813284

نکات توضیحی تفسیری دکترین

برخی از نویسندگان بیان نموده اند جنایت به استخوان دنبالچه که منجر به ناتوانی در ضبط باد شکم گردد، ارش را ثابت می نماید.1928140همچنین شکستن این استخوان اگر موجب ناتوانی در ضبط مدفوع شود، موجب دیه کامل است.1928132

مستندات فقهی

مستند فقهی این ماده را روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند.2358300 مانند روایت سلیمان ابن خالد از امام صادق (ع) که به موجب آن شکستن نشیمنگاه که موجب ناتوانی در نگهداری مدفوع شود، دیه کامل را به همراه دارد.2813268

سوابق فقهی

گروهی از فقها معتقدند در فرض شکستن استخوان دنبالچه که منجر به ناتوانی مجنی علیه در نگهداری مدفوع خویش شود، دیه کامل ثابت است.837172برخی از فقها معتقدند در صورتی که جنایت موجب ناتوانی در ضبط باد شکم شود، باید ثلث دیه اخذ گردد.714112 همچنین برخی از فقها معتقدند در فرض توان مجنی علیه در ضبط مدفوع و ناتوانی وی در ضبط باد، باید جریمه از سوی حاکم تعیین شود.837180

رویه قضایی

به موجب نظریه مشو تی 7/1232-1365/4/4 باید میان استخوان لگن و نشیمنگاه قائل به تفکیک بود و برای شکستگی استخوان لگن ارش تعیین نمود.671368