مسئولیت مدنی ناشی از شکست خواهان در دعوا
 | |
| عنوان | مسئولیت مدنی ناشی از شکست خواهان در دعوا |
|---|---|
| نویسنده | احسان بهرامی |
| محور موضوعی | مسئولیت مدنی |
| سال نشر | ۱۴۰۳ |
| منتشر شده در | حقوق مسئولیت مدنی؛ توجیه و نقد رویه قضایی |
مسئولیت مدنی ناشی از شکست خواهان در دعوا عنوان مقاله ای از احسان بهرامی است که در کتاب حقوق مسئولیت مدنی؛ توجیه و نقد رویه قضایی منتشر گردیده است.
چکیده
خوانده ممکن است در مقام دفاع از دعوا، با هزینه های متعددی نظیر هزینه دادرسی، هزینه کارشناسی، حق الوکاله وکیل و ... روبه رو شود. پس از تحمیل این هزینه ها به خوانده و صدور قرار قاطع یا حکم علیه خواهان، طبیعی است که خوانده به دنبال جبران خسارات دادرسی باشد. این امر که ذیل بحث مسئولیت مدنی ناشی از شکست خواهان در دعوا مطرح می شود، با دو پرسش بسیار مهم همراه است: نخست، آیا مسئولیت مدنی خواهان نیازمند «واهی» بودن دعوا است؟ دوم، آیا مسئولیت مدنی خواهان منوط به احراز «سوءنیت» او است؟ در پاسخ به پرسش نخست، از یک سو در ادبیات حقوقی موجود، ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی آنچنان با بحث دعوای واهی گره خورده که گویی نمی توان مسئولیت مدنی خواهان را بدون اینکه دعوا واهی باشد، تصور نمود. از سوی دیگر ممکن است گفته شود واهی بودن دعوا خصوصیتی ندارد تا بتوان مسئولیت مدنی خواهان را فرع بر آن دانست. به همین ترتیب در پاسخ به پرسش دوم، از یک جهت مطابق ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی، مطالبه خسارات دادرسی از خواهان منوط به احراز سوءنیت او شده است. از جهت دیگر، بر اساس ماده 109 این قانون، صدور قرار تأمین دعوای واهی که یکی از جلوه های مسئولیت مدنی خواهان می باشد، مشروط به احراز سوءنیت خواهان نشده است. با این اوصاف، نویسنده در پژوهش حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش شده، سرِ آن دارد که این پرسش ها را در کنار نقد و ارزیابی یک دادنامه جدیدالصدور پاسخ دهد. در پایان، نتیجه حاصله این است که اولاً مسئولیت مدنی خواهان صرفاً در جایی که دعوا واهی باشد قابل تصور نیست، بلکه می توان آن را در دعاوی غیرواهی منجر به شکست خواهان نیز برقرار دانست. ثانیاً در صورتی که شکست خواهان به دلیل واهی بودن دعوا باشد، احراز تقصیر او برای برقراری مسئولیت مدنی کافی است؛ در غیر این صورت، مسئولیت مدنی خواهان نیازمند احراز سوءنیت او خواهد بود.
واژگان کلیدی
- تقصیر
- خسارات دادرسی
- دعوای واهی
- سوءنیت
- ماده 109 قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی