ماده ۴۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی
درصورتی که پس از نقض حکم فرجام خواسته در دیوان عالی کشور دادگاه با ذکر استدلال طبق رأی اولیه اقدام به صدور رأی اصراری نماید و این رأی مورد درخواست رسیدگی فرجامی واقع شود، شعبه دیوان عالی کشور در صورت پذیرش استدلال، رأی دادگاه را ابرام، در غیراین صورت پرونده در هیئت عمومی شعب حقوقی مطرح و چنانچه نظر شعبه دیوان عالی کشور مورد ابرام قرار گرفت حکم صادره نقض و پرونده به شعبه دیگری ارجاع خواهد شد. دادگاه مرجوع الیه طبق استدلال هیئت عمومی دیوان عالی کشور حکم مقتضی صادر می‌نماید. این حکم در غیر موارد مذکور در ماده (۳۲۶) قطعی می‌باشد.
توضیح واژگان
حکم اصراری: آیین دادرسی حکمی است که دادگاه ماهوی بعد از نقض رای در رسیدگی فرجامی به استناد علل و اسباب موجه حکم منقوض می‌دهد. ۸۲۲۸۸/۴۵۰۳۹۹/
پیشینه
مشابه مفاد این ماده ذیل ماده ۵۷۶ قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۳۱۸ پیش‌بینی شده بود۶۹۹۸۷۱/ و همچنین حکم مقرر در این ماده در بند ج ماده ۲۶۶ ق.ا.د. ک مورد تصریح قانون گذار قرار گرفته‌است. ۱۱۹۳۵۴/
نکات توضیحی وتفسیری دکترین
در صورتی که دادگاه مرجوع الیه بعدی طبق حکم منقوض اولیه مبادرت به صدور رای اصراری نماید، به نظر می‌رسد این رای قابلیت تجدیدنظر خواهد داشت. ۱۴۳۹۵۱/ «هیئت عمومی دیوانعالی کشور مرکب از روسا و مستشاران شعب حقوقی دیوان عالی کشور، بر اساس ماده ۴۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی می‌تواند تشکیل شود که رای اصراری از دادگاه بدوی یا تجدیدنظر در امور حقوقی صادر و مورد درخواست فرجام قرار گرفته باشد. در حقیقت، چنانچه رایی از دادگاه صادر شود که در شعبه دیوانعالی کشور در پی فرجام خواهی، نقض شود و رسیدگی به دادگاه هم عرض ارجاع شود و این دادگاه نیز با ذکر استدلال، طبق رای اولیه اقدام به صدور رای اصراری نماید و این رای اصراری مورد درخواست فرجام قرار گیرد و شعبه دیوانعالی کشور که به این درخواست رسیدگی می‌نماید، استدلال را نپذیرد، پرونده در هیئت عمومی شعب حقوقی مطرح و چنانچه استدلال دادگاه مورد پذیرش قرار گرفت رای، ابرام و در غیر این صورت، رای تقض می‌شود و پرونده به شعبه (دادگاه هم عرض) دیگری ارجاع خواهد شد تا طبق استدلال هیئت عمومی، خکم مقتضی صادر نماید.» ۳۴۴۱۸۰//رای اصراری بر اساس قواعد عمومی قابل تجدیدنظر است بنابراین منظور از عبارت «این رای مورد درخواست رسیدگی فرجامی واقع شود» آن است که پس از قطعیت در دادگاه تجدیدنظر یا انقضای مهلت تجدیدنظر خواهی، مورد فرجام خواهی قرار گیرد. ۱۴۱۱۰۶/