ماده ۶۹ قانون مدنی
وقف بر معدوم صحیح نیست مگر به تبع موجود.
توضیح واژگان
وقف در لغت، یعنی ایستادن، حبس کردن و منحصر نمودن چیزی به کسی. (۱۴۸۹۸۲) و وقف در لغت، یعنی ایستادن و نگاه داشتن. (۳۵۲۳۶۰)
کلیات توضیحی تفسیری دکترین
وقف برجنین، درصورتی صحیح است که وی، زنده متولد گردد. (۲۲۸۳۵)
به دلیل بهرهمندی وقف از شخصیت حقوقی، میتوان گفت که قابلیت وجود موقوفٌ علیه، جهت اعتبار وقف کافی است. (۲۲۸۴۳)
حکم این ماده، نسبت به وقف عام و خاص، قابل تسری است. (۱۳۱۲۹۶)
وقف بر مساکین شهری که در آن دیار، فقیری وجود ندارد؛ صحیح نیست. (۱۳۱۲۹۷)
مستندات فقهی
در رابطه با بطلان وقف بر حمل، به دلیل معدوم بودن آن، ادعای اجماع شدهاست. (۵۲۰۰)
سوابق فقهی
در بطلان وقفی که طبقه اول موقوفٌ علیهم، موجود نیستند؛ تردیدی وجود ندارد. (۵۲۰۰)
وقف به نفع حمل، صحیح نیست. (۵۲۰۱)
انتقادات
دلایلی برای توجیه وقف بر معدوم به تبع موجود، بیان گردیده؛ مبتنی بر استحسان بوده؛ و قانع کننده نیست. (۳۷۹۴)
مصادیق و نمونهها
- اگر زید، ملک خود را، به نفع عمرو، همسر، و فرزند او وقف نماید؛ در حالی که آنها یا یکی از آن دو، نابارور باشد؛ وقف نسبت به فرزند باطل است. (۱۰۴۱۲۰۳)
- اگر زید، خانه خود را، به نفع عمرو وقف نماید؛ و سپس معلوم گردد که عمرو، حین انشای عقد، در قید حیات نبوده؛ چنین وقفی باطل است. (۱۷۰۸۷۱)