ماده ۶۹ قانون مدنی

ماده ۶۹ قانون مدنی: وقف بر معدوم صحیح نیست مگر به تبع موجود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۵ قانون مدنی

• ماده ۶۸ قانون مدنی
• ماده ۷۰ قانون مدنی

توضیح واژگان

«وقف» در لغت، به معنای ایستادن، حبس کردن، منحصر نمودن چیزی به کسی، و نگاه داشتن است.

نکات تفسیری دکترین ماده ۶۹ قانون مدنی

حکم ماده ۶۹ قانون مدنی، نسبت به وقف عام و خاص، قابل تسری است. به دلیل بهره‌مندی وقف از شخصیت حقوقی، می‌توان گفت که قابلیت وجود موقوفٌ علیه، جهت اعتبار وقف کافی است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۶۹ قانون مدنی

1. وقف باید بر اشخاص یا منافع موجود باشد و وقف بر چیزی که وجود ندارد (معدوم) صحیح نیست.
2. استثنای این قاعده، وقف بر معدوم به تبع موجود است، به این معنا که اگر چیزی که وقف می‌شود به تبع موجود و مرتبط با آن باشد، ممکن است صحیح تلقی شود.
3. تبعیت معدوم از موجود ممکن است به این معنا باشد که چیزی در آینده به دلیل موجودیت حاضر وجود خواهد داشت و بر اساس این ارتباط، وقف بر آن صحیح است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• در رابطه با بطلان وقف بر حمل، به دلیل معدوم بودن آن، ادعای اجماع شده‌است.

سوابق فقهی

• در بطلان وقفی که طبقه اول موقوفٌ علیهم، موجود نیستند؛ تردیدی وجود ندارد.

• وقف به نفع حمل، صحیح نیست.

انتقادات

دلایلی که برای توجیه وقف بر معدوم به تبع موجود، بیان گردیده، مبتنی بر استحسان بوده و قانع کننده نیست.

مصادیق و نمونه‌ها

• وقف بر مساکین شهری که در آن دیار، فقیری وجود ندارد؛ صحیح نیست.
• وقف بر جنین، در صورتی صحیح است که وی، زنده متولد گردد.

• اگر زید، ملک خود را به نفع عمرو، همسر و فرزند او وقف نماید؛ در حالی که آنها یا یکی از آن دو، نابارور باشد؛ وقف نسبت به فرزند باطل است.
• اگر زید، خانه خود را به نفع عمرو وقف نماید و سپس معلوم گردد که عمرو، حین انشای عقد، در قید حیات نبوده، چنین وقفی باطل است.

مقالات مرتبط

• مطالعه تطبیقی ادله اثبات وقف در فقه و نظام حقوقی ایران

• کارکرد فرض قانونی در نظام‌های حقوقی
• معنا و مفهوم حسن نیت در قراردادها
• ارث حق انتفاع