ماده ۸۳۳ قانون مدنی

ورثه‌ی موصی نمی‌تواند در موصی‌به تصرف کند مادام که موصی‌له رد یا قبول خود را به آن‌ها اعلام نکرده است. اگر تأخیر این اعلام موجب تضرر ورثه باشد حاکم موصی‌له را مجبور می‌کند که تصمیم خود را معین نماید.

توضیح واژگان

وصیت را، به معنای وصل و الحاق دانسته اند؛ به عبارتی موصی با وصیت، تصرفات زمان حیات خود در اموالش را، به تصرفات پس از وفات خویش وصل می کند.(660872) و تملیک عین یا منفعت مال به دیگری، پس از مرگ مالک را، وصیت گویند.(1003247) و وصیت عبارت است از ایقاعی قهری، که به موجب آن، وصی حق دارد تصرفاتی تحت عنوان موصی به را، در مال موضوع وصیت انجام دهد(361162)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ممکن است تأخیر موصی له در پذیرش یا رد وصیت، موجب تضرر ورثه موصی گردد؛ دراینصورت آنان می توانند با اقامه دعوا در دادگاه صالح، خواستار الزام موصی له به اخذ تصمیم مقتضی گردند. (694795) و به اقتضای قاعده لاضرر، درصورت متضرر شدن ورثه از تأخیر موصی له، در قبول یا رد وصیت، حاکم او را ملزم به اتخاذ تصمیم مناسب می نماید.(49879) و تا زمانی که هنوز موصی له، وصیت را قبول یا رد نکرده است؛ مخارج نگهداری آن برعهده ورثه می باشد. درصورت قبول وصیت توسط موصی له، هزینه های مزبور از وی قابل مطالبه خواهد بود.(51619) و درصورت امتناع وی از پرداخت مخارج مزبور، از مورد وصیت به مقدار هزینه های صرف شده، تقاص خواهدشد.(51620) و مقتضی است درصورت خودداری موصی له از قبول یا رد وصیت، به هنگام رسیدگی قضایی، دادگاه حکم به رد وصیت صادرنماید.(73904) و دلیل اینکه تا زمان قبول یا رد وصیت توسط موصی له، ورثه حق تصرف در مال مزبور را ندارند؛ این است که هنوز مالکیت آنان نسبت به مال مزبور، محقق نشده است.(51617) و صرف ایجاب وصیت توسط موصی، سبب ایجاد تعهد برای ورثه می گردد؛ آنان با عدم تصرف موصی به تا زمانی که هنوز موصی له، وصیت را قبول یا رد نکرده است؛ ، باید به نظر موصی پایبند باشند.(1054108)

مستندات فقهی

آیه 233 سوره نساء، "من بعد وصیت یوصی بها او دین"، دلالت بر این دارد در شرایطی که موصی له، هنوز اقدام به قبول یا رد موصی به ننموده است؛ ورثه وی مالک آن مال محسوب نگردیده؛ و درنتیجه، تصرف آنان در موصی به صحیح نمی باشد.(49876)