ماده ۸۷۶ قانون مدنی

با شک در حیات، حین ولادت، حکم وراثت نمی‌شود.

توضیح واژگان

استصحاب عدمی یعنی اینکه فقدان چیزی در گذشته، آشکار و مسلم بوده؛ لیکن وجود آن در آینده، مورد تردید قرارگیرد؛ که همچنان فرض عدم می شود.(695773)

پیشینه

در آیین زرتشت، چنانچه انعقاد نطفه حمل به هنگام فوت متوفی، مورد تردید قرارگیرد؛ از ارث محروم می گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تردید در زنده متولدشدن طفل، مانع احراز یکی از شرایط وراثت است؛ پس شک در حیات طفل به هنگام تولد، مانع ارث بری است.(428706) و با شک در حیات، حین ولادت، حکم وراثت نمی‌شود.؛ زیرا اصل بر عدم حصول شرط است.(90742) و با وحدت ملاک از این ماده، درصورت شک در مسلمان بودن وارث حین فوت مورث، حکم وراثت نمی‌شود. زیرا مقارنت اسلام، در مورث و وارث شرط است.(592419)

سوابق فقهی

تردید در زنده بودن وارث به هنگام فوت مورث، مانع ارث بری است. زیرا با عدم احراز شرط، وجود مشروط نیز منتفی می گردد. پس اصل استصحاب و اصل عدم، دراینجا کاربردی ندارند؛ چون حالت سابقه ای دیده نمی شود تا بتوان با استناد به آن، حکم قضیه را روشن نمود.(95221) و درصورت تعارض مانع و مقتضی، مانع مقدم است.(578332)