ماده ۳۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری

(اصلاحي 24/03/1394)- رسيدگي به اتهامات رؤساي قواي سه گانه و معاونان و مشاوران آنان ، رئيس و اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام ، اعضاي شوراي نگهبان ، نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و خبرگان رهبري ، وزيران و معاونان وزيران ، دارندگان پايه قضائي ، رئيس و دادستان ديوان محاسبات ، سفيران ، استانداران ، فرمانداران مراكز استان و جرائم عمومي افسران نظامي و انتظامي از درجه سرتيپ و بالاتر و يا داراي درجه سرتيپ دومي شاغل در محلهاي سرلشكري و يا فرماندهي تيپ مستقل ، مديران كل اطلاعات استانها حسب مورد ، در صلاحيت دادگاههاي كيفري تهران است ، مگر آنكه رسيدگي به اين جرائم به موجب قوانين خاص در صلاحيت مراجع ديگري باشد . تبصره 1 ماده 307: شمول اين ماده بر دارندگان پايه قضائي و افسران نظامي و انتظامي در صورتي است كه حسب مورد ، در قوه قضائيه يا نيروهاي مسلح انجام وظيفه كنند . تبصره 2 ماده 307: رسيدگي به اتهامات افسران نظامي و انتظامي موضوع اين ماده كه در صلاحيت سازمان قضائي نيروهاي مسلح مي باشد ، حسب مورد در صلاحيت دادگاه نظامي يك يا دو تهران است .

توضیح واژگان

مقصود از قوانین خاص، مقررات خاص مرتبط به این قانون یا دیگر قوانین است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق را باید استثنایی بر اصول صلاحیت محلی دانست که دادگاه صالح به رسیدگی به جرایم را دادگاه محل وقوع جرم می داند. منتها این ماده صلاحیت مذکور را به نفع دادگاه های پایتخت تغییر داده است. این صلاحیت اعم از آن است که جرم ارتکابی مرتبط با وظایف شغلی گروه های احصاء شده در این ماده باشد یا ارتباطی به آن نداشته باشد. عده ای بر این باورند که با توجه به مصونیت قضایی قاضی، رسیدگی به تخلفات وی با رسیدگی به تخلفات دیگر افراد باید متفاوت باشد. لذا لازم است ابتدا پرونده وی در دادسرای انتظامی قضات مطرح شود. همچنین رسیدگی به جرایم این افراد در دادگاه کیفری استان تهران خواهد بود. این امر در خصوص نمایندگان مجلس نیز صادق است و باید صلاحیت دادگاه کیفری تهران بر حسب نوع جرم ارتکابی تعیین شده و حسب مورد پرونده به دادگاه کیفری یک یا دو ارجاع داده شود.

استثناء پیش بینی شده در قسمت اخیر ماده فوق مربوط به موارد خاصی همچون صلاحیت دادگاه های ویژه روحانیت می باشد که از دادگاه های کیفری احصاء شده در این قانون خاج هستند.

همچنین رسیدگی به اتهامات افسران نظامی و انتظامی موضوع ماده فوق که در صلاحیت سازمان قضایی نیروهای مسلح است، حسب مورد در صلاحیت دادگاه های نظامی یک یا دو تهران است.

رویه قضایی

رای وحدت رویه شماره 762 مورخ 1396/8/2:با توجه به مسئولیت رؤسا و اعضای شعب سازمان تعزیرات حکومتی در رسیدگی به جرائم قاچاق کالا و ارز و وصف قضایی موضوع و با توجه به صراحت مواد ۴۹ و ۶۰ قانون تعزیرات حکومتی مصوب ۱۳۹۲ بر اشتغال دارندگان پایه‌های قضایی در شعب مرقوم و انحصار صلاحیت دادسرا و محاکم کیفری مستقر در مرکز استان‌ در رسیدگی به موارد مذکور در ماده ۷۴ این قانون و با توجه به ادبیات اداری و شرایط مقرر برای اعضای شعب ویژه رسیدگی‌کننده به قاچاق کالا و ارز و دلالت «مرکز» به فرد اجلای آن یعنی مرکز کشور، رسیدگی به کلیه اتهامات رؤسا و اعضای شعب سازمان تعزیرات حکومتی که در مقام رسیدگی به پرونده‌های قاچاق کالا و ارز مرتکب می‌شوند در صلاحیت دادسرا و دادگاه‌های تهران بوده و آراء شعب یازدهم و سی و هفتم دیوان عالی کشور که با این نظر انطباق دارند صحیح و قانونی تشخیص می‌گردند این رأی طبق ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور، دادگاه‌ها و سایر مراجع اعم از قضایی و غیر آن لازم‌الاتباع است.

نظریه مشورتی شماره 7/94/995 مورخ 1394/4/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه : 2-مقامات ذكر شده در مواد 307 و 308 قانون آئين دادرسي كيفري مصوب 1392،دو دسته هستند؛ دسته اوّل داراي مصونيت قضائي ميباشند، در مورد آنها چنانچه مرتكب جرم مشهود شده باشند ضابطان دادگستري بايد اقدامات لازم را براي جلوگيري از امحاء آثار و ادوات و آلات و ادّله جرم به عمل آورند بدون اينكه متعرض آنها شده باشند، سپس مراتب را فوري وفق مقررات مواد 46و 44 اين قانون جهت كسب تكليف، به دادستان اطلاع دهند؛ اما در مورد كساني كه فاقد مصونيت­هاي مذكور هستند، ضابطان بايد وفق مقررات عمومي قانون مارالذكر عمل نمايند.