اصل ۳۴ قانون اساسی

دادخواهي‏ حق‏ مسلم‏ هر فرد است‏ و هر كس‏ ميتواند بمنظور دادخواهي‏ به‏ دادگاههاي‏ صالح‏ رجوع‏ نمايد، . همه‏ افراد ملت‏ حق‏ دارند اينگونه‏ دادگاهها را در دسترس‏ داشته‏ باشند و هيچكس‏ را نمي‏ توان از دادگاهي‏ كه‏ بموجب‏ قانون‏ حق‏ مراجعه‏ به‏ آن‏ را دارد منع كرد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

نخستین حق هر شهروند دادخواهی است بدین معنا که هر شهروند بتواند به منظور احقاق حق خویش به دادگاه واجد صلاحیت مراجعه و تقاضای رسیدگی نماید. به بیانی دیگر دسترسی به محاکم و مراجع قضائی صالح برای حل و فصل دعاوی و ارجاع شکایات از حقوق مسلمی است که جامعه باید برای همه افراد به طور یکسان فراهم اورد و این چیزی است که برای تضمین امنیت حقوقی و اجتماعی افراد امری ضروری است. شایان توجه است که دادخواهی من جمله حقوق غیر قابل سلب هر شهروند است. از این روی در اصل 34 ق.ا آمده است که همه افراد به طور مساوی می توانند حق دادخواهی در مراجع صالح قضایی را اعمال کنند.

تضمینات حق برخورداری از دادرسی منصفانه را می توان در دو گروه تضمینات نهادی و تضمین های مربوط به فرایند رسیدگی جای داد. تضمین های نهادی به مرجع رسیدگی مربوط می شوند که اهم ان های عبارت است از: استقلال و بی طرفی مرجع قضایی. تضمین های مربوط به فرایند رسیدگی نیز تضمین هایی هستند که یا به فرایند رسیدگی از سوی دادگاه مروبط می شوند و یا به حق هایی ارتباط پیدا می کنند که طرفین رسیدگی باید از آن ها بهره برند.

هدف از رعایت اصولی دادرسی منصفانه نیز آن است که شکل دادرسی فارغ از محتوا یا نتیجه آن به گونه انتظام پیدا کند که بتواند نوید بخش عدالت و نظم حقوقی باشد.

اصول مرتبط

اصل 36 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

اصل 159 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران