ماده ۳۰۴ قانون تجارت

خسارت تأخیر تأدیه مبلغ اصلی برات که به واسطه عدم تأدیه اعتراض شده است از روز اعتراض و خسارت تأخیر تأدیه مخارج اعتراض و مخارج برات رجوعی فقط از روز اقامه دعوی محسوب می شود.

توضیح واژگان

تأدیه، یعنی انجام دادن، به جاآوردن، و ادای دین (148124)

به تعویق انداختن پرداخت بدهی، و یا حقی که شخص، بر عهده دیگری دارد؛ تأخیر تأدیه گویند.(1014428)

برات رجوعی: اگر دارنده براتی که وجه آن در موعد تأدیه، وصول نگردیده؛ و نسبت به آن واخواست عدم تأدیه شده؛ براتی را برعهده یکی از مسئولان آن صادر نماید؛ و سپس مبلغ آن را با تنزیل، دریافت نماید؛ دراینصورت اقدام به صدور برات رجوعی نموده است.(619872)

پیشینه

به موجب ماده 48 قانون متحدالشکل ژنو، هر یک از مسئولین برات، که عدم تأدیه وجه سند مزبور توسط آنان، موجب وردر زیان به دارنده گردیده است؛ باید به مقدار 6 درصد وجه برات، از تاریخ سررسید، بهره پرداخت نماید.(458163)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

با توجه به اینکه از تاریخ اعتراض، دارنده برات مستحق خسارت تأخیر تأدیه است؛ پس تردیدی نیست که زیان مزبور را، می توان بر مبلغ مندرج در برات رجوعی افزود.(1035790) که البته عناصر خسارت تأخیر تأدیه عبارتند از:

-        وجود دین بر ذمه کسی به صورت پول.

-        منشأ دین مزبور، عقد، ابقاع، و یا حکم قانونگذار باشد.

-        دین مورد نظر، خود از مصادیق خسارت و ضرر و زیان به شمار نیاید.

-        در تأدیه بدهی، تأخیر صورت پذیرفته باشد.

-        بستانکار، رضایت خود را نسبت به تأخیر در وصول خویش، اعلام ننموده باشد.(82437) اما ماده مورد بحث، مطالبه خسارت از خسارت را تجویز نموده است.(82448) به علاوه، این ماده، دلالت بر مسئولیت تضامنی براتکش و ظهرنویسان، نسبت به تأدیه خسارت تأدیه دارد.(191359)

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 5083 مورخه 25/6/1380 اداره حقوقی قوه قضاییه، "مطالبه خسارت تأخیر تأدیه درمورد اوراق تجاری، برطبق قانون تجارت انجام می شود؛ و در سایر موارد از تاریخ سررسید، و اگر ضمن دعوی اصلی مطالبه شود؛ هزینه دادرسی به آن تعلق نمی گیرد. اما اگر مستقلاً به صورت یک دعوای جداگانه مطرح و مطالبه شود؛ مانند سایر دعاوی مشمول هزینه دادرسی خواهد بود."(1035903)