اصل ۱۲۲ قانون اساسی

اصل 122 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: رئيس جمهور در حدود اختيارات و وظايفي كه به موجب قانون اساسي و يا قوانين عادي به عهده دارد در برابر ملت و رهبر و مجلس شوراي اسلامي مسئول است .

توضیح واژگان

به مسئولیتی که رئیس جمهور و اعضای دولت در برابر پارلمان از طریق سوال و استیضاح انجام می گیرد مسئولیت سیاسی می گویند.

فلسفه و مبانی نظری

پدیداری مسئولیت سیاسی به تاریخ پارلمانی انگلستان بر می گردد. پس از تحولاتی که در قرن 14 میلادی در این کشور رخ داد و منجر به استقلال مردم در مقابل حکومت ها گردید هر وزیر یا صاحب منصبی در اجرای وظایف خود مرتکب تقصیر می شد با قضاوت مجلس اعیان به مجازات های سخت محکوم می گردید. در سال 1742 یکی از نخست وزیران این کشور به نام «وال پل» برای آنکه از مجازات رهایی یابد قبل از اتهام با استعفا از کار خود کناره گیری کرد و و این کار با اقتباس دیگران به صورت عرف سیاسی درآمد و نقطه عطف تاریخی برای مسئولیت سیاسی و جزائی دولتمردان محسوب می شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اصل مسئولیت مقامات انتخابی در مقابل انتخاب کنندگان یکی از اصول مهم دموکراسی است. رئیس جمهور رسمیت خود را مستقیما از ملت می گیرد و مقام او توسط مقام رهبری تنفیذ می شود. در خصوص مجلس نیز باید خاطر نشان کرد که چون رئیس جمهور مسئول اجرای قوانین مصوب مجلس است و از طرف دیگر در مقام هیات وزیران با ایتکار خود دولت را هدایت کرده و نقش سیاسی تعیین کننده ای در امور کشور داراست نظارت مجلس بر اعمال سیاسی وی قابل توجیه است. بر این اساس حق نظارت مردم از طریق آزادی بیان و نقد برنامه های دولت و به معنای مسئول بودن وی در برابر آنان است و ضمانت اجرای آن همان حق سوال و استیضاح مجلس است.

اصول و مواد مرتبط

اصل 88 قانون اساسی

اصل 89 قانون اساسی

قانون تعیین حدود و اختیارات و مسئولیت های ریاست جمهوری ایران مصوب 1365