نمایش مبدأ برای برزخ بین عقد و ایقاع (ماهیت ثالث در اعمال حقوقی)

'''برزخ بین عقد و ایقاع (ماهیت ثالث در اعمال حقوقی)''' نام مقاله ای از [[امید توکلی کیا]] است که در شماره چهارم (مهر ۱۳۹۸) [[نشریه دانشنامه های حقوقی|فصلنامه علمی دانشنامه های حقوقی]] منتشر شده است.

== چکیده ==
آیا تقسیم اعمال حقوقی به عقد و ایقاع، حصر عقلی است؟ کسی به صراحت چنین ادعایی را مطرح نکرده ولی از خلال سخن گذشتگان این حصر قابل استنباط است. فکری که شایع شده و در اندیشه‌ها ریشه دوانیده است بیانگر این است هرچه عقد بودن آن محل خدشه باشد ایقاع است و هرچه ایقاع بودن آن محل ایراد باشد، عقد است. از این دیدگاه به نظریة تفریع یاد شده است و مفاد آن این است که هر عمل حقوقی که عقد نباشد، ایقاع است و در خصوص مبنای آن گفته‌ شده که عقد با دو قصد انشاء متقابل، ولی ایقاع با یک قصد انشاء، به وجود می‌آید. درحالی‌که ممکن است عمل حقوقی نه عقد باشد و نه ایقاع، بلکه ماهیت حقوقی ثالثی باشد چراکه عقد و ایقاع از مقولة ضدین هستند نه نقیضین (الضدان لا یجتمعان و قد یرتفعان). استاد جعفری لنگرودی از این ماهیت حقوقی با عنوان «برزخ بین عقد و ایقاع» یاد می‌کند و می‌فرماید که در حقوق اسلام عده معدودی فقط در مورد وصیت تملیکی این احتمال را داده‌اند و اسلاف ما در تصور ماهیتی که نه عقد باشد و نه ایقاع فرومانده‌اند و اکثریت منکر آن هستند. ایشان برای اولین‌بار در تألیفات خویش ضمن به رسمیت شناختن این ماهیت حقوقی، اقدام به تبیین این مفهوم و بیان عناصر و مصادیق آن نموده است.

== کلیدواژه ها ==

* عمل حقوقی
* عقد
* ایقاع
* برزخ بین عقد و ایقاع
* قصد انشاء

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۱۸۳ قانون مدنی]]
* [[ماده ۱۹۱ قانون مدنی]]
* [[ماده ۶۳۵ قانون مدنی]]
* [[ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی]]
* [[ماده ۸۲۶ قانون مدنی]]
* [[ماده ۵۶۱ قانون مدنی]]
* [[ماده ۲۴۷ قانون مدنی]]
* [[ماده ۷۲۴ قانون مدنی]]
* [[ماده ۲۲۳ قانون تجارت]]

[[رده:مقالات منتشر شده در سال 1398]]
[[رده:مقالات شماره چهارم فصلنامه علمی دانشنامه های حقوقی]]
[[رده:مقالات امید توکلی کیا]]
[[رده:مقالات حقوق خصوصی]]
[[رده:عقد]]
[[رده:ایقاع]]