ماده ۶۲۲ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)
شکستن آن مقدار از دندان که نمایان است با بقاء ریشه، دیه همان دندان را دارد و اگر کسی بعد از شکستن مقدار مزبور ریشه را بکند، خواه مرتکب کسی باشد که مقدار نمایان دندان را شکسته است یا دیگری، ارش تعیین می شود. تبصره 1 ـ شکستن مقداری از قسمت نمایان دندان به همان نسبت دیه دارد. تبصره 2 ـ هرگاه قسمتی از دندان کنده شده در اثر جنایت یا عارضه‌ای قبلاً از بین رفته باشد به همان نسبت از دیه دندان کاهش می یابد.
پیشینه
سابقاً ماده 408 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370) در این خصوص وضع شده بود.2812132
نکات توضیحی تفسیری دکترین
به موجب این ماده برای قسمت بیرونی و ظاهری دندان، ولو با فرض بقای ریشه آن در دندان باید دیه کامل در نظر گرفت. در خصوص قسمت دوم ماده، گروهی معتقدند بهتر آن بود که در فرض شکستن قسمت ظاهری و داخلی دندان از سوی یک نفر، قائل به پرداخت ارش نشویم و فقط به لزوم پرداخت دیه دندان توسط جانی حکم داده شود. در حالی که طبق این ماده کندن ریشه دندان از میان رفته اعم از این که توسط فردی باشد که دندان را از بین برده یا دیگری، موجب ارش خواهد بود.713900 لذا شکستن دندان نمایان، موجب دیه کامل دندان است.1928308 چرا که لفظ دندان مختص این قسمت نمایان و ظاهری است و قسمت داخل لثه را دندان نمی گویند. بلکه ریشه یا نسخ نام دارد.4991048 این دیدگاه مورد پذیرش عرف نیز می باشد.2396664
سوابق فقهی
به موجب نظر مشهور فقها، دیه دندان ها شامل کنده شدن آن ها از ریشه و نیز شکسته شدن قسمت ظاهری نیز می شود.2396644 لذا اگر کسی تمام قسمت ظاهری دندان را شکسته باشد، لازم است دیه کامل آن را پرداخت کند.1301360برخی از فقها تصریح نموده اند که دیه شکستن و کندن دندان ها همان دیه کامل دندان است و میان آن ها تفاوتی نمی باشد.2157556 همچنین گروهی از فقها بیان نموده اند که اگر به هر دلیل لثه از روی قسمت تحتانی دندان کنار زده شود و در ادامه دیگری جنایتی بر دندان وارد کند، ملاک تعیین دیه، میزان قسمت ظاهری دندان قبل از ورود صدمه به لثه می باشد.1301408 همچنین در فرض حصول اختلاف میان جانی و مجنی علیه در خصوص اندازه قسمت ظاهر و نمایان دندان، گروهی از فقها به استناد اصل برائت، سخن جانی را مقدم دانسته اند.1301424
رویه قضایی
به موجب نظریه مشورتی 7/9070-77/12/27 دندان عصب کشی شده ا نیز باید مانند دندان کامل تلقی کرد.671296
همچنین به موجب نظر یکی از نشست های قضایی، شکستن بخش نمایان دندان با بقای ریشه آن، موجب ارش است.2323872