ماده ۶۵۵ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

ماده ۶۵۵ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): قطع و از بین ‌بردن دو استخوان ترقوه، موجب دیه کامل و هر کدام از آنها، موجب نصف دیه کامل است.

توضیح واژگان

«ترقوه» هر یک از استخوان باریک بالای قفسه سینه است.[۱] ترقوه را استخوانی افقی و خوابیده موجود بر روی ریشه گردن و متصل کننده اندام فوقانی به تنه می دانند که مانع از سقوط شانه با سمت پایین و جلو می شود.[۲]

پیشینه

سابقاً ماده 438 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370) در این خصوص وضع شده بود.[۳]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق را از نمونه موادی دانسته اند که در آن دیه عضو مورد نظر به طور خاص مشخص شده است،[۴] از آنجا که ترقوه نیز در بدن دارای دو استخوان است، لذا طبق قاعده باید دارای دیه کامل باشد.[۵]

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند فقهی تعیین دیه ترقوه را روایاتی از حضرت علی (ع) دانسته اند.[۶]

سوابق فقهی

در فرض از بین بردن و قطع ترقوه، دیه کامل برای آن از سوی برخی از فقها تعیین شده است،[۷] در این خصوص تفاوتی میان ترقوه زن و مرد نمی باشد.[۸] برخی از فقها در ترقوه، قائل به حکومت هستند.[۹]

رویه های قضایی

شمول دیه خرد شدن استخوان ترقوه تحت مقررات دیه خرد شدن استخوان

از آن جا که دیه خرد شدن استخوان ترقوه به طور صریح مقرر نشده است، به نظر می رسد می تواند مشمول عمومات مذکور در بند ب ماده ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی باشد.[۱۰]

منابع

  1. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد دوم). چاپ 2. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3366728
  2. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714104
  3. رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 806884
  4. اصغر احمدی موحد. اجرای احکام کیفری. چاپ 3. میزان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2361224
  5. عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4361392
  6. احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و مهدی حسینیان قمی. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیةاله سیدحسین بروجردی (جلد سی و یکم) (قصاص و دیات). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2358044
  7. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی(جلد دوم) (بخش دیات). چاپ 4. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2812968
  8. یداله بازگیر. قانون مجازات اسلامی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (قسمت سوم) (قصاص عضو و دیه اعضا). چاپ 2. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2817632
  9. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد سوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4181076
  10. نظریه شماره 7/99/1137 مورخ 1399/08/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شمول دیه خرد شدن استخوان ترقوه تحت مقررات دیه خرد شدن استخوان