ماده ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

هرگاه در اثر جنایتی عقل زایل گردد و پس از دریافت دیه کامل عقل برگردد، دیه مسترد و ارش پرداخت می‌ شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در فرض عدم پرداخت دیه از سوی جانی و بازگشت عقل، گروهی معتقد به عدم تکلیف جانی به پرداخت دیه بوده و ارش را ثابت می دانند.713228این ماده را نباید فقط مستند به حالتی دانست که در آن دیه از سوی جانی پرداخت شده و سپس عقل بازگشته است.2813468گروهی بیهوشی را نیز در فرض بهبودی موجب تعلق ارش می دانند.713236

زایل شدن عقل را اعم از جنون دائمی و ادواری دانسته اند.2813460

سوابق فقهی

در خصوص حکم ماده فوق، فقها سه دیدگاه را مطرح نموده اند:

1- غیر قابل استرداد بودن دیه پرداختی به دلیلی پرداخت دیه برای جنایت واقع شده. مبنای این دیدگاه برخی از روایات است.831488

2-غیر قابل استرداد بودن دیه پرداختی در فرض اعتقاد اهل خبره به بر طرف نشدن دیه و نیز در فرض اعتقاد آنان به صبر کردن و انتظار، در فرض عدم بازگشت عقل در این مدت باید دیه پرداخته شود و در فرض بازگشت، ارش ثابت می شود.

3-پرداخت ارش در فرض بازگشت عقل قبل از یک سال و ثبوت دیه در غیر این صورت.713224

4- در فرض بازگشت عقل زایل شده، چنانچه کارشناسان حکم به زایل شدن عقل به طور کامل داده باشند، دیه مسترد نمی شود.2500580 همچنین عده ای از بین بردن تمام عقل را موجب دیه کامل و از بین بردن بخشی از آن را موجب دیه به نسبت دانسته اند.2175208

5- برخی از فقها معتقدند در خصوص فرض ماده فوق در اینکه امکان پس گرفتن دیه باشد یا خیر، جای تأمل است. اما رجوع به حکومت اشبه می باشد.4186872

رویه قضایی

به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی، بیهوشی را باید نوعی اختلال مشاعر دانست که در فرض بهبودی موجب ارش است.841604