ماده ۸۱۶ قانون مدنی

اخذ به شفعه، هر معامله‌ای را که مشتری قبل از آن و بعد از عقد بیع نسبت به مورد شفعه نموده باشد، باطل می‌نماید.

توضیح واژگان

اخذ به شفعه: اخذ به شفعه، یعنی گرفتن به استناد شفعه، که ماهیت آن، یک عمل حقوقی است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به نظر برخی از حقوقدانان، اقاله بیع توسط فروشنده و خریدار، حق شفعه شریک بایع را زایل می نماید. زیرا قانونگذار در این ماده، تنها معاملاتی را که مشتری، پیش از اعمال حق شفعه توسط شفیع، نسبت به ملک موضوع حق شفعه انجام داده است؛ مانع اعمال حق مزبور نمی داند. در حالی که اقاله، معامله به معنای رایج و مقصود محسوب نمی گردد؛ مگراینکه مقصود از معامله مندرج در این ماده را، هرگونه عملیات انجام شده بدانیم؛ که البته چنین استنباطی خلاف ظاهر است.

سوابق فقهی

فروش مبیع توسط خریدار، مانع اجرای حق شفعه نیست. اما اگر مشتری، ملک مزبور را وقف نموده باشد؛ دراینصورت اعمال حق شفعه منتفی است.