ماده ۸۹۰ قانون مدنی
در بین وراث طبقه‌ی دوم اگر برای متوفی برادر یا خواهری نباشد اولاد اخوه، هر قدر که پایین بروند قائم‌مقام پدر یا مادر خود بوده با هر یک از اجداد متوفی که زنده باشد ارث می‌برند لیکن در بین اجداد یا اولاد اخوه، اقرب به متوفی ابعد را از ارث محروم می‌کند. مفاد این ماده در مورد وارث طبقه سوم نیز مجری می‌باشد.
توضیح واژگان
به موقعیت اشخاص درون هر صنف از وراث متوفی، از حیث نزدیک یا دوربودن نسبتشان به او؛ درجه گویند.(49386)
وراثت به قائم مقامی یعنی یکی از خویشان متوفی به واسطه و به قائم مقامی یکی دیگر از خویشان مستقیم و بی واسطه میت، از وی ارث می برد.(1101307)
نکات توضیحی تفسیری دکترین
وراثت به قائم مقامی، از محروم شدن یک صنف توسط صنف دیگر، جلوگیری می نماید. مثلاً چنانچه جد متوفی، حین فوت او زنده بوده؛ و نیز میت دارای برادری بوده که قبل از او، فوت نموده ولی فرزندی از خود به جا گذاشته؛ دراینصورت، تمام ترکه به جد نمی رسد؛ بلکه بین او و برادرزاده متوفی، به نسبت مقرر قانونی تقسیم می گردد.(1101360) و درجه، زیرمجموعه صنف، و صنف نیز، زیرمجموعه طبقه می باشد. گاهی، از درجه به بطن نیز تعبیر می گردد؛ که البته، درجه اعم از بطن است.(82580)
مستندات فقهی
قاعده فقهی "الاقرب یمنع الابعد"، دلالت بر محرومیت فرزندان اخوه درصورت وجود اخوه برای متوفی دارد.(42401)
مصادیق و نمونه ها
- برادرزاده متوفی با پدربزرگ او، در ارث شریک خواهندبود.(52056)