ماهیت و آثار «خسارت‌تنبیهی» در حقوق کامن لا (با مطالعه تطبیقی)

ماهیت و آثار «خسارت‌تنبیهی» در حقوق کامن لا (با مطالعه تطبیقی) نام مقاله ای از ابراهیم تقی زاده و علی خسروی فارسانی و میثم موسی پور است که در شماره اول (شهریور ۱۳۹۱) دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی منتشر شده است.

چکیده

خسارت­تنبیهی»، نوعی از خسارات است که خوانده به خاطر رفتار توأم با تجری و سوء­نیتی که در ایراد خسارت داشته، باید به خواهان بپردازد. خاستگاه این نهاد حقوقی در حقوق کامن­لا و به­ ویژه در کشور انگلستان بوده که به سرعت در سایر کشورها نیز گسترش یافته است و اهدافی نظیر بازدارندگی افراد جامعه از ایراد زیان عمدی را دارد؛ بر اثر انتقادات وارده مبنی بر ایجاد اختلاط بین وظائف حقوق جزا و حقوق مدنی، در بعضی کشورها محدودیت­هایی در اعمال آن بوجود آمده است. خسارت­تنبیهی یک ضمانت اجرای مدنی قوی می­باشد و نمی­تواند یک مجازات به معنای اخص آن باشد و این ضمانت اجرا مخصوص بحث مسولیت­مدنی خارج از قرارداد نیست، بلکه در حقوق قراردادها هم قابلیت اعمال دارد. میزان خسارت­تنبیهی با توجه به اوضاع و احوال پرونده توسط دادگاه مشخص می­شود اما گاهی بعضی قوانین اختیارات دادگاه را در تعیین میزان آن محدود ساخته­اند. در خصوص قابلیت بیمه­پذیری خسارت­تنبیهی اختلاف­نظر و اختلاف رویه وجود دارد، ولی باید توجه داشت بیمه­کردن این نوع خسارت تا حدودی با اهداف آن مباینت دارد.

کلیدواژه ها

• خسارت‌تنبیهی
• بازدارندگی
• شبه‌جرم
• سوء‌نیت
• تقصیر عمدی
• کامن لا