نمایش مبدأ برای نظریه شماره 7/99/1206 مورخ 1399/09/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف دیه در فرض جمع شدن عاقله و ولی دم در یک شخص


{{جعبه اطلاعات نظریات مشورتی|شماره نظریه=7/99/1206|شماره پرونده=99-186/1-1206 ک|تاریخ نظریه=1399/09/04|موضوع نظریه=[[کیفری اختصاصی]]|محور نظریه=[[مسئول پرداخت دیه]]}}'''چکیده نظریه شماره 7/99/1206 مورخ 1399/09/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف دیه در فرض جمع شدن عاقله و ولی دم در یک شخص:'''در فرضی که پرداخت [[دیه]] به عهده [[عاقله]] است و عاقله [[ولی دم]] هم محسوب می شود، توجها به [[ماده ۳۰۰ قانون مدنی]]، مطالبه دیه منتفی است و موجبی برای رجوع به [[بیت المال]] نیست.

== استعلام ==
۱-در صورتی که [[قتل خطای محض]] باشد یا [[قتل]] از ناحیه [[مجنون]] اتفاق افتاده باشد و [[عاقله]] و [[ولی دم|اولیای دم]] منحصر در فرد واحد باشد مثل این که فردی برادر خود را به قتل رسانده باشد و صرفا پدر قاتل و مقتول در قید حیات باشد و قاتل و مقتول فرزند و همسری نداشته باشد در این صورت تکلیف [[دیه]] چیست؟ آیا باید از [[بیت المال]] پرداخت شود یا اینکه دیه [[تهاتر]] می شود.

۲-در مواردی که قتل خطای محض است و مسئوولیت عاقله در خصوص پرداخت دیه مطرح باشد با توجه به اینکه در صورت عدم [[تمکن]] عاقله دیه از مرتکب و در صورت عدم تمکن وی از بیت المال پرداخت می شود در مرحله بازپرسی اقدام به چه نحوی است به این معنا که [[بازپرس|بازپرسی]] در خصوص تمکن عاقله تحقیق و استعلام می کند و در صورت تمکن پرونده را در خصوص عاقله ادامه می دهد و در صورت عدم تمکن عاقله در خصوص تمکن مرتکب تحقیق می شود و در صورت عدم تمکن وی پرونده را جهت پرداخت دیه از بیت المال به دادگاه ارسال می کند یا این که بدون تحقیق در خصوص تمکن عاقله و مرتکب پرونده را جهت صدور [[حکم]] [[محکومیت]] عاقله یا مرتکب یا بیت المال به [[دادگاه]] ارسال می کند؟

== نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه ==
۱- با توجه به مواد [[ماده ۴۵۰ قانون مجازات اسلامی|۴۵۰]] و [[ماده ۴۵۲ قانون مجازات اسلامی|۴۵۲ قانون مجازات اسلامی]] دیه [[جنایت شبه عمدی]] خطای محض و [[جنایت عمد|جنایت عمدی]] که [[قصاص]] در آن جایز نیست، [[حق]] شخصی [[مجنی علیه]] یا ولی دم است و پرداخت آن منوط به مطالبه صاحب حق می باشد. بنابراین در فرضی که پرداخت دیه به عهده عاقله است و عاقله ولی دم هم محسوب می شود، توجها به [[ماده ۳۰۰ قانون مدنی]]، مطالبه دیه منتفی است و موجبی برای رجوع به بیت المال نیست.

۲- مسئولیت عاقله در پرداخت دیه به موجب [[قانون]] و به محض وقوع [[جرم]] حاصل می شود؛ اما تمکن مالی عاقله طبق [[ماده ۴۶۹ قانون مجازات اسلامی|ماده ۴۶۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]] مربوط به زمان پرداخت دیه است. بنابراین در مواردی که [[بازپرس]] احراز نماید که قتل از نوع خطای محض یا شبه عمدی است، مسئولیت پرداخت دیه متوجه عاقله است و با لحاظ مواد [[ماده ۴۶۶ قانون مجازات اسلامی|۴۶۶]] و [[ماده ۴۶۷ قانون مجازات اسلامی|۴۶۷ قانون یادشده]]، در صورت مطالبه دیه، پرونده مستند به تبصره [[ماده ۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲]] بدون صدور [[کیفرخواست]] به دادگاه ارسال می شود تا نسبت به صدور حکم به دیه اقدام شود (بنابراین تحقیق در خصوص [[ملائت]] عاقله توسط [[دادسرا]] منتفی است).

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۴۵۰ قانون مجازات اسلامی|ماده ۴۵۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]]
* [[ماده ۴۵۲ قانون مجازات اسلامی|ماده ۴۵۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]]
* [[ماده ۴۶۶ قانون مجازات اسلامی|ماده ۴۶۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]]
* [[ماده ۴۶۷ قانون مجازات اسلامی|ماده ۴۶۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]]
* [[ماده ۴۶۸ قانون مجازات اسلامی|ماده ۴۶۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]]
* [[ماده ۴۶۹ قانون مجازات اسلامی|ماده ۴۶۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲]]
* [[ماده ۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲]]
* [[ماده ۳۰۰ قانون مدنی|ماده ۳۰۰ قانون مدنی مصوب ۱۳۰۷]]

== جستارهای وابسته ==

* [[دیه]]
* [[عاقله]]
* [[ولی دم]]

[[رده:نظرات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه]]
[[رده:نظرات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه سال ۱۳۹۹]]
[[رده:نظرات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه (کیفری)]]
[[رده:نظرات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه (کیفری اختصاصی)]]
[[رده:مسئول پرداخت دیه]]
[[رده:نظریه 2]]