دادسرای ویژه نوجوانان

دادسرای ویژه نوجوانان را نباید یک دادسرای اختصاصی تلقی کرد، بلکه این دادسرا شعبه ای تخصصی از دادسراهای عمومی و انقلاب است، این دادسرا صلاحیت انجام تحقیقات مقدماتی در خصوص اتهامات افراد ۱۵ الی ۱۸ سال شمسی را دارد.در خصوص تحقیق از طفل یا نوجوان، باید میان جرایم مشهود و غیر مشهود قائل به تفکیک شد، بدین شرح که در جرایم مشهود، ضابطان فقط حق حفظ آلات، ادوات، آثار، علایم و دلایل جرم را داشته و حق تحقیق از او را ندارند اما در جرایم غیر مشهود، در خصوص افراد کمتر از پانزده سال، پلیس حق دخالت نداشته و دادگاه ویژه اطفال، وظایف ضابطان را بر عهده دارد، در خصوص افراد ۱۵ الی ۱۸ سال نیز رسیدگی به امر در صلاحیت دادسرای ویژه اطفال و نوجوانان است.همچنین در خصوص افراد ۱۵ الی ۱۸ سال، عده ای بر این باورند که اگر موضوع اتهام از موارد مذکور در ماده ۳۰۶ و ۳۴۰ باشد، باید همچون افراد بزرگسال، تحقیق در خصوص اتهامات آن‌ها مستقیماً در دادگاه مطرح شود.

در تشکیلات دادسرای فوق، دادیار پیش‌بینی نشده‌است.

مواد مرتبط

ماده ۲۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۲۸۶ قانون آیین دادرسی کیفری

در قانون

به موجب ماده ۲۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری: «در معیت دادگاه اطفال و نوجوانان و در محل آن، شعبه ای از دادسرای عمومی و انقلاب با عنوان دادسرای ویژه نوجوانان به سرپرستی یکی از معاونان دادستان و با حضور یک یا چند بازپرس، تشکیل می‌شود. تحقیقات مقدماتی جرائم افراد پانزده تا هجده سال به جز جرائم موضوع مواد (۳۰۶) و (۳۴۰) این قانون که به‌طور مستقیم از سوی دادگاه صورت می‌گیرد، در این دادسرا به عمل می‌آید.

تبصره ۱ - تحقیقات مقدماتی تمامی جرائم افراد زیر پانزده سال به‌طور مستقیم در دادگاه اطفال و نوجوانان به عمل می‌آید و دادگاه مذکور کلیه وظایفی را که طبق قانون بر عهده ضابطان دادگستری و دادسرا است انجام می‌دهد.

تبصره ۲ - در جرائم مشهود، هرگاه مرتکب، طفل یا نوجوان باشد، ضابطان دادگستری مکلفند نسبت به حفظ آلات، ادوات، آثار، علائم و دلایل جرم اقدام نمایند، لکن اجازه تحقیقات مقدماتی از طفل یا نوجوان را ندارند و در صورت دستگیری وی، موظفند متهم را حسب مورد، فوری به دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان تحویل دهند. انقضاء وقت اداری و نیز ایام تعطیل مانع از رجوع به دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان نیست.»

در رویه‌ قضایی

به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست‌های قضایی، رسیدگی به جرایم اطفال جز در موارد ضرورت به تشخیص دادستان، مستقیماً در دادگاه اطفال صورت می‌گیرد.

وظایف

تشکیل پرونده شخصیت در مورد نوجوانان

در قانون

مطابق ماده ۲۸۶ قانون آیین دادرسی کیفری (اصلاحی ۲۴/۰۳/۱۳۹۴): «علاوه بر موارد مذکور در ماده ۳۰۲ این قانون، در جرایم تعزیری درجه پنج و شش نیز، تشکیل پرونده شخصیت در مورد اطفال و نوجوانان توسط دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان الزامی است.»

اهمیت ایجاد پرونده شخصیت و هم چنین تبعیت از درجه‌بندی مجازات‌های جرائم تعزیری از نوآوری‌های این ماده به‌شمار می‌رود.

مبنای حکم

پرونده شخصیت، پرونده ای جدا از پرونده مربوط به رفتار مجرمانه فرد و در واقع حاوی اطلاعاتی از شخصیت مرتکب این رفتار و هدف از آن اتخاذ تدابیر کیفری یا تامینی متناسب با شخصیت مرتکب است، ضمناً رعایت اصل فردی کردن مجازات‌ها در صورت وجود پرونده شخصیت متهم راحت تر صورت می‌پذیرد.