قوه قاهره

به واقعه‌ای غیرقابل پیش‌بینی، که متعهد، قادر به دفع آن نباشد، قوه قاهره یا قوه قهریه یا فورس ماژور گویند. به عبارت دیگر، قوه قاهره را باید واقعه‌ای دانست که برای فرد، غیرقابل پیش‌بینی، غیرقابل اجتناب و خارجی است.

همچنین، در مقام تعریف قوه قهریه اینطور بیان شده است:«آنچه که قابل پیش‌بینی نبوده و قابل اجتناب نیز نباشد و متعهد را در حالت عدم قدرت بر اجراء تعهد خویش قرار دهد و یا موجب معافیت کسی که به علت عدم توانایی خسارتی به متعهدله خود یا متضرر دیگری وارد کرده است، گردد. مانند حریقی که بدون عمد و تخطی صاحب کارخانه در کارخانه اتفاق افتد و در نتیجه او نتواند سفارشاتی را که قبول کرده به انجام رساند».

و یا به طور مثال تحریم های بین المللی که باعث کندی روند صادرات و واردات در کشور گردیده و موجب تاخیر در اجرای تعهدات قراردادی شده ممکن است به عنوان قوه قاهره در نظر گرفته شود.

مواد مرتبط

• ماده ۲۲۷ قانون مدنی
• ماده ۲۲۹ قانون مدنی

در حقوق تطبیقی

• فورس ماژور که در فارسی به آن قوه قاهره یا قوه قهریه گفته می شود، اصطلاحی در حقوق فرانسه می باشد که دارای دو مفهوم عام و خاص می باشد.

• فورس ماژور در مفهوم عام؛ عبارت از هر حادثه ی خارجیِ غیرقابل پیش بینی و غیرقابل اجتناب می باشد که مانع اجرای تعهد می گردد. در این مفهوم عمل شخص ثالث و عمل متعهدله اگر واجد اوصاف مذکور باشد، فورس ماژور تلقی خواهد شد.
• فورس ماژور در مفهوم خاص؛ حادثه ای است غیرقابل پیش بینی و غیرقابل اجتناب که قابل انتساب به شخص معینی نبوده و صرفا ناشی از عوامل طبیعی می باشد.

در رویه قضایی

• نظریه شماره 7/1401/1137 مورخ 1402/03/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره توافقات طرفین پیش از صدور رای وحدت رویه ۸۱۱ هیأت عمومی دیوان عالی کشور

جستارهای وابسته

• تعهد

• موجبات ضمان