ماده ۲۴ قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب ۱۳۸۲

ماده ۲۴ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲:افراد زیر جاسوس محسوب و به مجازاتهای ذیل محکوم می‌شوند:

الف - هر نظامی که اسناد یا اطلاعات یا اشیای دارای ارزش اطلاعاتی را در اختیار دشمن یا بیگانه قرار دهد و این امر برای عملیات نظامی یا نسبت به امنیت تأسیسات، استحکامات، پایگاه‌ها، کارخانجات، انبارهای دائمی یا موقتی تسلیحاتی، توقفگاه‌های‌موقت، ساختمانهای نظامی، کشتیها، هواپیماها یا وسائل نقلیه زمینی نظامی یا امنیت تأسیسات دفاعی کشور مضر باشد به مجازات محارب محکوم خواهدشد.

ب - هر نظامی که اسناد یا اطلاعات برای دشمن یا بیگانگان تحصیل کرده، به هردلیلی موفق به تسلیم آن نشود به حبس از سه تا پانزده سال محکوم می‌گردد.

ج - هر نظامی که اسرار نظامی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی یا صنعتی مربوط به نیروهای مسلح را به دشمنان داخلی یا خارجی یا بیگانگان یا منابع آنان تسلیم یا آنان را از مفاد آن آگاه سازد به مجازات محارب محکوم خواهد شد.

د - هر نظامی که برای به دست آوردن اسناد یا اطلاعات طبقه‌بندی شده، به نفع‌دشمن یا بیگانه به محل نگهداری اسناد یا اطلاعات داخل شود، چنانچه به موجب‌قوانین دیگر مستوجب مجازات شدیدتری نباشد به حبس از دو تا ده سال محکوم‌می‌گردد.

تبصره - هر نظامی که عالماً و عامداً فقط به صورت غیرمجاز به محل مذکور وارد شود به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می‌گردد.

هـ - هر بیگانه که برای کسب اطلاعات به نفع دشمن به پایگاه‌ها، کارخانجات، انبارهای تسلیحاتی، اردوگاه‌های نظامی، یگانهای نیروهای مسلح، توقفگاه‌های موقتی‌نظامی، ساختمانهای دفاعی نظامی و وسائط نقلیه زمینی، هوائی و دریائی وارد شده یا به محلهای نگهداری اسناد یا اطلاعات داخل شود به اعدام و در غیر این صورت به حبس ازیک تا ده سال محکوم می‌گردد.

تبصره ۱ - هرکس در جرائم جاسوسی با نظامیان مشارکت نماید به تبع مجرمان‌اصلی نظامی در دادگاه‌های نظامی محاکمه و به همان مجازاتی که برای نظامیان مقرر است محکوم می‌شود.

تبصره ۲ - معاونت در امر جاسوسی یا مخفی نمودن و پناه دادن به جاسوس جرم محسوب و مرتکب به تبع مجرمان اصلی نظامی در دادگاه‌های نظامی محاکمه و درمواردی که مجازات جاسوس مجازات محارب یا اعدام است به حبس از سه سال تاپانزده سال محکوم می‌شود. مشاهده ماده قبلی مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۲۳ قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب ۱۳۸۲
• ماده ۲۵ قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب ۱۳۸۲
• ماده ۱ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲

توضیح واژگان

منظور از «هر نظامی» در صدر ماده کلیه افراد مذکور در ماده ۱ این قانون است. گفتنی است عده ای مقصود از اسرار را چیزی می‌دانند که از نظر دولت و سازمانهای وابسته به آن، جنبه محرمانه داشته باشد. همچنین گفته شده‌است منظور از این واژه امور کاملاً سری است که اسناد اعم از آن است. ضمناً مقصود از ضرر در بند الف، ضرر بالقوه است هرچند ضرر بالفعل احراز نگردددشمن نیز هر دولت، سازمان، گروه یا فردی است که می‌تواند از این اطلاعات به صورت بالقوه علیه دولت ایران یا امنیت کشور استفاده کند.

نکات تفسیری دکترین ماده 24 قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب 1382

در بند «ه» این ماده مجازات اعدام ظاهراً تعزیری و در این صورت قابل تبدیل و تخفیف خواهد بود. همچنین این بند جرمی مطلق است و بدون آنکه به نتیجه برسد، جرم محقق خواهد شد.گفتنی است در تبصره بند «د» سوء نیت عام کافی است و نیازی به سوء نیت خاص وجود ندارد.

نکات توضیحی ماده 24 قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب 1382

برخی، اماکن را به اماکن نظامی نگداری اسناد و اطلاعات محدود نموده‌اند در حالی که در بند «د» عبارت «محل نگهداری اسناد یا اطلاعات» به صورت عام به کار رفته‌است و قرینه ای برای انحصار اماکن به اماکن نظامی وجود ندارد و چنین استنباطی موجه به نظر نمی‌رسد.در این باره ضرورتی ندارد که مرتکب از افرادی باشد که وظیفه نگهداری و حفاظت از اسناد یا اطلاعات را دارد. به عبارت دیگر نحوه دسترسی به اطلاعات مذکور در ماده در تحقق عنوان مجرمانه تأثیری ندارد.

مقالات مرتبط

• نقش زيانديده در مسئوليت مدني پليس (مطالعه تطبيقي در حقوق ايران و انگليس)
• بازشناسی اطلاعات مالی در ترازوی حقوق اموال و مالکیت
• جاسوسی و خیانت به کشور

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 24 قانون مجازات جرائم نیرو های مسلح مصوب 1382

1. هرگونه ارائه اسناد، اطلاعات یا اشیاء با ارزش اطلاعاتی به دشمن یا بیگانه توسط نظامیان، می‌تواند به عنوان جاسوسی تلقی شود و منجر به مجازات محارب گردد.
2. تحصیل اسناد یا اطلاعات برای دشمن توسط نظامیان، حتی اگر به تسلیم اطلاعات منجر نشده باشد، می‌تواند موجب حبس از سه تا پانزده سال شود.
3. تسلیم اسرار نظامی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی یا صنعتی به دشمنان یا بیگانگان توسط نظامیان، مجازات محارب دارد.
4. ورود به محل نگهداری اسناد یا اطلاعات طبقه‌بندی شده به نفع دشمن یا بیگانه، در صورتی که مجازات شدیدتری نداشته باشد، به حبس از دو تا ده سال ختم می‌شود.
5. ورود غیرمجاز به مکان‌های نظامی یا دارای اسناد و اطلاعات طبقه‌بندی شده توسط نظامیان می‌تواند به شش ماه تا سه سال حبس منجر گردد.
6. ورود بیگانگان به اماکن نظامی یا محل نگهداری اسناد و اطلاعات برای کسب اطلاعات به نفع دشمن، می‌تواند به اعدام یا حبس از یک تا ده سال منجر شود.
7. مشارکت در جرائم جاسوسی با نظامیان موجب محاکمه در دادگاه‌های نظامی و محکومیت به مجازات مشابه نظامیان می‌شود.
8. معاونت در جاسوسی یا مخفی کردن و پناه دادن به جاسوس، جرم محسوب می‌شود و به حبس از سه تا پانزده سال محکوم می‌گردد، به شرطی که مجازات جاسوس مجازات محارب یا اعدام باشد.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/99/797 مورخ 1399/06/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شمول شروع به جرم و معاونت در جرم جاسوسی تحت مقررات عام
• نظریه شماره 1068/96/7 مورخ 1396/05/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه