ماهیت شناسی تکلیف معاضدت زوجین در قوانین موضوعه ایران و فقه
ماهیت‌شناسی تکلیف معاضدت زوجین در قوانین موضوعه ایران و فقه نام مقاله است از محمدعلی سعیدی، صابره احمدی موقر که در شماره هفتاد و پنج، دوره بیست و ششم (پاییز و زمستان ۱۴۰۰) دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) منتشر شده‌است.
چکیده
علی‌رغم نصّ دو مادة ۱۱۰۸ و ۱۱۳۰ قانون مدنی که صدق ترک معاضدت را به عنوان تخلّف دارای ضمانت اجرا با تردید مواجه می‌سازد، تکلیف معاضدت زوجین، منطوقِ مادة ۱۱۰۴ هرگونه تردید در این باب را زائل نموده‌است. البته ماهیت این تکلیف در میان دکترین حقوق مورد مناقشه واقع گردیده‌است؛ چنان‌که برخی آن را صرفاً اخلاقی و گروهی نیز حقوقی می‌دانند؛ اما نگارندگان این مقاله با فحص در منابع فقهی و حقوقی و با روشی توصیفی تحلیلی و رویکرد به رویة قضایی، قائل به نظریة سوم، یعنی ماهیت دوگانة مادة مذکور می‌باشند؛ بدین شرح که در سطح نازل، یک قاعدة اخلاقی صرف و درنتیجه دارای ضمانت اجرای اخلاقی است و در سطح عالی تر، علاوه بر آنکه یک قاعدة اخلاقی می‌باشد، یک قاعدة حقوقی تمام عیار نیز تلقی می‌گردد که با ملاک نشوز زن یا مرد در کلام فقها نیز، هم پوشانی خواهد داشت. ملاک تشخیص مصادیق سطوح، عرف است که درصورت بروز اختلاف، این مهم به نظر محاکم رسیدگی کنندة ماهوی به دعاوی موکول می‌شود. درنتیجه، ضمانت اجراهای درخور و مختلفی از فقه و حقوق، البته به پیروی از دیدگاه پویای فقه نظام ساز را در برخواهد داشت.
کلید واژه‌ها
- معاضدت
- نشوز
- تکالیف زوجین