مبانی حق اعتراض در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
 | |
| عنوان | مبانی حق اعتراض در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق عمومی |
| دانشجو | مهدی اکبری کردابادی |
| استاد راهنما | محمدرضا اصغری شورستانی |
| استاد مشاور | میثم نعمتی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری |
مبانی حق اعتراض در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی اکبری کردابادی، با راهنمایی محمدرضا اصغری شورستانی و با مشاوره میثم نعمتی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.
چکیده
- حق اعتراض از جمله حقوق بنیادین و مهم افراد جامعه می باشد که پویایی و حیات جامعه مدیون چنین حقی است. هر کشوری بر اساس تفکری به وجود آمده و مردم جامعه گردهم آمده اند، باتوجه به اهمیت و لزوم ایجاد مجرا و چهارچوب مشخص برای اعمال حق اعتراض، در قوانین خود به ویژه قانون اساسی به عنوان سندی ملی که تبلور خواست عمومی افراد جامعه است، این حق یا جلوه هایی از آن را به اشکال مختلف چه به صورت ضمنی و چه به شکل صریح به رسمیت شناخته است. تحقیق حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، درصدد پاسخ به این سوال است که مبانی حق اعتراض در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کدام است؟ باتوجه به بنیان های معرفتی قانون اساسی ایران که یک ریشه در شرع و ریشه ای دیگر در تجربیات بشری و حقوق مدرن دارد درمی یابیم در دین مبین اسلام مردم نه تنها حق، بلکه تکلیف دارند با شجاعت و شهامت، انتقاد و اعتراض خود را آزادانه ابراز نمایند و حاکمان جامعه مکلف به شنیدن، تضمین و حمایت از آن اعتراضات هستند؛ همچنین در قانون اساسی ایران، حق اعتراض در اصول پنجاه و ششم و صد و هفتاد و سوم قانون اساسی و دیگر اصول مربوط به دادخواهی، مورد توجه قرار گرفته و جلوه هایی از آن در اصول متعدد دیگر قانون اساسی از جمله اصول سوم، هشتم، بیست و ششم، بیست و هفتم و نودم شناسایی و تضمین شده است. به علاوه با توجه به تلازم حق و تکلیف، مردم و دولت ها دارای یک سری حقوق و تکالیف متقابلی در مورد حق اعتراض می باشند که در شرع و قانون اساسی مورد پیش بینی قرارگرفته است. تدوین سند جامع ملی حق اعتراض و تشکیل سازمان مستقل جهت شنیدن اعتراضات مردم و ترتیب اثر به آنها و اصلاح و ارتقاء قوانین موجود از جمله راهکارهای پژوهش حاضر می باشد. واژگان کلیدی: حق اعتراض، قانون اساسی، نصیحت ایمه مسلمین، امربه معروف و نهی ازمنکر، اصل صد و هفتاد و سوم قانون اساسی
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب: مقدمه الف) تبیین موضوع
ب) ضرورت و هدف تحقیق
ج) پیشینه تحقیق
د) سوالات اصلی و فرعی تحقیق
ن) فرضیه های تحقیق
و) روش و قلمرو تحقیق
ه) موانع و مشکلات تحقیق
ی) سازمان مطالب
فصل اول: مفاهیم و کلیات مبحث اول: مفهوم مبنا یا مبانی
گفتار اول: تعریف لغوی و اصطلاحی مبنا
مبحث دوم: مفهوم حق و تکلیف و رابطه بین آنها
گفتار اول: معنای لغوی و اصطلاحی حق
گفتار دوم: معنای لغوی و اصطلاحی تکلیف
گفتار سوم: تلازم حق و تکلیف
مبحث سوم: مفهوم اعتراض
گفتار اول: تعریف لغوی و اصطلاحی اعتراض
مبحث چهارم: ماهیت حق اعتراض
مبحث پنجم: مفاهیم مشابه و هم مرز با اعتراض
گفتار اول: انتقاد و مطالبه گری
گفتار دوم: محاربه، بغی و افساد فی الارض
گفتار سوم: ناآرامی، آشوب و بلوا
گفتار چهارم: اعتصاب
گفتار پنجم: تجمعات، تظاهرات و راهپیمایی
گفتار ششم: نافرمانی مدنی
گفتار هفتم: اغتشاش و شورش
مبحث ششم: اقسام و سطوح حق اعتراض
گفتار اول: به لحاظ گستردگی
گفتار دوم: به لحاظ رویکرد افراد
گفتار سوم: به لحاظ ماهیت و موضوع
مبحث هفتم: مفهوم قانون اساسی ۵۰ جمع بندی فصل اول
فصل دوم: حق اعتراض مبتنی بر موازین شرعی مبحث اول: مبانی معرفتی حق اعتراض در اسلام
گفتار اول: مبانی انسان شناسانه
گفتار دوم: مبانی جامعه شناسانه
گفتار سوم: مبانی سیاست شناسانه
مبحث دوم: جواز یا عدم جواز حق اعتراض به لحاظ شرعی
گفتار اول: حق اعتراض از منظر آیات قرآن
بند اول: اعتراض خداوند به بندگان در دنیا و در آخرت
بند دوم: اعتراض بندگان به خداوند در دنیا و آخرت
بند سوم: پندار اعتراض فرشتگان به خداوند
بند چهارم: اعتراض شیطان به خداوند
بند پنجم: اعتراض پیامبران به مردم و حاکمان جامعه
بند ششم: اعتراض پیامبران به یکدیگر
بند هفتم: اعتراض مردم به انبیاء الهی
گفتار دوم: حق اعتراض از منظر روایات و سیره معصومین(ع) و پیروان ایشان
بند اول: اصل کرامت انسان
بند دوم: حق آزادی انسان
بند سوم: اهتمام به امور مسلمین
بند چهارم: النصیحه ِلایِمه المسلِمین
بند پنجم: امربه معروف و نهی ازمنکر
گفتار سوم: حق اعتراض از منظر دو نظام امامت و خلافت
مبحث سوم: تکالیف متناظر با حق اعتراض در اسلام
گفتار اول: تکالیف امت در مقابل زمامداران و مسیولان جامعه در مورد اعتراض
بند اول: علم و آگاهی
بند دوم: حسن نیت
بند سوم: واقع بینی
بند چهارم: اتقان و استدلال اعتراض
بند پنجم: نرم خویی و جدال احسن
بند ششم: رعایت احترام و پرهیز از توهین
بند هفتم: شرح صدر و مدارا و شکیبایی فراوان
بند هشتم: موقعیت شناسی و جلوگیری از سوءاستفاده دشمن
بند نهم: پرهیز از ضرر رساندن به دیگران
گفتار دوم: تکالیف حاکم جامعه در مقابل امت در مورد اعتراض
بند اول: خودسازی، تقوا و خشوع در برابر خدا
بند دوم: نرم خویی و خوش رویی
بند سوم: اتمام حجت، استدلال و نصیحت مخالفان
بند چهارم: سعه صدر، بردباری و مدارا
بند پنجم: عفو و بخشش نسبت به معترضان و پذیرش توبه آنها
بند ششم: عدالت و انصاف در برخورد با معترضان
بند هفتم: پرهیز از ظلم و خون ریزی به ناحق
بند هشتم: داشتن گوش شنوا برای اعتراضات مردم
بند نهم: اقناع و پایمال ننمودن حقوق بنیادین معترضین
جمع بندی فصل دوم
فصل سوم: حق اعتراض مبتنی بر موازین قانونی مبحث اول: حق اعتراض از منظر اسناد قانونی و منابع آن
گفتار اول: حق اعتراض از منظر قانون اساسی
بند اول: اصل هشتم
بند دوم: اصل بیست ششم و بیست هفتم
بند سوم: اصل سوم و پنجاه ششم
بند چهارم: اصل نودم
بند پنجم: اصل سی و چهارم، صد و پنجاه و نهم و صد و هفتاد و سوم
گفتار دوم: حق اعتراض از منظر اسناد جهانی و منطقه ای حقوق بشری
گفتار سوم: حق اعتراض از منظر رویه ی قضایی ایران
مبحث دوم: تکالیف متناظر با حق اعتراض در قانون اساسی
گفتار اول: تکالیف ملت در برابر دولت در مورد اعتراض
بند اول: رعایت شرط مسالمت آمیز بودن
بند دوم: مخل مبانی اسلام نبودن
بند سوم: گرفتن مجوز برای برپایی اجتماعات اعتراضی
بند چهارم: رعایت مراتب
بند پنجم: رعایت حدود مصرح قانونی و پرهیز از ارتکاب اعمال مجرمانه
بند ششم: مسیولیت مدنی اشخاص در اعتراضات
گفتار دوم: تکالیف دولت در برابر ملت در مورد اعتراض
بند اول: شناسایی و به رسمیت شناختن اعتراضات
بند دوم: تضمین حق اعتراض
بند سوم: حمایت از اعتراضات
بند چهارم: نادیده نگرفتن دیگر حقوق و آزادی های افراد
بند پنجم: رعایت اصل عدم تبعیض
بند ششم: پرهیز از ضرر رساندن به مردم و جبران آن
جمع بندی فصل سوم
نتیجه گیری و پیشنهاد
منابع و مآخذ
کلیدواژه ها
- حق اعتراض
- قانون اساسی
- نصیحت ایمه مسلمین
- امربه معروف و نهی ازمنکر
- اصل صد و هفتاد و سوم قانون اساسی
- اصل پنجاه و ششم قانون اساسی