۲۱٬۴۵۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←پیشینه) |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
برای بیان پیشینه حقوق خصوصی باید پیشینه حقوق مدنی را بررسی کرد، زیرا حقوق مدنی پایه و اساس حقوق خصوصی است. اصطلاح حقوق مدنی از رومیان اقتباس شده است. این دسته از حقوق، مخصوص اتباع رومی بود و در برابر [[حقوق بشر]] که قواعد عمومی برای تمام ملت ها بود، به کار می رفت. بنابراین در تمام قرون وسطی زمانی که سخن از حقوق مدنی می شد، مقصود حقوق روم بود که در برابر حقوق کلیسا استعمال می شد. ولی به مرور زمان حقوق مدنی معنی اصلی خود را از دست داد، قواعد دیگر را کنار زد و خود قانون عمومی شد. پایه های این رشته از زمان ژونستینین امپراطور روم ریخته شد و بعدها به معنای حقوق خصوصی در مقابل حقوق عمومی به کار رفت. علت این تغییر نیز فایده عملی داشت و نویسندگان از حقوق اساسی امپراطوری و قواعد حاکم بر آن نیز گفتگو می کردند. به مرور زمان حقوق عمومی روم نیز متروک شد و هر کس نامی از حقوق روم یا حقوق مدنی می برد، مقصود حقوق خصوصی رومیان بود که مورد تقلید بسیاری از کشورها از جمله فرانسه، به معنای حقوق خصوصی به کار رفت و بعد از انقلاب کبیر 1789 نیز، همین معنا مورد قبول عموم قرار گرفت.<ref name=":3">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فلسفه حقوق (جلد سوم) (منطق حقوق)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6667324|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref> با تدوین قانون ناپلئون تمیز بین حقوق عمومی و خصوصی بیشتر شد این قانون که فقط ناظر به روابط خصوصی افراد بود، قانون مدنی نام گرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق (نظریه عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6667328|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=3}}</ref> در ایران نیز چون نویسندگان قانون 1307 با فرهنگ و تمدن فرانسه آشنایی بیشتری داشتند آن را قانون مدنی نامیدند. بدین ترتیب، حقوق مدنی را نباید یکی از رشته های حقوق خصوصی شمرد بلکه حقوق مدنی مبنای حقوق خصوصی و مادر سایر شعبه ها است.<ref name=":3" /> | تردیدی نیست که از نظر تاریخی [[حقوق مدنی]] به طور خاص و حقوق خصوصی به طور عام از اقدم شاخههای حقوق است و تقدم تاریخی بر سایر رشتههای حقوق دارد. پیدایش قواعد [[مالکیت]] در آغازین نقطههای شکل گیری حقوق، نشانی است بر ریشه دار بودن و قدیمی تر بودن این شاخه اصلی و سترگ حقوق در تمامی فرهنگها و در گسترۀ جغرافیای جهان. پس عنوان قدیمیترین و ریشه دارترین شاخه در درختواره حقوق از آنِ حقوق مدنی به طور خاص و حقوق خصوصی به طور عام است و تردیدی در آن وجود ندارد.<ref>{{Cite journal|title=از شاخههای قدیم تا شاخههای عظیم در دانش حقوق (سرمقاله)|url=https://jcl.illrc.ac.ir/article_243196.html|journal=فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی|date=2020-09-22|issn=2981-1805|pages=7–14|volume=3|issue=8|doi=10.22034/law.2020.243196|language=fa|first=سیدحسین|last=صفایی|first2=محمد|last2=درویش زاده}}</ref> برای بیان پیشینه حقوق خصوصی باید پیشینه حقوق مدنی را بررسی کرد، زیرا حقوق مدنی پایه و اساس حقوق خصوصی است. اصطلاح حقوق مدنی از رومیان اقتباس شده است. این دسته از حقوق، مخصوص اتباع رومی بود و در برابر [[حقوق بشر]] که قواعد عمومی برای تمام ملت ها بود، به کار می رفت. بنابراین در تمام قرون وسطی زمانی که سخن از حقوق مدنی می شد، مقصود حقوق روم بود که در برابر حقوق کلیسا استعمال می شد. ولی به مرور زمان حقوق مدنی معنی اصلی خود را از دست داد، قواعد دیگر را کنار زد و خود قانون عمومی شد. پایه های این رشته از زمان ژونستینین امپراطور روم ریخته شد و بعدها به معنای حقوق خصوصی در مقابل حقوق عمومی به کار رفت. علت این تغییر نیز فایده عملی داشت و نویسندگان از حقوق اساسی امپراطوری و قواعد حاکم بر آن نیز گفتگو می کردند. به مرور زمان حقوق عمومی روم نیز متروک شد و هر کس نامی از حقوق روم یا حقوق مدنی می برد، مقصود حقوق خصوصی رومیان بود که مورد تقلید بسیاری از کشورها از جمله فرانسه، به معنای حقوق خصوصی به کار رفت و بعد از انقلاب کبیر 1789 نیز، همین معنا مورد قبول عموم قرار گرفت.<ref name=":3">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فلسفه حقوق (جلد سوم) (منطق حقوق)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6667324|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref> با تدوین قانون ناپلئون تمیز بین حقوق عمومی و خصوصی بیشتر شد این قانون که فقط ناظر به روابط خصوصی افراد بود، قانون مدنی نام گرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق (نظریه عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6667328|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=3}}</ref> در ایران نیز چون نویسندگان قانون 1307 با فرهنگ و تمدن فرانسه آشنایی بیشتری داشتند آن را قانون مدنی نامیدند. بدین ترتیب، حقوق مدنی را نباید یکی از رشته های حقوق خصوصی شمرد بلکه حقوق مدنی مبنای حقوق خصوصی و مادر سایر شعبه ها است.<ref name=":3" /> | ||
== موضوعات == | == موضوعات == |