۱۹۹٬۶۹۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اصل ۹۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران''': هر کس شکایتی از طرز کار [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]] یا [[قوه مجریه]] یا [[قوه قضاییه|قوه قضائیه]] داشته باشد، میتواند شکایت خود را کتباً به مجلس شورای اسلامی عرضه کند. مجلس موظف است به این شکایات رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه یا قوه قضائیه مربوط است رسیدگی و پاسخ کافی از آنها بخواهد و در مدت متناسب نتیجه را اعلام نماید و در موردی که مربوط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند. | '''اصل ۹۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران''': هر کس شکایتی از طرز کار [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]] یا [[قوه مجریه]] یا [[قوه قضاییه|قوه قضائیه]] داشته باشد، میتواند شکایت خود را کتباً به مجلس شورای اسلامی عرضه کند. مجلس موظف است به این شکایات رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه یا قوه قضائیه مربوط است رسیدگی و پاسخ کافی از آنها بخواهد و در مدت متناسب نتیجه را اعلام نماید و در موردی که مربوط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند. | ||
[[اصل ۸۹ قانون اساسی|مشاهده اصل قبلی]] | [[اصل ۸۹ قانون اساسی|مشاهده اصل قبلی]] | ||
[[اصل ۹۱ قانون اساسی|مشاهده اصل بعدی]] | [[اصل ۹۱ قانون اساسی|مشاهده اصل بعدی]] | ||
== | == مواد مرتبط == | ||
[[قانون آیین نامه داخلی مجلس مصوب ۱۳۷۸|قانون آییننامه داخلی مجلس مصوب ۱۳۷۸]] | [[قانون آیین نامه داخلی مجلس مصوب ۱۳۷۸|قانون آییننامه داخلی مجلس مصوب ۱۳۷۸]] | ||
[[اصل ۷۶ قانون اساسی]] | [[اصل ۷۶ قانون اساسی]] | ||
خط ۲۳: | خط ۲۰: | ||
در ژاپن و دانمارک پارلمان میتواند اعضای خاطی خود را پس از بررسی و گذراندن مراحل مختلف به دست قوه قضائیه بسپارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایستههای حقوق اساسی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3115328|صفحه=|نام۱=سیدابوالفضل|نام خانوادگی۱=قاضی شریعت پناهی|چاپ=38}}</ref> | در ژاپن و دانمارک پارلمان میتواند اعضای خاطی خود را پس از بررسی و گذراندن مراحل مختلف به دست قوه قضائیه بسپارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایستههای حقوق اساسی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3115328|صفحه=|نام۱=سیدابوالفضل|نام خانوادگی۱=قاضی شریعت پناهی|چاپ=38}}</ref> | ||
== فلسفه و مبانی نظری | == فلسفه و مبانی نظری == | ||
شهروند ظلم دیدهای که برای ایفای حق خود یا اجتماع، تمامی مراحل قانونی را طی کرده ولی از دیدگاه خودش حق را به نحوی پایمال شده میبیند و راه و شیوه دیگری برای مطالبه حق خود نمییابد، مجاز است به عنوان آخرین مرجع، عرض حال خود را به مجلس تقدیم کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزهها، قوانین|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=نامه هستی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4427692|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=ایمانی|نام۲=امیررضا|نام خانوادگی۲=قطمیری|چاپ=1}}</ref> | شهروند ظلم دیدهای که برای ایفای حق خود یا اجتماع، تمامی مراحل قانونی را طی کرده ولی از دیدگاه خودش حق را به نحوی پایمال شده میبیند و راه و شیوه دیگری برای مطالبه حق خود نمییابد، مجاز است به عنوان آخرین مرجع، عرض حال خود را به مجلس تقدیم کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزهها، قوانین|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=نامه هستی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4427692|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=ایمانی|نام۲=امیررضا|نام خانوادگی۲=قطمیری|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات | == نکات تفسیری دکترین == | ||
[[کمیسیون اصل نود]] میتواند جهت کسب اطلاع از مسئولین قوای سهگانه دعوت یا مستقیماً با آنها مکاتبه نماید و آنها مکلف به اجابت هستند و در صورت تخلف و ثبوت جرم به خاطر عدم پاسخگویی و جواب قانع کننده، متخلف به مجازات حبس از سه ماه تا یکسال و [[انفصال موقت|انفصال]] از خدمات دولتی از شش ماه تا یکسال محروم خواهد شد. همچنین کمیسیون این اختیار را دارد که در صورت لزوم از شاکی و [[مشتکی عنه]] برای ادای توضیح دعوت نماید،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران حاکمیت و نهادهای سیاسی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3841136|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=هاشمی|چاپ=23}}</ref> اما رسیدگی به شکایات در مجلس متفاوت از رسیدگیهای قضایی است با این توضیح که [[مراجع قضایی]] مکلفند برای هر شکایت اقدام به رسیدگی و [[صدور رای|صدور حکم]] نمایند، در حالی که کمیسیون مزبور در موارد فردی، ارائه پاسخ کافی و در موارد عمومی، اطلاعرسانی به عامه را بر عهده دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوق کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4729944|صفحه=|نام۱=امیر|نام خانوادگی۱=ساعدوکیل|نام۲=پوریا|نام خانوادگی۲=عسکری|چاپ=3}}</ref> | [[کمیسیون اصل نود]] میتواند جهت کسب اطلاع از مسئولین قوای سهگانه دعوت یا مستقیماً با آنها مکاتبه نماید و آنها مکلف به اجابت هستند و در صورت تخلف و ثبوت جرم به خاطر عدم پاسخگویی و جواب قانع کننده، متخلف به مجازات حبس از سه ماه تا یکسال و [[انفصال موقت|انفصال]] از خدمات دولتی از شش ماه تا یکسال محروم خواهد شد. همچنین کمیسیون این اختیار را دارد که در صورت لزوم از شاکی و [[مشتکی عنه]] برای ادای توضیح دعوت نماید،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران حاکمیت و نهادهای سیاسی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3841136|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=هاشمی|چاپ=23}}</ref> اما رسیدگی به شکایات در مجلس متفاوت از رسیدگیهای قضایی است با این توضیح که [[مراجع قضایی]] مکلفند برای هر شکایت اقدام به رسیدگی و [[صدور رای|صدور حکم]] نمایند، در حالی که کمیسیون مزبور در موارد فردی، ارائه پاسخ کافی و در موارد عمومی، اطلاعرسانی به عامه را بر عهده دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوق کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4729944|صفحه=|نام۱=امیر|نام خانوادگی۱=ساعدوکیل|نام۲=پوریا|نام خانوادگی۲=عسکری|چاپ=3}}</ref> | ||
== | == رویه های حکومتی == | ||
[[نظر تفسیری]] شماره ۹۵۹۶ مورخ ۲۷ /۸ /۱۳۶۶ [[شورای نگهبان]]: «در صورتی که شکایت مربوط به طرز کار مسؤولین فعلی باشد کمیسیون اصل ۹۰ در محدوده صلاحیت خود میتواند به آن رسیدگی نماید». نظر تفسیری شماره ۹۹۰۶ مورخ ۲۳ /۱۰ /۱۳۶۶ شورای نگهبان: «چنانچه شکایت مربوط به تخلفات مسؤولین فعلی در ارتباط با وظایف آنها بعد از انقلاب اسلامی است (مثل اینکه موظف به رسیدگی به شکایت شاکی باشد) قابل طرح و رسیدگی در کمیسیون اصل نود است.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه نظریات شورای نگهبان 17 (تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی) به انضمام استفساریهها و تذکرات 1388-1359|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4921600|صفحه=|نام۱=مرکز تحقیقات شورای نگهبان|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref> | [[نظر تفسیری]] شماره ۹۵۹۶ مورخ ۲۷ /۸ /۱۳۶۶ [[شورای نگهبان]]: «در صورتی که شکایت مربوط به طرز کار مسؤولین فعلی باشد کمیسیون اصل ۹۰ در محدوده صلاحیت خود میتواند به آن رسیدگی نماید». نظر تفسیری شماره ۹۹۰۶ مورخ ۲۳ /۱۰ /۱۳۶۶ شورای نگهبان: «چنانچه شکایت مربوط به تخلفات مسؤولین فعلی در ارتباط با وظایف آنها بعد از انقلاب اسلامی است (مثل اینکه موظف به رسیدگی به شکایت شاکی باشد) قابل طرح و رسیدگی در کمیسیون اصل نود است.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه نظریات شورای نگهبان 17 (تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی) به انضمام استفساریهها و تذکرات 1388-1359|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=معاونت تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4921600|صفحه=|نام۱=مرکز تحقیقات شورای نگهبان|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref> | ||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی == | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
# اصل ۹۰ به امکان شکایت شهروندان از طرز کار سه قوه (مجلس، قوه مجریه، قوه قضائیه) اشاره دارد. | |||
# شکایتها باید بهصورت کتبی به مجلس شورای اسلامی ارائه شوند. | |||
# مجلس وظیفه دارد به شکایات رسیدگی کرده و پاسخ کافی ارائه دهد. | |||
# در مواردی که شکایتها مربوط به قوه مجریه یا قضائیه باشد، مجلس باید از این قوا پاسخ بخواهد. | |||
# نتیجه بررسی شکایات باید در زمان متناسب اعلام شود. | |||
# اگر موضوع شکایت مربوط به عموم باشد، اطلاعرسانی عمومی لازم است. | |||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
خط ۴۸: | خط ۵۵: | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{اصول قانون اساسی}} | {{اصول قانون اساسی}} | ||
[[رده:اصول قانون اساسی]] | [[رده:اصول قانون اساسی]] | ||
[[رده:قوه مقننه]] | [[رده:قوه مقننه]] | ||
[[رده:مواد قرمز]] | [[رده:مواد قرمز]] | ||
== رویه های قضایی == | |||
* [[رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره اعمال ماده ۵۳ آیین دادرسی]] |