ماده ۵۵۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها

سابقاَ قانونگذار در [[ماده ۱۲۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴]]، مخفی کردن شخص فراری را مورد جرم انگاری قرار داده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=717208|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>

مرتکب این جرم می‌تواند فرد عادی یا [[مستخدم دولت|مستخدم]] و [[مأمورین دولت|مامور دولت]] باشد، در فرضی که مأمور دولت مرتکب این رفتار شده حسب مورد می‌تواند مشمول این ماده یا [[ماده ۵۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده ۵۵۰]] ([[غفلت|اهمال]] در دستگیری متهم) قرار گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد سوم) (جرایم بر ضد مصالح عمومی کشور شامل جرایم امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، اخلاق و عفت عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1506924|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=9}}</ref> [[عنصر معنوی]] این جرم شامل [[سوءنیت عام]] (اطلاع از فراری بودن) است و [[سو نیت خاص|سوءنیت خاص]] یعنی «قصد فراری دادن یا مخفی کردن»، برای تحقق جرم موضوع این ماده، شرط نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=389132|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> برای برخورداری از معافیت مندرج در تبصره این ماده نیز تحقق دو شرط ضروری است: ۱- احراز اینکه فرد مخفی کننده یا فراری دهنده یقین به بی گناهی شخص داشته ۲- اثبات بی گناهی و صدور حکم [[برائت]] در دادگاه.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=389144|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>

در این ماده، قانونگذار، مساعدت به شخصی که فرار نموده یا امر به دستگیری او شده را مورد جرم انگاری قرار داده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3173316|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=یکرنگی|چاپ=2}}</ref> [[عنصر مادی]] این جرم، شامل مخفی کردن یا فراهم نمودن وسایل فرار است که هم در خصوص فرد فراری و هم فرد [[تحت تعقیب]]، میتواند مصداق پیدا کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3173324|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=یکرنگی|چاپ=2}}</ref> منظور از «قانوناً» در این ماده، رعایت مقررات شکلی و ظاهری قانونی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه اجرای عدالت قضایی (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3173332|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=یکرنگی|چاپ=2}}</ref>

[[اداره حقوقی قوه قضائیه]] در نظریه مشورتی شماره ۷/۶۲۹۰ مورخ ۶۹/۱۱/۳۰ بیان داشته: «رسیدگی به اتهام فراری یا پناه دادن مجرمان یا متهمان در جرائم مربوط به [[قاچاق]] یا [[مواد مخدر]] از مصادیق قاچاق یا [[جرم|بزه]]‌های مربوط به مواد مخدر نبوده و در صلاحیت [[دادگاه عمومی]] خواهد بود.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=668064|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref>

== مواد مرتبط ==

[[ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|تبصره ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی تعزیرات]]

[[ماده ۲۱ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶]]

[[ماده ۲۲ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶]]

== مقالات مرتبط ==

* [[مطالعة تطبیقی معاونت در جرم در حقوق کیفری ایران، آمریکا و اسکاتلند]]