ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
اصلاح فاصلهٔ مجازی
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح فاصلهٔ مجازی)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)''': هرگاه کسی دیگری را بترساند و آن شخص در اثر ترس بی‌ اختیار فرار کند یا بدون اختیار حرکتی از او سر بزند که موجب ایراد [[صدمه]] بر خودش یا دیگری گردد، ترساننده حسب تعاریف [[جنایت عمد|جنایات عمدی]] و [[جنایت غیرعمدی|غیرعمدی]] مسؤول است.
'''ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)''': هرگاه کسی دیگری را بترساند و آن شخص در اثر ترس بی اختیار فرار کند یا بدون اختیار حرکتی از او سر بزند که موجب ایراد [[صدمه]] بر خودش یا دیگری گردد، ترساننده حسب تعاریف [[جنایت عمد|جنایات عمدی]] و [[جنایت غیرعمدی|غیرعمدی]] مسؤول است.
*{{زیتونی|[[ماده ۱ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۴۹۸ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۳ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}}
== پیشینه ==
== پیشینه ==
در گذشته [[ماده 326 قانون مجازات اسلامی مصوب1370|ماده 326 قانون مجازات اسلامی (مصوب1370)]]، در این خصوص وضع شده بود.356284
در گذشته [[ماده 326 قانون مجازات اسلامی مصوب1370|ماده 326 قانون مجازات اسلامی (مصوب1370)]]، در این خصوص وضع شده بود.356284


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
ماده مورد بررسی یکی از مهم ترین مصادیق جنایت ناشی از [[تسبیب]] محسوب می شود، چرا که فردی با ترساندن دیگری، سبب فرار او را فراهم آورده است و آن شخص در راه فرار دچار آسیب می شود.711588 همچنین ماده فوق را عده ای یکی از مهم ترین مصادیق [[جنایت شبه عمد|جنایات شبه عمد]] دانسته اند.427728 البته گروهی نیز معتقدند ضمان مورد بحث در این ماده می تواند [[مسئولیت کیفری|ضمان]] ناشی از جنایت عمد یا شبه عمد باشد.1424564
ماده مورد بررسی یکی از مهم‌ترین مصادیق جنایت ناشی از [[تسبیب]] محسوب می‌شود، چرا که فردی با ترساندن دیگری، سبب فرار او را فراهم آورده‌است و آن شخص در راه فرار دچار آسیب می‌شود.711588 همچنین ماده فوق را عده ای یکی از مهم‌ترین مصادیق [[جنایت شبه عمد|جنایات شبه عمد]] دانسته‌اند.427728 البته گروهی نیز معتقدند ضمان مورد بحث در این ماده می‌تواند [[مسئولیت کیفری|ضمان]] ناشی از جنایت عمد یا شبه عمد باشد.1424564


[[عنصر مادی]] این جرم عبارت است از ترساندن به نحوی که موجب زوال اراده و [[اختیار]] [[مجنی علیه]] گردد.1424560 در خصوص شرایط تاثیر این ترس در ایجاد مسئولیت، عده ای تاکید کرده اند که لازم است ترساندن عامل اصلی وقوع جنایت باشد و عامل مستقل دیگری نظیر حمله یک حیوان در حین فرار در وقوع جنایت موثر نباشد.353204 همچنین این ترس باید به اندازه ای باشد که در اراده فرد تاثیر بگذارد، لذا اگر کسی دیگری را بترساند و او در اثر ترس خود را از جایی پرت کند بی آنکه اختیار و اراده او در حین پریدن زایل شده باشد، نمی توان [[تلف]] را مستند به [[فعل]] ترساننده دانسته و او را [[سبب اقوی از مباشر|سببی اقوی]] تلقی کرد.834480همچنین در فرضی که فرد در اثر ترسیدن مرتکب رفتاری شود که منجر به جنایت بر ثالث گردد نیز باید مجدداً ترساننده را ضامن دانست.356288
[[عنصر مادی]] این جرم عبارت است از ترساندن به نحوی که موجب زوال اراده و [[اختیار]] [[مجنی علیه]] گردد.1424560 در خصوص شرایط تاثیر این ترس در ایجاد مسئولیت، عده ای تاکید کرده‌اند که لازم است ترساندن عامل اصلی وقوع جنایت باشد و عامل مستقل دیگری نظیر حمله یک حیوان در حین فرار در وقوع جنایت موثر نباشد.353204 همچنین این ترس باید به اندازه ای باشد که در اراده فرد تاثیر بگذارد، لذا اگر کسی دیگری را بترساند و او در اثر ترس خود را از جایی پرت کند بی آنکه اختیار و اراده او در حین پریدن زایل شده باشد، نمی‌توان [[تلف]] را مستند به [[فعل]] ترساننده دانسته و او را [[سبب اقوی از مباشر|سببی اقوی]] تلقی کرد.834480همچنین در فرضی که فرد در اثر ترسیدن مرتکب رفتاری شود که منجر به جنایت بر ثالث گردد نیز باید مجدداً ترساننده را ضامن دانست.356288


از دیگر شرایط این ماده آن است که ترساندن باید موجب فرار مرتکب یا سر زدن حرکتی از او باشد، لذا اگر ترساندن فقط موجب ورود شوک به مجنی علیه گشته و در اثر این شوک وی از جایی سقوط نماید، نمی تواند مشمول این ماده شود.4761976
از دیگر شرایط این ماده آن است که ترساندن باید موجب فرار مرتکب یا سر زدن حرکتی از او باشد، لذا اگر ترساندن فقط موجب ورود شوک به مجنی علیه گشته و در اثر این شوک وی از جایی سقوط نماید، نمی‌تواند مشمول این ماده شود.4761976


از سوی برخی از نویسندگان به این نکته تاکید شده است که شرط ضمان فرد ترساننده، همان ترساندن است نه ترسیدن، بنابراین اگر مجنی علیه بدون اینکه اقدامی در جهت ترساندن وی صورت گیرد، هراسان شده و منجر به وارد آمدن صدمه به دیگری شود، دیگری را نباید مسئول دانست.726900  
از سوی برخی از نویسندگان به این نکته تاکید شده‌است که شرط ضمان فرد ترساننده، همان ترساندن است نه ترسیدن، بنابراین اگر مجنی علیه بدون اینکه اقدامی در جهت ترساندن وی صورت گیرد، هراسان شده و منجر به وارد آمدن صدمه به دیگری شود، دیگری را نباید مسئول دانست.726900  


== مطالعات فقهی ==
== مطالعات فقهی ==


=== سوابق فقهی ===
=== سوابق فقهی ===
در خصوص تاثیر ترساندن دیگری در وقوع یک جنایت، فقها قائل به تفکیک میان حالتی که در نتیجه ترساندن مجنی علیه، اراده او زایل شود و حالتی که این اراده همچنان باقی بوده و جنایت واقع شود، شده اند، در حالت دوم که اخافه فقط موجب فرار فرد شده و اراده او را زایل نکرده است، جنایت را باید مستند به خود فرارکننده دانست.853112
در خصوص تاثیر ترساندن دیگری در وقوع یک جنایت، فقها قائل به تفکیک میان حالتی که در نتیجه ترساندن مجنی علیه، اراده او زایل شود و حالتی که این اراده همچنان باقی بوده و جنایت واقع شود، شده‌اند، در حالت دوم که اخافه فقط موجب فرار فرد شده و اراده او را زایل نکرده‌است، جنایت را باید مستند به خود فرارکننده دانست.853112


== انتقادات ==
== انتقادات ==
در خصوص حکم این ماده، میان فقها نظرات مختلفی مطرح شده است.711596گروهی محدود کردن مسئولیت فرد ترساننده به مواردی که در ان  اختیار مجنی علیه زایل می شود را امری قابل انتقاد دانسته اند، ممکن است در مواردی مجنی علیه با وجود اختیار و از روی ترس مرتکب رفتاری شود که منجر به آسیب او گردد و [[عرف|عرفاً]] نیز بتوان ترساننده را ضامن تلقی کرد،352900 لذا این گروه معتقدند بهتر بود که معقول بودن رفتار مجنی علیه، جایگزین از میان رفتن اراده وی باشد.4762828
در خصوص حکم این ماده، میان فقها نظرات مختلفی مطرح شده‌است.711596گروهی محدود کردن مسئولیت فرد ترساننده به مواردی که در ان  اختیار مجنی علیه زایل می‌شود را امری قابل انتقاد دانسته‌اند، ممکن است در مواردی مجنی علیه با وجود اختیار و از روی ترس مرتکب رفتاری شود که منجر به آسیب او گردد و [[عرف|عرفاً]] نیز بتوان ترساننده را ضامن تلقی کرد،352900 لذا این گروه معتقدند بهتر بود که معقول بودن رفتار مجنی علیه، جایگزین از میان رفتن اراده وی باشد.4762828


== منابع ==
== منابع ==
۱۵٬۶۷۷

ویرایش

منوی ناوبری