ایکسید
ایکسید (ICSID)[۱] با نام کامل مرکز بینالمللی حل و فصل اختلافات سرمایهگذاری، یک نهاد بینالمللی است که به حل و فصل اختلافات سرمایهگذاری بین دولت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی می‌پردازد. این نهاد در سال ۱۹۶۶ با تصویب کنوانسیون حل و فصل اختلافات سرمایهگذاری بین دولت‌ها و ملیت‌های کشور‌های دیگر (کنوانسیون ICSID) تأسیس شد.[۲] کنوانسیون ایکسید یک سند چندجانبه است که توسط مدیران اجرایی بانک جهانی به منظور ترویج سرمایهگذاری بینالمللی تهیه شد. ایکسید یک نهاد مستقل و بی‌طرف است که به موجب آن سرمایه‌گذاران و دولت‌ها از یک فرآیند حل و فصل اختلافات مطمئن می‌شوند.[۳]
ساختار و وظایف ایکسید
ایکسید دارای یک شورای مدیریتی و یک دبیرخانه است. شورای مدیریتی از یک نماینده از هر کشور عضو تشکیل شده و با یک رأی هر کشور عضو رأی می‌دهد. دبیرخانه زیر نظر دبیرکل مرکز فعالیت می‌کند و از ۷۰ کارشناس تشکیل شده است. دبیرخانه در اداره دعاوی و حمایت از کمیته‌های تشکیل شده در خلال دعاوی فعالیت می‌کند. دبیرخانه دو لیست از افراد واجد شرایط برای Conciliation و Arbitration دارد. هر کشور عضو می‌تواند چهار نفر را به هر لیست معرفی کند.[۴]
آمار رسیدگی ها
ایکسید تاکنون بیش از ۹۰۰ دعوای سرمایه گذاری را داوری کرده است. دعاوی ایکسید در همه بخش‌های اقتصادی رخ می‌دهد، اما بخش‌های انرژی بیشتر از بقیه دعوای را تشکیل می‌دهند. کشور‌هایی از همه مناطق جهان در دعاوی ایکسید شرکت می‌کنند. در گذشته، دعاوی بیشتر بین سرمایه گذاران از کشور‌های توسعه‌یافته و دولت‌های در حال توسعه رخ می‌داد، اما این روند در حال تغییر است زیرا کشور‌ها توسعه می‌یابند و سرمایه گذارانشان به خارج از کشور می‌روند[۵]
انتقادات به ایکسید
ایکسید به دلیل سوگیری شرکت‌ها، رازداری و فقدان پاسخگویی دمکراتیک مورد انتقاد قرار گرفته است. انتقادات در سال‌های اخیر به ویژه در مورد سوگیری شرکت‌ها و رازداری در دعاوی ایکسید مطرح شده است[۴]
ابطال رای در ایکسید
برخلاف داوری تجاری بینالمللی که میان دو طرف خصوصی رخ می‌دهد، در نظام سرمایهگذاری بینالمللی بازیگران بیشتری (دولت، مخالفان سیاسی و مردم) درگیرند. به همین دلیل ابطال رأی داوری در ایکسید از اهمیت بیشتری برخوردار است. پنج دلیل عمده به عنوان دلایل ابطال رأی دیوان داوری در ماده ۵۲ تعیین شده است. بر اساس تصریح بند ۲ ماده ۵۳، رأیی که در خصوص ابطال صادر می‌شود حکم تلقی، و واجد همان آثار است.[۶]
مقالات مرتبط
- بررسی رویکرد دیوان‌های داوری ایکسید به دفاع ضرورت و شرط استثنا: تأملی بر پرونده‌های گازی آرژانتین
- موانع اجرای آراء ایکسید در اتحادیه اروپا: تحلیلی بر رای میکولا
- صلاحیت ایکسید در پرتو رأی 2018 این دیوان در دعوای شرکت ماسدار علیه دولت اسپانیا در مورد سرمایهگذاری در حوزۀ انرژی‌های تجدیدپذیر
- جرح داور در داوری سرمایه گذاری بین المللی: نقدی بر رویه داوری ایکسید و ارائه راهکار مناسب
- نقش دکترین خرق حجاب در تعیین تابعیت سرمایه‌گذار خارجی در رویه داوری ایکسید
- ورود ثالث در داوری سرمایهگذاری بینالمللی با تأکید بر دیدگاههای نوین در مقررات ایکسید و قواعد شفافیت آنسیترال
- صلاحیت ایکسید در پرتو رأی 2018 این دیوان در دعوای شرکت ماسدار علیه دولت اسپانیا در مورد سرمایهگذاری در حوزۀ انرژی‌های تجدیدپذیر
- بررسی حق بشری دسترسی به آب در پرتو رویۀ دیوان داوری ایکسید
- تأثیر تابعیت مضاعف افراد و تابعیت ایرانی شرکت‌های ایرانی دارای وصف «سرمایه‌گذار خارجی» بر تحقق صلاحیت ایکسید
- بررسی رویکرد دیوان‌های داوری ایکسید به دفاع ضرورت و شرط استثنا: تأملی بر پرونده‌های گازی آرژانتین
- مبانی و روش‌های ارزیابی خسارات ناشی از نقض قراردادسرمایه‌گذاری ( با تکیه بر رویه دیوان های داوری ایکسید و دیوان دعاوی ایران ـ آمریکا)
منابع
- ↑ International Centre for Settlement of Investment Disputes
- ↑ Mundi, Jus. "Wiki Note: International Centre for Settlement of Investment Disputes (ICSID)". jusmundi.com (به انگلیسی). Retrieved 2024-06-14.
- ↑ «About ICSID | ICSID». icsid.worldbank.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۴.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Alvarez، Isabel (۲۰۲۲-۰۷-۱۸). «What is the World Bank's International Center for the Settlement of Investment Disputes (ICSID)?». Bretton Woods Project (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۴.
- ↑ Mundi, Jus. "Introducing ICSID (International Centre for Settlement of Investment Disputes)". jusmundi.com (به انگلیسی). Retrieved 2024-06-14.
- ↑ برزگرزاده, ; عباس (2023-02-20). "ابطال رأی داوری در ایکسید به‌سبب تجاوز آشکار از حدود اختیارات". مطالعات حقوق خصوصی. 52 (4): 669–692. doi:10.22059/jlq.2023.349359.1007719. ISSN 2588-5618.
{{cite journal}}: CS1 maint: numeric names: فهرست نویسندگان (link)