تاثیر عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
تاثیر عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری
عنوانتاثیر عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجومحمدرضا یوسفی مقدم
استاد راهنماناصر قاسمی
استاد مشاورفرید محسنی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۴۰۱
دانشگاهدانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری



تاثیر عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدرضا یوسفی مقدم، با راهنمایی ناصر قاسمی و با مشاوره فرید محسنی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

چکیده

رفتار انسان ها به ویژه انحرافات و جرایم ایشان همیشه متاثر از عوامل مختلفی بوده است که از آن جمله می توان به عوامل فردی، محیطی، اجتماعی و... اشاره کرد. امروزه با نابسامانی اوضاع اجتماعی جامعه، شرایط نامناسب اقتصادی، اختلافات خانوادگی، اعتیاد به مواد مخدر، مهاجرت های گسترده، گسترش فضای مجازی و... تاثیر عوامل اجتماعی بر ارتکاب جرایم به مراتب افزایش یافته است. از طرفی لازمه ی اصل فردی کردن کیفر و تحقق اهداف مجازات، تناسب آن با شخصیت و وضعیت اجتماعی مجرم است. بنابراین، پژوهش حاضر به دنبال آن است که در نظام حقوق کیفری ایران، عوامل اجتماعی چه اندازه در تعدیل مجازات های تعزیری موثر هستند؟ در همین راستا، در این تحقیق سعی شده به تاثیر عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری در حقوق کیفری ایران پرداخته شود و راهکارهایی جهت تعدیل هرچه بیشتر مجازات مجرمین متاثر از عوامل اجتماعی و تناسب تعزیر با شخصیت و وضعیت اجتماعی مرتکب، ارایه گردد. در این پژوهش ابتدا با تعریف عوامل اجتماعی و مجازات های تعزیری، محدوده ی هر کدام مشخص و برخی از مصادیق آن بیان می شود و پس از پرداختن به مبانی اثربخشی عوامل اجتماعی بر تعدیل تعزیرات، در نهایت با تحلیل قوانین و مقررات داخلی، سیاست کیفری ایران و ظرفیت های حقوقی آن، مورد بررسی قرار می گیرد که ماحصل پژوهش های صورت گرفته به این شرح است که تاثیر عوامل اجتماعی بر تعدیل تعزیرات، در دو بخش فرآیند دادرسی و فرآیند کیفردهی قابل تحلیل و بررسی است که خوشبختانه در این خصوص، ظرفیت های قانونی مناسب و متعددی همچون قرار بایگانی پرونده، تخفیف مجازات، تعویق صدور حکم، تاثیر عوامل اجتماعی بر نحوه ی طبقه بندی زندانیان و اعطای مرخصی به آنان و... ایجاد شده و مقنن ما به ویژه در سال های اخیر اهتمام خاصی به این امر داشته است، ولیکن به دلیل اینکه این ساختارها غالبا از جوامع غربی اخذ شده و متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران نیست و زیرساخت های حقوقی و مادی آن وجود ندارد، قضات کمتر بدان توجه داشته اند. نحوه تهیه و تدوین پژوهش حاضر، به صورت توصیفی – تحلیلی و نحوه جمع آوری اطلاعات از طریق کتابخانه ای یا اسنادی می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه نشانه های کوتاه ز مقدمه

۱) بیان مساله

۲) اهمیت وضرورت تحقیق

۳) سوالات تحقیق

۴) فرضیه های تحقیق

۵) پیشینه تحقیق

۶) قلمرو تحقیق

۷) روش تحقیق

۸) ساختارتحقیق

بخش اول: مباحث نظری پیرامون عوامل اجتماعی و مجازات های تعزیری ۵ فصل اول: تعاریف و پیشینه

مبحث اول: تعاریف ۶ گفتار اول: تعریف عوامل اجتماعی

بند اول: تعریف لغوی عوامل اجتماعی

بند دوم: تعریف اصطلاحی عوامل اجتماعی ۷ بند سوم: تعریف واژگان مشابه عوامل اجتماعی

الف: تعریف اوضاع و شرایط اجتماعی

ب: تعریف محیط اجتماعی

ج: تعریف عوامل اجتماعی شدن

گفتار دوم: تعریف تعدیل ۱۱ بند اول: تعریف لغوی تعدیل ۱۱ بند دوم: تعریف اصطلاحی تعدیل ۱۱ گفتار سوم: تعریف مجازات های تعزیری

بند اول: تعریف لغوی تعزیر

بند دوم: تعریف فقهی تعزیر

بند سوم: تعریف تعزیر در قرآن وسنت

الف: تعزیر در قرآن

ب: تعزیر در سنت

بند چهارم: تعریف حقوقی تعزیر

مبحث دوم: پیشینه ی تاریخی اثربخشی عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات ها

گفتار اول: دوره اولیه یا دوره کهن

بند اول: دوره انتقام

بند دوم: دوره تعدیل نسبی انتقام یا دادگستری خصوصی

بند سوم: دوره دادگستری عمومی

گفتار دوم: دوره جدید(ظهور مکاتب کیفری بعد از قرن ۱۸)

بند اول: مکتب فایده اجتماعی یا مکتب کلاسیک

بند دوم: مکتب عدالت مطلق

بند سوم: مکتب نیوکلاسیک

بند چهارم: مکتب پوزیتیویسم یا تحققی یا اثباتی

بند پنجم: مکتب دفاع اجتماعی جدید

فصل دوم: مباحث مربوط به عوامل اجتماعی و تعزیرات

مبحث اول: مباحث مربوط به عوامل اجتماعی

گفتار اول: انواع عوامل و محیط های اجتماعی

بند اول: عوامل اجتماعی ایستا و پویا

بند دوم: محیط اجتماعی عمومی و شخصی

بند سوم: محیط های اجتناب ناپذیر، اتفاقی، انتخابی و تحمیلی

الف: محیط های اجتناب ناپذیر

ب: محیط های اتفاقی

ج: محیط های انتخابی

د: محیط های تحمیلی

گفتار دوم: جایگاه عوامل اجتماعی نسبت به سایر عوامل موثر در وقوع جرم

بند اول: جایگاه کلی عوامل اجتماعی نسبت به سایر عوامل موثر در وقوع جرم

بند دوم: جایگاه عوامل اجتماعی نسبت به عوامل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی

مبحث دوم: مباحث مربوط به تعزیرات

گفتار اول: تفاوت های تعزیر با سایر مجازات ها

بند اول: تفاوت از جهت موضوع

بند دوم: تفاوت از جهت نوع مجازات

بند سوم: تفاوت از جهت میزان مجازات

گفتار دوم: نحوه ی تعیین مجازات های تعزیری

گفتار سوم: انواع تعزیر(از لحاظ مبنا)

بند اول: تعزیر شرعی و حکومتی

بند دوم: تعزیر منصوص و غیر منصوص شرعی

گفتار چهارم: جایگاه تعزیرات نسبت به سایر مجازات ها

بند اول: جایگاه تعزیرات نسبت به حدود، قصاص و دیات

بند دوم: جایگاه تعزیرات نسبت به مجازات های بازدارنده

بند سوم: جایگاه تعزیرات نسبت به اقدامات تامینی و تربیتی

بخش دوم: تاثیرپذیری تعدیل مجازات های تعزیری از عوامل اجتماعی

فصل اول: مبانی اثربخشی عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری

مبحث اول: مبانی فلسفی اثربخشی عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری

گفتار اول: تاثیر عوامل اجتماعی بر ارتکاب جرم

گفتار دوم: اقتضای عدالت و انصاف

گفتار سوم: تفاوت های فردی

مبحث دوم: مبانی حقوقی اثربخشی عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری

گفتار اول: اصول حاکم بر مجازات ها

بند اول: اصل قانونی بودن مجازات ها

بند دوم: اصل فردی کردن مجازات ها

بند سوم: اصل تساوی مجازات ها

بند چهارم: اصل تناسب بین جرم و مجازات

گفتار دوم: اهداف و مبانی مجازات

بند اول: سزادهی

بند دوم: بازدارندگی

بند سوم: بازپروری

بند چهارم: حفظ روحیه ی پیروان قانون

بند پنجم: تشفی خاطر بزه دیده

مبحث سوم: اهداف اثربخشی عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری

گفتار اول: رعایت عدالت

گفتار دوم: تامین منافع اجتماعی

گفتار سوم: اصلاح و تربیت مجرم

گفتار چهارم: پیشگیری از جرم

گفتار پنجم: تناسب مجازات با شخصیت و وضعیت زندگی مجرم

گفتار ششم: جلوگیری از ضرر و زیان خانواده مجرم

فصل دوم: اثربخشی عوامل اجتماعی بر تعدیل مجازات های تعزیری در حقوق کیفری ایران

مبحث اول: اثربخشی در فرآیند دادرسی

گفتار اول: اثربخشی در طول فرآیند تعقیب و تحقیق

بند اول: اخذ تامین متناسب

بند دوم: تشکیل پرونده شخصیت

گفتار دوم: اثربخشی در مرحله رسیدگی دادگاه و صدور حکم

بند اول: صلاحیت انحصاری دادگاه های مرکز استان و پایتخت ۶۶ بند دوم: قرار بایگانی پرونده

مبحث دوم: اثربخشی در فرآیند کیفردهی

گفتار اول: اثربخشی در تعیین کیفر و صدور حکم

بند اول: تاثیر عوامل اجتماعی بر مسیولیت کیفری ۶۹ بند دوم: نظام مجازات های شناور و موازی

بند سوم: تخفیف مجازات

بند چهارم: معافیت از کیفر

بند پنجم: تعویق صدور حکم

بند ششم: تعلیق اجرای مجازات

بند هفتم: صدور مجازات های جایگزین حبس

بند هشتم: عفو

گفتار دوم: اثربخشی در مرحله ی اجرای مجازات

بند اول: اثربخشی از طریق مقامات اجرای احکام کیفری

الف: اثربخشی از طریق قاضی اجرای احکام کیفری

ب: اثربخشی از طریق مددکاران اجتماعی

ج: اثربخشی از طریق کمیسیون عفو و بخشودگی

بند دوم: اثربخشی بر شیوه و ترتیب اجرای احکام کیفری

الف: اثربخشی بر تعدیل اجرای مجازات های سالب و محدودکننده آزادی

۱– اثربخشی بر نحوه ی طبقه بندی زندانیان

۲– اثربخشی بر شیوه ی اعطای مرخصی به زندانیان

ب: اثربخشی بر تعدیل اجرای جزای نقدی

۱– مستثنیات دین

۲– اعطاء مهلت برای پرداخت جزای نقدی

۳– تقسیط جزای نقدی

۴– درخواست اعسار از پرداخت جزای نقدی

۵– کمک های دولت در پرداخت جزای نقدی

۶– تبدیل جزای نقدی به مجازات های جایگزین زندان

ج: اثربخشی بر تعدیل اجرای مجازات های تکمیلی

نتیجه گیری

پیشنهادها

فهرست منابع

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

  • عوامل اجتماعی
  • تعدیل مجازات ها
  • ارتکاب جرم
  • مجازات های تعزیری