تحلیل حقوقی رحم جایگزین با تاکید بر عرفهای بین المللی و قوانین داخلی کشورها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
تحلیل حقوقی رحم جایگزین با تاکید بر عرفهای بین المللی و قوانین داخلی کشورها
عنوانتحلیل حقوقی رحم جایگزین با تاکید بر عرفهای بین المللی و قوانین داخلی کشورها
رشتهحقوق بین الملل
دانشجوافسانه عطار
استاد راهنمافاطمه کیهانلو
استاد مشاورعاطفه امینی نیا
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۲
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی



تحلیل حقوقی رحم جایگزین با تاکید بر عرفهای بین المللی و قوانین داخلی کشورها عنوان پایان نامه ای است که توسط افسانه عطار، با راهنمایی فاطمه کیهانلو و با مشاوره عاطفه امینی نیا در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

روشهای مختلف درمان ناباروری، سبب مطرح شدن بحثهای اخلاقی، شرعی و قانونی در کلیه ی جوامع بشری شده اند. این فنون نوین می توانند ارزشهای انسانی را به مخاطره افکنند، زیرا بارداری یک حقیقت مادی محض نیست، بلکه ماهیتی معنوی و هستی بخش دارد. از منظر دین، ما در برابر خداوند متعال مسیول اعمال خویش هستیم. از نظر اخلاقی نیز نمی توان به سادگی از کنار این بحثهای پیچیده گذشت و به یک پاسخ بله یا خیر اکتفا نمود. رحم چیزی بیش از یک عضو است و قسمتی از هویت یک زن به شمار می رود و جایگزینی رحم برای درمان نازایی یک موضوع بسیار پیچیده است که از جهات مختلف باید بررسی شود. روابط انسانی موجود در قرارداد رحم جایگزین می تواند استرس زا، گیج کننده و توام با عواطف شدید باشد. صبر و شکیبایی و ثابت قدم بودن همه افراد دخیل در این قرارداد از جمله والدین متقاضی، مادر جایگزین و پزشکان درمانگر یک ضرورت است. هم مادر جایگزین و هم والدین متقاضی باید قبل از عقد هر گونه قراردادی، مشاوره های لازم را دریافت نمایند. موقعیت مادر جایگزین و خانواده ی او اعم از شوهر و فرزندانش نیز نیازمند توجه است. در اسلام خلقت و بقای حیات انسان بسیار ارزشمند است و با عنایت به این امر مداخله های پزشکی در حیات و تولید مثل انسان به هیچ وجه نکوهیده نیست، با در نظر گرفتن عقیمی به عنوان بیماری، رحم جایگزین در حقیقت یک نوع درمان جدید برای این بیماری از دید مسلمانان به شمار می رود که می تواند درهای سعادت و خوشبختی را بر روی خانواده های عقیم بگشاید.

یهودیان، مسیحیان غیر کاتولیک، بوداییان و پیروان سایر ادیان و مذاهب نیز کمابیش عقایدی مشابه با مسلمانان در زمینه ی رحم جایگزین دارند، هرچند در تمام فرق اسلامی و غیر اسلامی منتقدانی یافت می شوند که با اصل یا فروع این فرآیند مخالف باشند، لیکن به نظر بسیاری از نگارندگان، بررسی آرای کلیه موافقان و مخالفان جهت رسیدن به یک نتیجه گیری صحیح و استنتاج راهکارهای عملی جهت وضع مقررات رحم جایگزین در کشور یک ضرورت است. در این میان توجه به رهنمودهای انجمنهای مختلف اخلاقی و پزشکی و قوانین وضع شده در سایر کشورها نیز مطلوب به نظر می رسد، هر چند که عرفی بین المللی در این رابطه میان کشورها به وجود نیامده و هنوز هماهنگی های لازم جهت این مهم انجام نیافته است. لیکن کشورها در عمل و در رویه ی خود به روش رحم جایگزین عمل نموده و به صورت قانونی با آن برخورد می نمایند.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده: ۱

مقدمه ۳

علت انتخاب موضوع ۳

اهمیت موضوع ۴

سوال اصلی ۴

سوالات فرعی ۴

فرضیه اصلی ۴

فرضیات فرعی ۴

روش تحقیق ۵

روش گردآوری مطالب ۵

سازماندهی پایان نامه ۶

فصل اول: رحم جایگزین، نگرشی بر مفاهیم، تحلیل مبانی و مواضع آن از نقطه نظر کشورهای مختلف ۷

مبحث اول : تاریخچه ای در خصوص پیدایش رحم جایگزین و تعاریف مربوط به آن ۸

گفتاراول: تاریخچه ای از رحم جایگزین ۹

گفتار دوم: تعریف رحم جایگزین و روشهای درمانی جایگزینی رحمی ۱۳

بند اول: تعریف رحم جایگزین ۱۳

بند دوم: دلایل استفاده از رحم جایگزین ۱۴

بند سوم: روشهای درمانی جایگزینی رحمی ۱۷

گفتارسوم: انگیزه ها، مراقبتهای پزشکی و آثار استفاده از رحم جایگزین ۱۹

بند اول: انگیزه های استفاده از رحم جایگزین ۱۹

بند دوم: مراقبتهای پزشکی قبل و دوره بارداری جایگزین ۲۱

بند سوم: آثار استفاده از رحم جایگزین بر زوجین و مادر میزبان ۲۴

مبحث دوم: مبانی استفاده از رحم جایگزین و مواضع کشورها در اتخاذ این روش ۲۸

گفتار اول: مبانی استفاده از رحم جایگزین ۲۸

گفتار دوم: مواضع کشورها و جوامع مختلف در چگونگی اتخاذ روش رحم جایگزین ۳۳

فصل دوم: قرارداد جانشینی و حقوق و تکالیف ناشی از آن ۳۸

مبحث اول: شرایط عمومی و اختصاصی انعقاد قرارداد جانشینی ۳۹

گفتار اول: شرایط عمومی قرارداد جانشینی ۳۹

گفتار دوم: شرایط اختصاصی قرارداد جانشینی ۴۲

مبحث دوم: حقوق و تکالیف ناشی از قرارداد جانشینی پیش از تولد طفل ۴۵

گفتار اول:تکلیف والدین حکمی به تامین مایحتاج مادر جانشین ۴۵

گفتار دوم: حق مادر جانشین به برخورداری از مراقبتهای پزشکی ۴۷

مبحث سوم: حقوق و تکالیف ناشی از قراردادجانشینی پس از تولد طفل ۵۰

گفتار اول: حقوق و تکالیف والدین حکمی و مادر جانشین ۵۱

بند اول: تکلیف مادر جانشین به تحویل فرزند به والدین حکمی ۵۱

بند دوم: حق والدین حکمی بر حضانت طفل تولد یافته ۵۲

۱ حق والدین حکمی به حضانت طفل تولد یافته در سطح بین المللی ۵۳

۲ حق والدین حکمی بر حضانت طفل تولدیافته در قوانین داخلی ۵۴

بند سوم: حق والدین حکمی به دریافت سند سجلی طفل تولد یافته ۵۷

۱ حق والدین حکمی به دریافت سند سجلی در قوانین بین المللی ۵۸

۲ حق والدین حکمی به دریافت سند سجلی طفل تولد یافته در قوانین داخلی کشورها ۵۹

گفتار دوم: حقوق طفل تولد یافته ۶۲

بند اول: حق طفل تولد یافته بر برخورداری از نسب مشخص ۶۲

۱ حق طفل تولد یافته بر برخورداری از نسب مشخص در مقررات و عرفهای بینالمللی ۶۳

۲ حق طفل تولد یافته بر برخورداری از نسب مشخص در قوانین داخلی ۶۳

۱–رابطه اماره فراش با وضعیت نسب طفل متولد از رحم جایگزین در قوانین داخلی ۶۴

۱–۱ رابطه اماره فراش با وضعیت نسب طفل متولد از رحم جایگزین در حقوق ایران ۶۴

۱–۲ رابطه اماره فراش با وضعیت نسب طفل متولد از رحم جایگزین در حقوق فرانسه ۶۵

بند دوم: حق طفل تولد یافته بر برخورداری از نفقه ۷۰

۱ حق طفل تولد یافته بر برخورداری از نفقه در مقررات و عرفهای بین المللی ۷۰

۲ حق طفل تولد یافته بر برخورداری از نفقه در قوانین داخلی ۷۱

بند سوم: حق طفل تولد یافته بر برخورداری از ارث ۷۳

فصل سوم: آثار قرارداد جانشینی بر طرفین قرارداد و اشخاص ثالث ۷۷

مبحث اول: آثار ناشی از نقض قرارداد جانشینی توسط طرفین قرارداد ۷۸

گفتار اول: مسیولیت قراردادی ناشی از نقض قرارداد جانشینی ۸۰

گفتار دوم: مسیولیت قهری ناشی از نقض قرارداد جانشینی ۸۳

گفتار سوم: تقسیم مسیولیت توسط زیان دیده و عامل زیان ۸۶

مبحث دوم: آثار قرارداد جانشینی بر حقوق اشخاص ثالث ۸۶

گفتار اول: تاثیر قرارداد جانشینی بر حقوق شوهر مادر جانشین و نحوه دخالت وی در قرارداد جانشینی ۸۹

بند اول: تاثیر قرارداد جانشینی بر حقوق شوهر مادر جانشین ۸۹

۱ حق برخورداری شوهر مادر جانشین از تمکین ۸۹

۲ حق شوهر مادر جانشین بر اعمال محدودیت شغلی ۹۰

۳ حق کار کردن در مقررات و عرفهای بین المللی ۹۲

بند دوم: نحوه دخالت شوهر مادر جانشین در قرارداد جانشینی ۹۲

۱ اعطای اذن یا اجازه انعقاد قرارداد از جانب شوهر مادر جانشین ۹۳

۲ اشتراط اذن یا اجازه ضمن عقد از جانب شوهر مادر جانشین ۹۴

گفتار دوم: تاثیر قرارداد جانشینی بر حقوق فرزندان مادر جانشین و امکان دخالت آنها در قرارداد جانشینی ۹۵

بند اول: تاثیر قرارداد جانشینی بر حقوق فرزندان مادر جانشین ۹۵

۱ حقوق اولیه کودک در مقررات و عرفهای بین المللی ۹۶

۲ تاثیر قرارداد جانشینی بر حقوق فرزند شیرخوار مادر جانشین ۹۷

بند دوم: امکان دخالت فرزندان مادر جانشین در قرارداد جانشینی ۹۷

نتیجه گیری: ۹۹

فهرست منابع و مآخذ: ۱۰۱

Abstract ۱۰۴

کلیدواژه ها

  • نظام حقوقی
  • قانون داخلی
  • حقوق بین الملل
  • حضانت کودک
  • آبستنی نیابتی
  • رحم جایگزین