تحلیل مبانی اصل استثنایی بودن جرم انگاری
 | |
| عنوان | تحلیل مبانی اصل استثنایی بودن جرم انگاری |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | محمد شجاعی نصرآبادی |
| استاد راهنما | محمدخلیل صالحی |
| استاد مشاور | ابوالفتح خالقی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۸۹ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
تحلیل مبانی اصل استثنایی بودن جرم انگاری عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد شجاعی نصرآبادی، با راهنمایی محمدخلیل صالحی و با مشاوره ابوالفتح خالقی در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
چکیده
هر چند حفظ نظم عمومی از جمله کارکردهای مهم حقوق کیفری است؛ لکن حفظ حقوق و آزادی های فردی نیز امری است که حقوق کیفری ملزم به رعایت آن است. بر این اساس می توان گفت حقوق کیفری که نظم عمومی را در سایه زوال حقوق و آزادی های فردی حفظ نماید، در موضع و موقع خود قرار نگرفته و به نوعی صرفا بازوی حکومت محسوب می شود. با این رویکرد در پژوهش پیش رو، در پی بسط مفهوم ضیق از ضمانت اجراهای کیفری بودیم؛ به گونه ای که اصل یا قاعده ای ایجاد و شناخته شود که دلالت بر استثنایی بودن جرم انگاری نماید. بر مبنای این اصل مداخلات کیفری حکومت و وضع ضمانت اجراهای کیفری جزء محدود و استثنایی از قلمرو ضمانت اجراهای قانونی شناخته می شود. بر این مبنا راهکارهای اِعمال محدودیت در جرم انگاری نیز مورد بررسی قرار گرفته است؛ به طوری که فرآیند تقنین کیفری مدیریت شده و از آثار سوء جرم انگاری های بی رویه که تورم قوانین کیفری را در پی دارد، جلوگیری به عمل آید.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
طرح پژوهش ۱
ضرورت ۳
پیشینه ۴
پرسش ها ۴
فرضیات ۵
اهداف ۵
ساماندهی ۵
فصل نخست– تبیین جرم انگاری ۷
مبحث نخست– رابطه جرم انگاری و آزادی ۹
گفتار نخست– گستره آزادی در نظریه اصالت فرد و نظریه حقوق اجتماعی ۹
الف) آزادی فردی و مصلحت عمومی در تزاحم نظری و کاربردی ۱۲
ب) اصالت فرد(اندیویجوالیسم) از بعد تاریخی، سیاسی، دینی و فلسفی ۱۴
گفتار دوم– آزادی در مفهوم منفی(سلبی) و مثبت(ایجابی) آن ۱۸
الف) مفهوم آزادی منفی(سلبی) ۱۹
ب) مفهوم آزادی مثبت(ایجابی) ۲۰
ج) حق بر اساس مفهوم آزادی ۲۲
مبحث دوم– مبانی جرم انگاری ۲۶
گفتار نخست– اصل صدمه ۲۹
الف) مفهوم صدمه ۲۹
ب) گستره جرم انگاری بر مبنای اصل صدمه ۳۱
گفتار دوم– قاعده مصلحت عمومی ۳۷
الف) مفهوم مصلحت عمومی ۳۷
ب) گستره جرم انگاری بر مبنای قاعده مصلحت عمومی ۴۱
فصل دوم– استثنایی بودن جرم انگاری در گفتمان حقوقی ۴۸
مبحث نخست– رویکرد اخلاقی در استثنایی بودن جرم انگاری ۴۹
گفتار نخست– حذف جرم انگاری با رویکرد اخلاقی ۵۰
گفتار دوم– ضرورت وضع قانون با رویکرد اخلاقی ۵۳
گفتار سوم– جرم انگاری حداقلی با رویکرد اخلاقی ۵۶
مبحث دوم– استثنایی بودن جرم انگاری از منظر فلسفه حق ۶۱
گفتار نخست– مفهوم حق در تقابل حق عینی و حق انتخابی ۶۱
گفتار دوم– کسب حق؛ از قرایت حکومتی تا قرایت فلسفی ۶۳
گفتار سوم– حق از منظر صاحب حق و صاحب تکلیف ۶۶
مبحث سوم– رویکرد اسلامی در استثنایی بودن جرم انگاری ۶۹
گفتار نخست– قاعده التعزیر لکل عمل حرام ۷۰
الف) قاعده التعزیر لکل عمل حرام در بیان فقها ۷۰
ب) نقد دلایل قاعده التعزیر لکل عمل حرام ۷۴
ج) تعدیل قاعده التعزیر لکل عمل حرام ۷۸
گفتار دوم– کراهت اسلام از توسل به کیفر ۸۰
الف) آیات و اصول فقهی در ذم کیفر ۸۰
ب) مقتضای کرامت انسانی؛ کراهت از کیفر ۸۲
فصل سوم– مضار جرم انگاری و روش های تحدید جرم انگاری ۸۴
مبحث نخست– مضار فردی و اجتماعی جرم انگاری ۸۷
گفتار نخست– جرم انگاری و بی کیفری ۸۷
گفتار دوم– جرم انگاری و نهادینه شدن حس انتقام و خشونت در جامعه ۸۹
گفتار سوم– جرم انگاری و زوال قبح جرم و افزایش حس عدم امنیت در جامعه ۹۰
گفتار چهارم– جرم انگاری و نقض قانون اساسی ۹۱
گفتار پنجم– جرم انگاری و نقض کرامت ذاتی انسانی ۹۳
گفتار ششم– جرم انگاری و جرم زایی ۹۵
الف) نظریه برچسب زنی ۹۵
ب) ایجاد شرایط برای ارتکاب جرایم دیگر ۹۷
مبحث دوم– مضار قضایی جرم انگاری ۹۸
گفتار نخست– جرم انگاری و فراموش شدن نقش نهادهای غیرقضایی ۹۹
گفتار دوم– جرم انگاری و تحمیل هزینه های پیشگیری بر دوش نظام قضایی ۱۰۰
گفتار سوم– جرم انگاری و بالاتر رفتن هزینه های دادرسی کیفری برای نظام قضایی ۱۰۳
گفتار چهارم– جرم انگاری و افزایش شمار پرونده های کیفری ۱۰۵
الف) کاهش دقت در دادرسی ۱۰۶
ب) کاهش سرعت در دادرسی ۱۰۷
مبحث سوم– روش های تحدید جرم انگاری ۱۰۸
گفتار نخست– پیشینه تحدید جرم انگاری در دکترین ۱۱۲
گفتار دوم– روش موازنه ۱۱۷
الف) مفهوم روش موازنه ۱۱۷
ب) نارسایی های روش موازنه ۱۱۸
گفتار سوم– روش صافی ها ۱۲۰
الف) صافی اصول ۱۲۱
ب) صافی فرضیات ۱۲۲
ج) صافی کارکردها ۱۲۳
نتیجه گیری ۱۲۵
پیشنهادات ۱۲۸
فهرست منابع فارسی ۱۳۰
فهرست منابع عربی ۱۳۵
فهرست منابع انگلیسی ۱۳۶
کلیدواژه ها
- آزادی
- جرم زدایی
- حق
- صدمه
- ارتکاب (جرم)
- جرم انگاری
- حرام
- کرامت انسانی
- کیفر
- مصلحت
- نظم عمومی
- جرم انگاری
- جرم زدایی
- حق
- آزادی