تعامل حقوق کیفری و فرهنگ

عنوان	تعامل حقوق کیفری و فرهنگ
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	فایضه صالح پور
استاد راهنما	جلال الدین قیاسی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۳
دانشگاه	دانشگاه قم

تعامل حقوق کیفری و فرهنگ عنوان پایان نامه ای است که توسط فایضه صالح پور، با راهنمایی جلال الدین قیاسی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

حقوق کیفری تجسم بارزی از فرهنگ و نظام فکری و اعتقادی یک کشور و وسیله ای برای حفظ ماهیت و شکل موجود توزیع ارزش ها میان گروه ها و اعضای آن جامعه می باشد. از جانب دیگر، این نهاد با تعیین برخی اعمال به عنوان جرم و تحمیل مجازات بر آن ها می کوشد تا افراد جامعه را به احترام و رعایت گونه ی خاصی از رفتار وادار نموده که این مسیله، خود منجر به شکل گیری ارزش های جدیدی در نظام فرهنگی آن جامعه می شود. در پس این تاثیرپذیری و تاثیر گذاری تعامل و همبستگی شدیدی بین حقوق کیفری و فرهنگ شکل می گیرد که شناخت آن از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که تنها با این شناخت است که می توان در زمینه ی علل اولیه ی پیدایش نظام حقوق کیفری، آگاهی یافت و تنها از طریق چنین آگاهی است که می توان در صورت جمع بودن شرایط و امکانات برای تغییر و تحول ارزش ها و ایجاد نوع دیگری از قوانین و مقررات و جرم انگاری برخی از جرایم برنامه ریزی صحیح و موثر نمود. از این رو در این تحقیق تلاش شده است بعد از تعریف فرهنگ و معرفی عناصر تشکیل دهنده ی آن (زبان، دین، ارزش ها، هنجارها)، نقش مهم این عناصر را در شکل گیری و تداوم قوانین کیفری نشان داده و در ادامه حدود اختیارات این نهاد را در تعیین و ایجاد ارزش ها و هنجارهای جدید جامعه مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم تا زوایای مختلف تعامل این دو مفهوم به طور کامل روشن شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

۱ تعریف مساله ۱

۲ سوالات تحقیق ۳

۳ فرضیه ها ۳

۴ سابقه و پیشینه تحقیق ۳

۵ ضرورت انجام تحقیق ۳

۶ هدف ها و کاربرد تحقیق ۴

۷ روش و ساماندهی تحقیق ۴

فصل اول کلیات ۵

۱–۱ مفهوم شناسی ۶

۱–۱–۱ معنای لغوی حقوق ۶

۱–۱–۲ معنای اصطلاحی حقوق ۶

۱–۱–۲–۱ تعریف حقوق کیفری ۷

۱–۱–۳ معنای لغوی فرهنگ ۷

۱–۱–۴ معنای اصطلاحی فرهنگ ۸

۱–۲ منشا فرهنگ ۱۲

۱–۳ ویژگی های فرهنگ ۱۵

۱–۴ لایه‏ها‏ی فرهنگ ۱۷

۱–۴–۱ نسبت بین لایه‏های ذهنی و عینی ۱۹

۱–۵ سطوح و اجزای متشکله‏ی فرهنگ ۱۹

۱–۵–۱ زبان ۲۴

۱–۵–۲ دین ۲۵

۱–۵–۲–۱ تعریف دین ۲۶

۱–۵–۳ ارزش ها ۳۰

۱–۵–۴ هنجارها ۳۱

۱–۵–۴–۱ انواع هنجارها ۳۲

۱–۵–۴–۱–۱ عرف و عادت ۳۲

۱–۵–۴–۱–۲ آداب و رسوم ۳۴

۱–۵–۴–۱–۳ قوانین و مقررات ۳۵

۱–۶ اهمیت فرهنگ ۳۶

فصل دوم تاثیرپذیری حقوق کیفری از فرهنگ ۴۰

۲–۱ شناخت تاثیر فرهنگ بر حقوق کیفری از راه عنصر شناسی فرهنگ ۴۱

۲–۱–۱ ارتباط زبان و حقوق کیفری ۴۱

۲–۱–۲ ارتباط دین با حقوق ۴۵

۲–۱–۲–۱ تاثیر دین اسلام در حقوق کیفری ۴۷

۲–۱–۲–۱–۱ اصول جزایی برگرفته از اسلام در قانون مجازات ۴۷

۲–۱–۲–۱–۲ اصول برگرفته از اسلام در آیین دادرسی کیفری ۵۱

۲–۱–۲–۱–۳ تاثیر دین در کاهش جرم ۵۱

۲–۱–۳ ارتباط ارزش ها با حقوق ۵۳

۲–۱–۳–۱ انواع ارزش‏ها ۵۵

۲–۱–۳–۱–۱ ارزش‏های اجتماعی ۵۵

۲–۱–۳–۱–۲ ارزش‏های دینی ۵۶

۲–۱–۴ ارتباط هنجارها با حقوق ۵۶

۲–۱–۴–۱ ارتباط عرف و عادت با حقوق ۵۷

۲–۱–۴–۲ شرایط اعتبار عرف ۵۸

۲–۱–۴–۳ تاثیر عرف در حقوق کیفری ۵۹

۲–۱–۴–۳–۱ عرف و جرم و مجازات ۶۱

۲–۱–۴–۳–۲ نقش عرف در تشخیص مصادیق کیفری ۶۵

الف عرف و معاونت در جرم ۶۵

ب عرف و تادیب و محافظت ۶۶

ج عرف و دفاع مشروع ۶۶

د عرف و جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص ۶۷

ه عرف و جرایم علیه تمامیت معنوی اشخاص ۶۸

و عرف و جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی ۶۸

ی عرف و جرایم علیه اموال و مالکیت ۶۹

۲–۱–۴–۲ ارتباط آداب و رسوم با حقوق ۷۱

۲–۱–۴–۲–۱ چگونگی تاثیر آداب و رسوم در حقوق ۷۴

۲–۲ شناخت تاثیر فرهنگ بر حقوق از راه مبناشناسی حقوق ۷۵

۲–۳ شناخت تاثیر فرهنگ بر حقوق کیفری با بررسی سیر تحول آیین دادرسی کیفری ۷۹

۲–۳–۱ تحولات مقررات کیفری شکلی ایران بعد از انقلاب اسلامی ۸۳

۲–۴ شناخت تاثیر فرهنگ بر حقوق از راه هدف شناسی حقوق ۸۷

۲–۵ ارتباط فرهنگ در بروز جرم و مجازات ۸۹

۲–۵–۱ فرهنگ های نادرست و جرایم مرتبط با آن ۹۸

۲–۵–۱–۱ مهریه سنگین ۹۸

۲–۵–۱–۲ قتل‏های ناموسی یا نهوه کردن در میان قبایل عرب خوزستان ۱۰۰

۲–۵–۱–۳ قتل‏های ناشی از تیراندازی در مراسم عروسی و عزا در خوزستان ۱۰۳

۲–۵–۲ نقش ابزار فرهنگ سازی در پیدایش جرم ۱۰۴

فصل سوم تاثیرپذیری فرهنگ از حقوق کیفری ۱۰۷

۳–۱ حکومت و فرهنگ سازی ۱۰۸

۳–۱–۱ نظریه عدم دخالت حکومت در فرهنگ ۱۰۸

۳–۱–۲ نظریه دخالت حکومت در فرهنگ ۱۰۹

۳–۱–۳ اسلام و لزوم دخالت حکومت در فرهنگ ۱۱۰

۳–۱–۳–۱ دلیل عقلی ۱۱۰

۳–۱–۳–۲ دلایل نقلی ۱۱۱

۳–۲ ارتباط قانون مداری در ایجاد فرهنگ ۱۱۴

۳–۳ حمایت از فرهنگ از طریق قانون‏گذاری ۱۱۶

نتیجه گیری ۱۲۱

منابع و مآخذ ۱۲۳

کلیدواژه ها

• حقوق کیفری
• حقوق جزا
• ارزش فرهنگی
• هنجار
• جرم انگاری
• برهمکنش
• فرهنگ
• قانون و قانونگزاری
• برنامه ریزی