تهاجم در حقوق کیفری ایران انگلستان و فقه امامیه

عنوان	تهاجم در حقوق کیفری ایران انگلستان و فقه امامیه
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	امیر اعتمادی
استاد راهنما	دکتر حسین میرمحمد صادقی
استاد مشاور	دکتر علیرضا جمشیدی، دکتر ناصر قاسمی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

تهاجم در حقوق کیفری ایران انگلستان و فقه امامیه عنوان رساله ای است که توسط امیر اعتمادی، با راهنمایی دکتر حسین میرمحمد صادقی و با مشاوره دکتر علیرضا جمشیدی و دکتر ناصر قاسمی در سال ۱۳۹۵ و در مقطع دکتری دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

چکیده

تهاجم، اصطلاحی است که بیشتر در حقوق کیفری انگلستان کاربرد دارد تا در حقوق کیفری ایران و فقه امامیه. این اصطلاح در انگلستان در دو مفهوم عام و خاص به کار می رود. تهاجم در مفهوم عام دربرگیرنده ی جرایمی است که مستلزم ایراد نوعی صدمه ی جسمانی یا روانی بر بزه دیده هستند، بدون این که درنهایت به مرگ وی منتهی شوند. این در حالی است که تهاجم در مفهوم خاص ناظر بر عنوان مجرمانه ی معینی است که رکن اصلی آن پدید آوردن ترس از خشونت قریب الوقوع در بزه دیده است. بر این اساس، با لحاظ عناوین مجرمانه ی مشابه در ایران، جرایمی که زیرمجموعه ی اصطلاح تهاجم قرار می گیرند، در دو دسته ی کلی تهاجم علیه تمامیت جسمانی اشخاص و تهاجم علیه تمامیت روانی اشخاص قابل تقسیم بندی هستند. جرایم ایراد ضرب ساده، ایجاد صدمه ی جسمانی خفیف و ایراد جراحت یا صدمه ی جسمانی شدید در زمره ی تهاجم های دسته ی نخست هستند، که در فقه امامیه با عنوان جنایت و حسب مورد در مباحث مربوط به قصاص یا دیات مورد توجه قرار گرفته اند، حال آن که جرایم تهاجم ساده (ایجاد ترس از اِعمال خشونت قریب الوقوع)، مزاحمت و اخاذی در تهاجم های دسته ی دوم گنجانده می شوند و ازلحاظ فقهی می توان از آن ها زیر عنوان کلی تعزیرات بحث کرد. روی هم رفته، می توان گفت که رویکرد نظام کیفری ایران در قبال تهاجم علیه اشخاص در مقایسه با نظام کیفری انگلستان دارای خلاها و مفرهای درخور توجهی است، نظیر نامعلوم بودن وضعیت کیفری صدمه های کمتر شناخته شده، عدم توجه کافی به آسیب های روانی و نامشخص بودن تاثیر انگیزه های شریرانه، هم چون انگیزه های نژادی یا مذهبی، در تعیین مجازات تعزیری برای مهاجمان. ازاین رو، پژوهش حاضر درصدد آن است که با توجه به مبانی فقهی، از قبیل حرمت ایذاء مومن، راهکارهایی به منظور مقابله موثرتر با تهاجم ها پیشنهاد کند. در همین راستا، در خصوص تهاجم های جسمانی، وضع ضمانت اجرای کیفریِ متناسب برای صدمه هایی مانند انتقال ویروس ایدز و برخی سرطان های ناشناخته، درباره ی تهاجم های روانی، جرم انگاری مستقل بعضی از رفتارهای آسیب زننده به تمامیت روانی اشخاص، و در مورد عوامل نفی کننده یا تشدیدکننده ی مجازات تهاجم ها، پیش بینی برخی ضوابط لازم و در نظر گرفتن انگیزه های شریرانه به مثابه ی عامل مشدده ی مجازات تعزیری، از جمله راهکارهای موردنظر هستند.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه۱۱ تبیین موضوع تحقیق۱۲ ضرورت و اهداف تحقیق۲۳ پرسش ها و فرضیه های تحقیق۳۴ پیشینه ی تحقیق۴۵ روش تحقیق۴۶ ساختار تحقیق۵فصل اول: تهاجم علیه تمامیت جسمانی اشخاص۷مبحث اول: مفهوم شناسی، پیشینه ی قانون گذاری و عنصر قانونی تهاجم جسمانی۸گفتار اول: تبیین مفهوم تهاجم علیه اشخاص۹گفتار دوم: مفهوم شناسی گونه های تهاجم جسمانی۱۲الف ایراد ضرب ساده۱۲ب ایجاد صدمه ی جسمانی خفیف۱۳پ ایراد جراحت یا صدمه ی جسمانی شدید۱۴گفتار سوم: پیشینه ی قانون گذاری تهاجم جسمانی۱۵گفتار چهارم: عنصر قانونی تهاجم جسمانی۱۸مبحث دوم: عنصر مادی تهاجم جسمانی۲۱گفتار اول: رفتار فیزیکی۲۲الف رفتار ایجابی یا سلبی۲۲ب رفتار مستقیم یا غیرمستقیم۲۶گفتار دوم: شرایط لازم برای تحقق جرم۳۱الف انسان بودن بزه دیده۳۲ب شخص دیگر بودن بزه دیده۳۸پ تحت حمایت قانون بودن بزه دیده ۴۰ت سایر شرایط۴۳گفتار سوم: نتیجه ی مجرمانه۴۵گفتار چهارم: رابطه ی سببیت۵۷گفتار پنجم: وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۶۲مبحث سوم: عنصر روانی تهاجم جسمانی۶۴گفتار اول: حالت ذهنی قصد۶۴الف قصد رفتار۶۴ب قصد نتیجه۶۸۱ قصد مستقیم۶۸۲ قصد ضمنی۷۳گفتار دوم: حالت ذهنی کمتر از قصد۷۹گفتار سوم: وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۸۳فصل دوم: تهاجم علیه تمامیت روانی اشخاص۸۵مبحث اول: ایجاد ترس از اِعمال خشونت۸۷گفتار اول: مفهومشناسی، پیشینه ی قانون گذاری و عنصر قانونی ایجاد ترس از اِعمال خشونت۸۸الف مفهومشناسی ایجاد ترس از اِعمال خشونت۸۹ب پیشینه ی قانون گذاری ایجاد ترس از اِعمال خشونت۸۹پ عنصر قانونی ایجاد ترس از اِعمال خشونت۹۰گفتار دوم: عنصر مادی ایجاد ترس از اِعمال خشونت۹۱الف رفتار فیزیکی۹۱ب شرایط لازم برای تحقق جرم۹۳پ نتیجه ی مجرمانه۹۵گفتار سوم: عنصر روانی ایجاد ترس از اِعمال خشونت۹۷گفتار چهارم: وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۹۸مبحث دوم: مزاحمت۹۹گفتار اول: مفهومشناسی، پیشینه ی قانون گذاری و عنصر قانونی مزاحمت۱۰۰الف مفهومشناسی مزاحمت۱۰۰ب پیشینه ی قانون گذاری مزاحمت۱۰۱پ عنصر قانونی مزاحمت۱۰۲گفتار دوم: عنصر مادی مزاحمت۱۰۴الف رفتار فیزیکی۱۰۴ب شرایط لازم برای تحقق جرم۱۰۷پ نتیجه ی مجرمانه۱۰۹گفتار سوم: عنصر روانی مزاحمت۱۱۱گفتار چهارم: وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۱۱۴مبحث سوم: تهدید و اخاذی۱۱۵گفتار اول: مفهومشناسی، پیشینه ی قانون گذاری و عنصر قانونی اخاذی۱۱۶الف مفهومشناسی اخاذی۱۱۶ب پیشینه ی قانون گذاری اخاذی۱۱۶پ عنصر قانونی اخاذی۱۱۸گفتار دوم: عنصر مادی اخاذی۱۱۹الف رفتار فیزیکی۱۱۹ب شرایط لازم برای تحقق جرم۱۲۲گفتار سوم: عنصر روانی اخاذی۱۲۵گفتار چهارم: وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۱۲۶فصل سوم: مجازات تهاجم علیه اشخاص، عوامل نفی کننده و یا تشدیدکننده ی آن۱۲۸مبحث اول: مجازاتشناسی تهاجم علیه اشخاص۱۲۹گفتار اول: مجازاتشناسی تهاجم های جسمانی۱۲۹گفتار دوم: مجازاتشناسی تهاجم های روانی۱۳۷گفتار سوم: وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۱۴۴مبحث دوم: عوامل نفی کننده ی مجازات تهاجم علیه اشخاص۱۴۵گفتار اول: عوامل موجهه ی جرم۱۴۶الف رضایت بزه دیده ۱۴۶۱ اعمال جراحی یا طبی۱۴۸۲ عملیات ورزشی و حوادث ناشی از آن ها۱۵۵۳ اعمال جنسیِ خشونت آمیز و سایر موارد استثنایی۱۵۷ب اضطرار۱۵۹پ وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۱۶۴گفتار دوم: عوامل رافع مسیولیت کیفری۱۶۵الف اکراه۱۶۶ب کودکی۱۷۳پ جنون۱۸۰ت مستی۱۸۷ث وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۱۹۲مبحث سوم: عوامل تشدیدکننده ی مجازات تهاجم علیه اشخاص۱۹۳گفتار اول: انگیزه های نژادی یا مذهبی۱۹۴گفتار دوم: استفاده از سلاح۲۰۲گفتار سوم: وجوه افتراق و اشتراک دو نظام کیفری۲۱۵نتیجه گیری۲۱۷فهرست منابع۲۲۷اصطلاح نامه ی انگلیسی به فارسی۲۴۲

کلیدواژه ها

• تهاجم
• تمامیت جسمانی
• تمامیت روانی
• عوامل نفی کننده ی مجازات