حمایت از آثار فکری در شبکه های اجتماعی

عنوان	حمایت از آثار فکری در شبکه های اجتماعی
رشته	حقوق مالکیت فکری
دانشجو	فاطمه خیاطی
استاد راهنما	سیدحسن شبیری زنجانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	دانشگاه قم

حمایت از آثار فکری در شبکه های اجتماعی عنوان پایان نامه ای است که توسط فاطمه خیاطی، با راهنمایی سیدحسن شبیری زنجانی در سال ۱۳۹۵ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

در سال های اخیر، شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان یک راه جذاب ارتباطی رشد فوق العاده ای داشته است. اشخاص در این محیط به تولید و اشتراک گذاری ایده ها، فیلم، موسیقی، اثر ادبی، و بطورکلی آثارفکری می پردازند. این مشارکت و زایش آثارفکری چالش–های مشترک و اختصاصی پیرامون حقوق مالکیت فکری باخود بهمراه می آورد.چالش های مشترک شامل مسایل مربوط به تطابق شبکه های اجتماعی با قلمروعام، قراردادهای مالکیت فکری و تعیین قانون حاکم بر این قراردادها می باشد. محیط شبکه های اجتماعی باقلمروعام اختیاری مطابقت دارد،بدین نحوکه کاربران به اختیار آثار فکری را در دسترس قرار می دهند. کاربران در شبکه های اجتماعی با موافقتنامه های یکجانبه و غیرقابل رجوعی تحت عنوان موافقتنامه شروط خدمات روبرو هستند و به نوعی مجوزبهره برداری غیرانحصاری رایگانی برای استفاده از تمام اطلاعات و آثار فکری خود را به سایت های شبکه اجتماعی می دهند.اما مساله مهم در این موافقتنامه ها قابلیت اجرایی آن ها می باشد، چراکه قدرت چانه زنی برای یک طرف وجود ندارد و فرصت کافی برای خواندن شروط قرارداد به او داده نمی شود و مساله دیگر با توجه به خصیصه فراملی بودن این محیط تعیین قانون حاکم بر این موافقتنامه ها می باشد. چالش–های اختصاصی به مسایل پیرامون آثار ادبی–هنری، علامت تجاری و اسرارتجاری می پردازد. طبق قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲ نقض حق مولف، حقوق دارنده علامت تجاری و اسرارتجاری جرم محسوب و برای آن مجازات مقرر شده است.در این بین هدف شبکه های اجتماعی تسهیل دسترسی عموم به اطلاعات می باشد و حقوق مالکیت فکری نیز در پی برآوردن دو نیاز اساسی یعنی نیاز به حمایت از حقوق دارندگان و تامین دسترسی عموم به آثار است. نیاز دوم همسو با شبکه های اجتماعی است؛ برای تحقق نیاز نخست حقوق مالکیت فکری در شبکه های اجتماعی باید دامنه شمول استثنایات و محدودیت های وارد بر حق مولف و علامت تجاری درمحیط الکترونیکی گسترش یابد و تدابیر حقوقی و فنی جهت حفظ حقوق دارندگان اسرار تجاری لحاظ شود. لذا ضروری است مفاد قانون تجارت الکترونیک در این زمینه بازنگری گردد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالبمقدمه۱الف– بیان موضوع و مسیله تحقیق۱ب– سوال اصلی۳ج–سوالات فرعی۳د– فرضیه۴ذ– پیشینه تحقیق۴ه– ضرورت و اهمیت تحقیق۴و–روش تحقیق۵ز–اهداف تحقیق۵ی–ساختار پژوهش۶فصل نخست: کلیات مبحث نخست: مفاهیم، توصیفات و تقسیمات۹گفتار اول– مفهوم و توصیف شبکه های اجتماعی۹بند نخست: مفهوم و عملکرد۹الف– مفهوم۹ب– عملکرد و ویژگی ها۱۴بند دوم: تفکیک از مفاهیم مشابه۱۵الف– رسانه های جمعی۱۶ب–رسانه های اجتماعی۱۷ت–شبکه های اجتماعی تلفن همراه۱۹ث– بلاگها۱۹ج–میکرو بلاگ۲۰گفتار دوم : مفهوم و مصادیق اموال فکری۲۱بند نخست: مفهوم اموال فکری۲۱بند دوم: مصادیق اموال فکری۲۱الف– مالکیت ادبی و هنری۲۲ب– مالکیت صنعتی (حوزه صنعت و تجارت)۲۳مبحث دوم : انواع و طرفهای شبکه های اجتماعی۲۵گفتار اول– انواع شبکه های اجتماعی۲۵بند نخست: کاربر محور۲۶الف– صفحات شخصی۲۶ب– صفحات گروهی۲۷بند دوم: محتوا محور۲۹الف–شبکه های اجتماعی عمومی۳۰ب– شبکه های اجتماعی تخصصی۳۰گفتار دوم: طرفهای شبکه اجتماعی۳۰بند نخست: اصل ساز۳۱الف–پدیدآورنده۳۱ب–توزیع کننده۳۳بند دوم : مخاطب۳۳مبحث سوم: پیشینه و مبانی۳۴گفتار اول: پیشینه۳۴بند اول : ایران۳۴الف– سیرتحولات تاریخی قانونگذاری مالکیت ادبی – هنری۳۵ب–سیرتحولات تاریخی قانونگذاری مالکیت صنعتی۳۶بند دوم: جهان۳۸الف–سیرتحولات تاریخی قانونگذاری مالکیت ادبی و هنری۳۸ب–سیرتحولات تاریخی قانونگذاری مالکیت صنعتی۴۰گفتار دوم : مبانی۴۳بند نخست : مبانی انحصار محور۴۴الف–نظریه کار جان لاک۴۴ب–نظریه شخصیت محور ۴۶ج– نظریه اصالت منفعت ۴۷بند دوم: مبانی رفع انحصار ( تعدیلی )۴۸الف– مبنای حقوق بشری۴۸ب– مبنای اجتماعی۵۶بند سوم: ارزیابی۵۷فصل دوم: چالشهای مشترک مبحث نخست: چالشهای قلمروعام مالکیت فکری در شبکه های اجتماعی۷۰گفتار نخست: مفهوم و نقش قلمرو عام در ارتباط با سایر مفاهیم۷۱بند نخست: مفهوم و معیار قلمرو عام۷۲الف– مفهوم۷۲ب–انواع قلمرو عام۷۸بند دوم– نقش قلمرو عام در ارتباط با سایر مفاهیم مرتبط۸۰الف– حوزه عمومی۸۰ب–جامعه مدنی۸۲ج–میراث مشترک بشریت۸۳چ– افکار عمومی۸۴ح–امور عمومی۸۵گفتار دوم: انطباق قلمرو عام بر شبکه های اجتماعی۸۶بند نخست: قلمرو عام اختیاری و شبکه های اجتماعی۸۶بند دوم: حوزه عمومی هابرماس و شبکه های اجتماعی۹۰مبحث دوم:چالشهای قرارداد مالکیت فکری در شبکه های اجتماعی۹۲گفتار نخست– تعیین قالب موافقتنامه شروط خدمات۹۴بند نخست– قرارداد قالب استاندارد۹۴الف– مفهوم و انواع۹۴ب– ماهیت۹۹ج– میزان اعتبار و قابلیت اجرا یی موافقتنامه شروط خدمات۱۰۲بند دوم: قرارداد مبتنی بر مذاکره۱۱۱گفتار دوم: تعهدات۱۱۲بند نخست: مجوز بهرهبرداری از محتوا۱۱۲بند دوم– خاتمه مجوزهای بهره برداری۱۱۶الف– حذف محتوا یا غیرفعال کردن حساب کاربری۱۱۶ب– ارسال محتوای ناقضانه۱۱۹مبحث سوم: مسایل مربوط به تعیین قانون حاکم در شبکه اجتماعی۱۲۰گفتار نخست– قانون حاکم بر تعهدات۱۲۲بند نخست– روابط قراردادی۱۲۳الف– انتخاب قانون۱۲۳ب–محدودیت انتخاب قانون۱۲۶ج– فقدان انتخاب قانون۱۲۷د– قانون حاکم بر اعتبار شکلی و ماهوی قرارداد۱۳۱بند دوم– روابط غیر قراردادی۱۳۴گفتار دوم– قانون حاکم بر نقض تعهدات مالکیت فکری۱۳۵بند نخست – نقض در روابط قراردادی(مجوزبهره برداری از محتوا)۱۳۵الف–مالکیت اولیه و قانون حاکم مالکیت اولیه۱۳۶ب–قانون حاکم در صورت مالکیت مشترک۱۳۶بند دوم–نقض در روابط غیر قراردادی۱۴۰فصل سوم: چالشهای اختصاصیمبحث اول: مالکیت ادبی و هنری۱۴۹گفتار اول– ویژگی، انواع ، الزامات و مالکیت محتوی تولیدی کاربر۱۵۰بند نخست–ویژگی و انواع محتوای تولیدی کاربر۱۵۰الف– ویژگی۱۵۱ ب– انواع۱۵۳بند دوم: الزامات حمایت۱۵۶الف –اصالت۱۵۶ب–تثبیت۱۵۸ج– طول کارکتر۱۵۹بند دوم– تعیین مالک۱۶۱الف– اثر مشترک۱۶۱ب– اثر جمعی۱۶۴ج–اثر ناشی از استخدام۱۶۵گفتار دوم– حقوق، محدودیتها–استثنایات و نقض حق۱۶۶بند نخست– حقوق انحصاری و استثنایات–محدودیتها۱۶۷الف– حقوق مادی۱۶۷ب– محدودیتها و استثنایات۱۷۳بند دوم : نقض حق۱۸۰الف–نقض مستقیم۱۸۰ب– نقض مشارکتی(نسبی)۱۸۲مبحث دوم– مالکیت صنعتی۱۸۵گفتار نخست: علامت تجاری۱۸۶بند نخست– شیوه ی ایجاد حق مالکیت بر علامت تجاری۱۸۸الف–ثبت علامت۱۸۸ب–استفاده از علامت۱۸۹ج–شهرت۱۹۰بند دوم– اعمال ناقضانه کاربر شبکه اجتماعی و استثنایات وارده۱۹۰الف– جعل هویت دارندگان علایم۱۹۲ب– استفاده از علامت تجاری در اظهارات کاربران۱۹۹ج– نقض مستقیم و مشارکتی۲۰۱د– استثنایات وارده۲۰۳بند سوم– ویژگی اعمال ناقضانه۲۱۱الف– احتمال گمراهی۲۱۲ب– استعمال تجاری از علامت۲۲۲ج– لطمه به اعتبار دارنده علامت۲۲۶گفتار دوم : اسرار تجاری۲۲۹بند نخست: ویژگی و مصادیق اسرار تجاری در محیط شبکه اجتماعی۲۳۱الف– ویژگی اسرار تجاری۲۳۲ب–مصادیق اسرار تجاری در شبکه های اجتماعی۲۳۹بند دوم– روابط کارفرما و مستخدم در شبکه های اجتماعی۲۴۷الف– مالکیت حساب کاربری در روابط استخدامی۲۴۹ب– اقدامات حمایتی در روابط استخدامی۲۵۱بند سوم – نقض اسرار تجاری و تدابیر امنیتی حفاظت از اسرار تجاری۲۵۲الف– نقض اسرار تجاری۲۵۴ب– تدابیر امنیتی۲۵۷نتیجه گیری و پیشنهادات۲۶۴فهرست منابع۲۷۲

کلیدواژه ها

• شبکه اجتماعی
• اسرار تجاری
• علامت تجاری
• اثرادبی هنری
• قلمروعام
• موافقتنامه شروط خدمات
• استثنایات و محدودیتها