دوگانگی صلح و عدالت در وضعیت‌های پس از مخاصمات داخلی
دوگانگی صلح و عدالت در وضعیت‌های پس از مخاصمات داخلی نام مقاله ای است از مصطفی فضائلی و نرگس سادات حسینی که در شماره یک دوره پنجاه و دو (بهار 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
بین برقراری صلح از یک سو و اجرای عدالت از سوی دیگر، همواره در جوامع جنگ‌زده بحث و اختلاف‌نظر بوده است. طرفداران صلح معتقدند پیگیری عدالت و پاسخگویی صرفاً سبب تشدید درگیری می‌شود و در مقابل طرفداران عدالت و پاسخگویی معتقدند که برقراری صلح پایدار بدون عدالت امکان‌پذیر نیست. پرسش اصلی موضوع نوشتار حاضر این است که نسبت میان صلح و عدالت در واقع امر چیست؟ تلقی دوگانگی ریشه در واقعیت دارد یا ناشی از تصوری نادرست از این دو مفهوم است؟ مقالۀ حاضر به این رویکرد گراییده است که موضوع دوگانگی و تضاد میان صلح و عدالت اساساً نادرست است. صلح مسئله‌ای بیش از توقف فوری خشونت بوده و به همین ترتیب عدالت نیز امری فراتر از مجازات است، در نهایت اینکه میان صلح و عدالت تعامل وجود دارد و عدالت زمینه‌ساز تحکیم صلح پس از درگیری در جوامع جنگ‌زده است. بنابراین، صلح و عدالت توأمان باید در جوامع جنگ‌زده پس از درگیری مورد توجه قرار گیرد، چراکه رویکرد عدالت‌محور می‌تواند فرصتی را برای پرورش و برقراری صلح پایدار و جامع فراهم سازد. هرچند می‌توان گفت هر درگیری ویژگی خاص و منحصربه‌فردی دارد و ازاین‌رو شاید نتوان رویکرد واحد و مناسبی را برای همۀ درگیری‌ها در نظر گرفت. بهره‌گیری از داده‌های کتابخانه‌ای، اسناد و رویه‌های بین‌المللی در قالب پژوهشی توصیفی- تحلیلی راقمان این نوشتار را در اثبات سودمندی و مؤثر بودن رویکرد یادشده یاری رسانده است.
کلیدواژه‌ها
- جنگ داخلی
- جوامع جنگ زده
- درگیری های داخلی
- صلح
- عدالت