دکترین مسیولیت حمایت در حقوق بین الملل؛ مطالعه موردی بحران لیبی
 | |
| عنوان | دکترین مسیولیت حمایت در حقوق بین الملل؛ مطالعه موردی بحران لیبی |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | جواد فامیل زوار جلالی |
| استاد راهنما | رضا سیمبر |
| استاد مشاور | ارسلان قربانی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۰ |
| دانشگاه | دانشگاه گیلان |
دکترین مسیولیت حمایت در حقوق بین الملل؛ مطالعه موردی بحران لیبی عنوان پایان نامه ای است که توسط جواد فامیل زوار جلالی، با راهنمایی رضا سیمبر و با مشاوره ارسلان قربانی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.
چکیده
در سال ۱۹۹۹، کوفی عنان دبیر کل وقت سازمان ملل متحد از جامعه جهانی برای حفظ اصول منشور ملل متحد و دفاع از انسانیت مشترک درخواست کمک نمود.در پاسخ به این درخواست، دولت کانادا در سال ۲۰۰۰ کمیسیونی مستقل با عنوان کمیسیون بین المللی در زمینه مداخله و حاکمیت کشور (ICISS) تاسیس نمود و متعاقب آن در سال ۲۰۰۱ این کمیسیون گزارش خود را با عنوان مسیولیت حمایت منتشر نمود که این گزارش تکالیف حاکمیت را در دو جهت مورد شناسایی قرار داد: ۱– تکالیف داخلی ۲– تکالیف خارجی.در جهت خارجی کشور می بایست به حاکمیت سایر کشورها احترام بگذارد و در جهت داخلی می بایست از شان و منزلت و حقوق اساسی تمامی اتباع داخل کشور حمایت نماید. در این گزارش حاکمیت به مثابه مسیولیت تعریف شد که اگر دولتی توانایی و یا تمایل به انجام این مسیولیت را نداشته باشد، آن مسیولیت به سایر کشورها منتقل می شود. بر اساس دکترین مسیولیت حمایت، جامعه بین المللی در بکارگیری ابزارهای دیپلماتیک، بشردوستانه و سایر روش های مسالمت آمیز، مسیولیت دارد و اگر دولت های مسیول کوتاهی ورزیدند، جامعه بین المللی می تواند به طور قاطع و به موقع از طریق شورای امنیت، منطبق با فصل هفتم منشور، بر مبنای مورد به مورد، اقدام جمعی را در پیش گیرد. عناصر مسیولیت حمایت شامل مسیولیت در پیشگیری، واکنش و بازسازی، با تاکید خاص بر اولویت پیشگیری است.با ایجاد این مفهوم علاوه بر مبدعان آن، نظریه پردازان و سیاستمداران شروع به نوشتن مقاله و کتاب و ارایه سخنرانی و اظهار نظر در مورد آن نمودند. این روند در سال ۲۰۰۵ جدی تر گردید زیرا مفهوم مسیولیت حمایت در مصوبه نشست سران در همان سال ذکر گردید. یکی از نوشته هایی که در این راستا وجود دارد، پایان نامه حاضر می باشد.فجایع روی داده در دهه ۹۰ میلادی، عملکرد شورای امنیت در زمینه مداخله بشردوستانه را مورد نقد قرار داد و عده ای را بر آن داشت تا به سمت یافتن جایگزینی برای مفهوم مداخله بشردوستانه و حتی شورای امنیت باشند. نویسندگان گزارش مذکور با طرح عنوان جدیدی با عنوان مسیولیت حمایت ، شرایطی را مهیا نمودند تا برای اجتناب از وقوع فجایع انسانی، بتوان حتی اقدامات سیاسی را هم بر آن اساس توجیه نمود. در واقع باز تعریف حاکمیت در قالب مسیولیت حمایت، توسط سازمان ملل، کشورها و آرای دیوان بین المللی دادگستری مورد پذیرش قرار گرفته است.بحران لیبی نیز از جمله قضایایی است که منجر به نقض فاحش حقوق بشر در آغازین روزهای سال ۲۰۱۱ گردید. لذا شورای امنیت سازمان ملل متحد با استناد به دکترین مسیولیت حمایت، در تاریخ ۲۶ فوریه ۲۰۱۱، قطعنامه ۱۹۷۰ را به اتفاق آراء به تصویب رساند. بر اساس این قطعنامه، شورای امنیت رسیدگی به وضعیت لیبی را بر اساس اختیارات حاصل از فصل هفتم منشور سازمان ملل، به دیوان بین الملل کیفری ارجاع داد. بدنبال آن و در تاریخ ۳ مارس ۲۰۱۱، دیوان بین الملل کیفری تحقیقات رسمی خود را در خصوص وضعیت لیبی آغاز نمود.هدف از رساله حاضر، بررسی راهکارهای موجود به منظور نحوه تبیین دکترین مسیولیت حمایت با استفاده از آراء مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد و قضایای مطروحه در نهادهای قضایی بین المللی و نظرات حقوقدانان بین المللی می باشد و همچنین بررسی دلایلی است که شورای امنیت سازمان ملل متحد و در پی آن دیوان بین المللی کیفری، مجاز به ورود به بحران لیبی گردیده اند.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
فصل اول: چارچوب تحقیق ۳
مقدمه ۴
۱–۱ بیان مسیله ۴
۱–۲ سوال تحقیق ۵
۱–۳ فرضیه های تحقیق ۵
۱–۴ اهداف تحقیق ۵
۱–۵ دلایل تحقیق ۵
۱–۶ روش تحقیق ۶
۱–۷ ضرورت تحقیق ۶
۱–۸ محدودیت های تحقیق ۶
۱–۹ پیشینه تحقیق ۶
۱–۱۰ محدوده مورد مطالعه و مقطع زمانی ۷
۱–۱۱ سازمان دهی تحقیق ۷
فصل دوم: بستر تاریخی حقوق بشردوستانه بین المللی ۸
مقدمه ۹
۲–۱ کد لیبر ۹
۲–۲ هانری دونان و صلیب سرخ ۱۰
۲–۳ کنوانسیون ژنو(۱۸۶۴) در خصوص بهبود وضعیت مجروحان نظامی در صحنه نبرد ۱۲
۲–۴ اعلامیه سنت پطرزبورگ(۱۸۶۸) ۱۳
۲–۵ اعلامیه بروکسل(۱۸۷۴) ۱۳
۲–۶ کنفرانس های صلح لاهه (۱۸۹۹ و ۱۹۰۷) ۱۴
۲–۷ جنگ جهانی اول و دادگاه لایپزیک ۱۵
۲–۸ مقررات ۱۹۲۳ لاهه در خصوص جنگ هوایی ۱۶
۲–۹ کنوانسیون های ۱۹۲۹ ژنو ۱۶
۲–۱۰ شرط مارتنس ۱۶
۲–۱۱ جنگ جهانی دوم و دادگاه های نورمبرگ و توکیو ۱۷
۲–۱۲ قراردادهای چهارگانه ژنو۱۹۴۹ و پروتکل های الحاقی ۱۹۷۷ ۲۱
۲–۱۳ کمیسیون حقوق بین الملل ۲۲
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۲–۱۴ دیوان کیفری بین المللی برای یوگسلاوی سابق و رواندا ۲۳
۲–۱۵ دیوان بین المللی کیفری(ICC) ۲۵
۲–۱۶ کنفرانس بازنگری اساسنامه دیوان بین المللی کیفری ۲۶
۲–۱۷ نتیجه گیری ۳۳
فصل سوم: مسیولیت حمایت ۳۵
مقدمه ۳۶
۳–۱ دیپلماسی مسیولیت حمایت ۳۶
۳–۲ چیستی مسیولیت حمایت ۳۶
۳–۳ خاستگاه تاریخی نظریه مسیولیت حمایت ۳۷
۳–۴ ایجاد مفهوم جدید( دولت های ناتوان یا درمانده) ۶۳
۳–۵ ایده امنیت جمعی و سازمان های بین المللی ۶۸
۳–۶ مسیولیت حمایت در بحران دارفور سودان ۷۳
۳–۷ مسیولیت حمایت در بحران اوستیای جنوبی ۷۵
۳–۸ جرایم قابل تعقیب توسط دیوان بین المللی کیفری ۸۳
۳–۹ نتیجه گیری ۱۰۳
فصل چهارم: بررسی موردی: بحران لیبی ۱۰۴
۴–۱ پیشینه ۱۰۵
۴–۲ واکنش سازمان ملل متحد در برابر وقایع لیبی ۱۰۵
۴–۳ اقدامات سیاسی و اجرایی سازمان ملل متحد در قبال تحولات لیبی ۱۰۶
۴–۴ مبانی حقوقی اقدامات سازمان ملل در قبال تحولات لیبی ۱۰۷
۴–۵ مداخله نظامی ناتو در لیبی ۱۰۸
۴–۶ ارجاع وضعیت لیبی از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد به دیوان کیفری بین المللی ۱۰۹
۴–۷ قطعنامه های ۱۹۷۰ و ۱۹۷۳ شورای امنیت سازمان ملل ۱۰۹
۴–۸ اقدامات دادستان دیوان کیفری بین المللی ۱۰۹
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۴–۹ کشته شدن قذافی رهبر لیبی ۱۱۰
فصل پنجم: نتیجه گیری و ارزیابی فرضیه ها ۱۱۳
فهرست منابع ۱۱۷
کلیدواژه ها
- نسل کشی
- مسیولیت
- لیبی
- حمایت
- حقوق بین الملل
- حقوق بشر
- تعهد قانونی
- بحران
- مسیولیت حمایت
- حقوق بشردوستانه
- نسل کشی
- جنایات جنگی
- لیبی
- شورای امنیت
- دکترین
- جنایت جنگی