قابلیت اعمال قاعده ممنوعیت توسل به زور یا تهدید به آن در فضای ماورای جو
 | |
| عنوان | قابلیت اعمال قاعده ممنوعیت توسل به زور یا تهدید به آن در فضای ماورای جو |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | مرتضی صادقی ده صحرایی |
| استاد راهنما | منصور جباری |
| استاد مشاور | هیبت الله نژندی منش |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۱ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
قابلیت اعمال قاعده ممنوعیت توسل به زور یا تهدید به آن در فضای ماورای جو عنوان پایان نامه ای است که توسط مرتضی صادقی ده صحرایی، با راهنمایی منصور جباری و با مشاوره هیبت الله نژندی منش در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
کنجکاوی بشر برای دست یابی به دنیای ناشناخته اطراف خود سبب شد تا بتواند به فضا و فضای ماورای جو دسترسی پیدا کند.فضای ماورای عبارت است از فضایی که از آخرین نقطه محدوده ی هوایی فوقانی قلمرو هر کشور شروع می شود و شامل ماه و دیگر اجرام سماوی می گردد.این عرصه به لجاظ اهمیتی که در زندگی بشر امروز داشته نیازمند یک نظام حقوقی می باشد و حقوق فضای ماورای جو نیز عبارت است از مقررات حاکم بر اکتشاف و بهره برداری از فضای ماورای جو که از زمان اولین پرتاب ماهواره به فضا در سال ۱۹۵۷ توسط انسان شروع به رشد و توسعه کرد بطوریکه معاهدات ،کنفرانس ها،اعلامیه ها و قطعنامه های متعددی توسط سازمان های بین المللی علی الخصوص مجمع عمومی و همچنین ارکان فرعی این رکن (کوپیوس) و...صادر گردید که از جمله این معاهدات می توان معاهده فضا۱۹۶۷،معاهده نجات۱۹۶۸،معاهده مسیولیت ۱۹۷۲،معاهده ثبت ۱۹۷۵ و موافقت نامه ماه ۱۹۸۴ را نام برد که همگی نظام حقوقی این عرصه را تشکیل میدهند.یکی از اصول مهم حقوق بین الملل نیز که شکل قاعده آمره پیدا کرده است ،قاعده ی ممنوعیت توسل به زور می باشد .بر اساس این قاعده کشور ها از توسل به زور در روابط خودشان ممنوع هستند.یکی از خواستگاه های تجلی روابط میان کشور ها می تواند فضای ماورای جو باشد .در نتیجه این مسیله مطرح می شود که آیا این قاعده در فضای ماورای جو نیز حاکم است یا خیر و در صورت قابلیت اجرایی آیا با ستثناآتی همانند عرصه ی زمین رو برو می باشد؟که باید گفت با بررسی نظام حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو در عرصه ی فضای ماورای جو نیز همانند عرصه ی زمین این قاعده ی آمره، قابلیت اجرایی دارد و همچنین با استثناآتی همچون دفاع مشروع و اقدامات دسته جمعی توسط شورای امنیت در چهارچوب نظام حقوقی حاکم بر این عرصه مواجه می باشد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
فصل اول: فضای ماورای جو و نظام حقوقی حاکم بر آن ۸
بخش نخست: مفهوم و ماهیت حقوقی فضای ماورای جو ۹
گفتار اول: مفهوم فضای ماورای جو و مرزبندی آن ۹
بند اول: مفهوم فضای ماورای جو ۹
بند دوم: مرز بندی و نشانه گذاری فضای ماورای جو ۱۰
الف: مرزبندی براساس معیارهای علمی و تکنولوژیک ۱۱
ب: تعیین حدود براساس رویکرد عملی ۱۲
گفتار دوم: بررسی نظریه های حقوقی راجع به ماهیت فضای ماورای جو ۱۴
گفتار سوم: اعمال حاکمیت در فضای ماورای جو ۱۶
بند اول: عدم تصاحب و تملک فضا ۱۶
بند دوم: عدم تملک فضا و بهره برداری تجاری از آن ۱۷
بخش دوم : نظام حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو ۱۷
گفتار اول: معاهدات ۱۹
بند اول: معاهدات چند جانبه ۲۰
الف: معاهده اصول حاکم بر فعالیت های کشورها در زمینه اکتشاف و بهره برداری از فضای ماوراء جو شامل ماه و سایر اجرام سماوی (معاهده فضای ماوراء جو) ۱۹۶۷ ۲۰
ب: موافقت نامه نجات فضانوردان، باز گرداندن فضا نوردان و بازگرداندان اشیاء پرتاب شده به فضا ۲۲
ج: کنوانسیون مسیولیت بینالمللی خسارات ناشی از اشیاء فضایی ۲۳
د: کنوانسیون ثبت اشیاء پرتاب شده به فضای ماورای جو ۲۴
ه: موافقت نامه حاکم بر فعالیت های کشورها در ماه و سایر اجرام سماوی ۲۴
بند دوم: معاهدات دو جانبه ۲۶
الف: معاهده سیستم های ضد موشک بالستیک(۱۹۷۲) ۲۶
ب: معاهده مربوط به جمع آوری موشک های هسته ای با قدرت پرواز کوتاه (برد کوتاه)(۱۹۸۷) ۲۷
ج: سایر معاهدات دو جانبه مرتبط با فضای ماورای جو ( گسترش تسلیحات و غیر نظامی کردن فضای ماورای جو) ۲۸
گفتار دوم: عرف بینالمللی ۲۹
بند اول: عنصر مادی ۳۰
بند دوم: عنصر معنوی عرف ۳۱
گفتار سوم: اصول کلی حقوقی: مفهوم و مصادیق مرتبط با فضا ۳۲
بند : مفهوم اصول کلی حقوقی ۳۲
بند دوم: اصول کلی حقوقی مرتبط با فضای ماورای جو ۳۴
الف: آزادی کاوش و استفاده ۳۴
ب: اصل عدم تصاحب ۳۵
ج: اصل استفاده صلح آمیز از فضای ماورای جو ۳۵
د: اصل میراث مشترک بشریت ۳۶
ه: اصل همکاری بینالمللی ۳۷
گفتار چهارم: مصوبات و رویه های سازمان های بینالمللی ۳۸
گفتار پنجم: حل و فصل اختلافات راجع به فضای ماورای جو ۴۱
فصل دوم: تحلیل حقوقی قاعده ی منع توسل به زور یا تهدید به آن ۴۹
بخش نخست: تبیین قاعده ی منع توسل به زور یا تهدید به آن: مفهوم و ماهیت ۵۰
گفتار اول: مفهوم قاعده ی منع توسل به زور یا تهدید به آن ۵۰
بند اول: دوران پیش از جنگ اول جهانی (۱۹۱۴) ۵۰
بند دوم : دوران پس از جنگ اول جهانی تا سال ۱۹۴۵ ۵۳
بند سوم: دوران پس از ۱۹۴۵ ۵۴
گفتار دوم: ماهیت قاعده ممنوعیت توسل به زور یا تهدید به آن ۵۵
بخش دوم: جایگاه قاعده و گستره ی اجرایی آن در حقوق بینالملل ۶۰
گفتار اول: جایگاه قاعده منع توسل به زور یا تهدید به آن درحقوق بینالملل ۶۱
بند اول: حقوق بینالملل عرفی ۶۱
بند دوم: حقوق بینالملل معاهده ای ۶۲
الف: کنوانسیون های لاهه ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ ۶۲
ب: میثاق جامعه ملل(۱۹۱۹) ۶۳
ج: معاهدات لوکارنو(۱۹۲۵) ۶۴
د: پیمان بریان–کلوگ(۱۹۲۸) ۶۴
ه: منشور سازمان ملل متحد(۱۹۴۵) ۶۵
و: سایر اسناد و معاهدات ۶۷
گفتار دوم : گستره اجرایی قاعده ی منع توسل به زور یا تهدید به آن ۶۹
بند اول: از حیث جغرافیایی ۷۰
بند دوم: از حیث اشخاص ۷۰
بند سوم: ازحیث هدف اعمال قاعده ۷۱
فصل سوم: امکان توسل به زور یا تهدید به آن در فضای ماورای جو ۷۳
بخش نخست: توسل به زور در فضای ماورای جو ۷۴
گفتار اول: بررسی نظریات مخالفین ۷۴
گفتار دوم :بررسی نظریات موافقین ۷۵
گفتار سوم: نتایج به دست آمده در زمینه ی توسل به زور در فضای ماورای جو ۸۰
بخش دوم: تحلیل نظام حقوقی حاکم بر ممنوعیت استفاده از زور در فضای ماورای جو ۸۲
گفتار اول: مقررات ۸۲
بند اول: حقوق بین الملل عرفی ۸۲
بند دوم: معاهدات ۸۵
گفتار دوم: ساز و کارها ۸۹
بند اول: ساز و کارهای بین المللی در فضای ماورای جو ۹۰
بند دوم: سازوکارهای دو جانبه ای و چند جانبه ای منطقه ای ۹۱
الف– شورای همکاری بین المللی در مطالعه و استفاده از فضای ماورای جو ۹۱
ب– آژانس فضایی اروپایی ۹۳
گفتار سوم:رابطه قاعده ی منع توسل به زور یا تهدید به آن با برخی اصول حاکم بر فضای ماورای جو ۹۴
بند اول: اصل غیرنظامی کردن فضای ماورای جو ۹۴
بند دوم: اصل استفاده مسالمت آمیز از فضای ماورای جو ۹۹
بند سوم: کنترل تسلیحات در فضای ماورای جو ۱۰۷
گفتار چهارم: استثنایات اعمال قاعده منع توسل به زور یا تهدید به آن در فضای ماورا جو ۱۱۲
بند اول: دفاع مشروع ۱۱۲
بند دوم: اقدامات نظامی تحت نظارت سازمان ملل متحد ۱۲۰
بند سوم: استثنایات خارج از منشور ملل متحد ۱۲۴
الف: حمایت از حق تعیین سرنوشت ملت ها ۱۲۴
ب: حمایت از حقوق بشر ۱۲۶
نتیجه گیری ۱۳۰
منابع و مآخذ ۱۳۵
کلیدواژه ها
- فضای ماورای جو
- توسل یه زور
- شورای امنیت
- حقوق بین الملل
- تهدید
- ماهواره
- نظام حقوقی
- روابط بین المللی