نظریه بازدارندگی و جایگاه آن در نظام کیفری ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نظریه بازدارندگی و جایگاه آن در نظام کیفری ایران
عنواننظریه بازدارندگی و جایگاه آن در نظام کیفری ایران
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجومرتضی میرزایی مقدم
استاد راهنماحسین غلامی
استاد مشاورعلی حسین نجفی ابرندآبادی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۸۸
دانشگاهدانشگاه علامه طباطبایی



نظریه بازدارندگی و جایگاه آن در نظام کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط مرتضی میرزایی مقدم، با راهنمایی حسین غلامی و با مشاوره علی حسین نجفی ابرندآبادی در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

کیفر رسانی همواره منشایی برای طرح مباحث راجع به اهداف مجازات ها بوده است. یکی از این مباحث و اهداف که ذهن بشر را بیشتر از همه معطوف خود ساخته است در قالب نظریه بازدارندگی بیان گردیده است. مفهوم اصلی این نظریه متشکل از عناصر شدت، قطعیت و سرعت کیفر ها می باشد به طوری که هر قدر شدت، قطعیت و سرعت اجرای کیفر ها بیشتر باشد باعث تغییر در محاسبات سود و زیان انسان که موجودی خردمند و مختار است می شود به گونه ای که زیان ارتکاب جرم در فرایند خردورزی فرد مستعد ارتکاب جرم، یا به طور مستقیم و از طریق تحمل واقعی زیان (بازدارندگی خاص) ویا به طور غیر مستقیم و از طریق دیدن یا شنیدن آن (بازدارندگی عام)، بیشتر و بزرگتر جلوه نموده و منجر به بازدارندگی از ارتکاب آن می شود. اما هر چند این نظریه دارای قدمتی قدیم و طرفداران راسخی بوده و هست ولی مبانی و آثار آن همواره محل مناقشه و تردید بوده است. این نظریه نه تنها بر اذهان اندیشمندان اثرمند بوده بلکه در تعیین خط فکری قانون گذاران نیز بسیار نفوذ داشته و دارد . توجه و تدقیق در قوانین کیفری عمومی و اختصاصی ایران نشان می دهد که نظریه مذکور در اغلب موارد حاکم و غالب بر قانون گذاری کشور از جهت شدت، قطعیت، سرعت و چگونگی اجرای کیفر ها بوده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

سوالات تحقیق ۶

فرضیات تحقیق ۶ ۶

سوابق موضوع ۶

روش تحقیق ۷

اهداف تحقیق ۷

مشکلات و تنگناهای تحقیق ۷

ساماندهی تحقیق ۸

بخش اول: نظریه بازدارندگی

فصل اول: ظهور اندیشه بازدارندگی و تحولات آن

مبحث اول: ظهور اندیشه بازدارندگی ۱۲

گفتار اول: اندیشه های ماقبل کلاسیک راجع به مجازات ۱۳

گفتار دوم: اندیشه های کلاسیک و نظریه بازدارندگی ۱۵

۱– اندیشه های بکاریا ۱۶

۲– اندیشه های بنتام ۱۷

مبحث دوم: تحولات اندیشه بازدارندگی ۱۹

گفتار اول: افول اندیشه بازدارندگی ۱۹

گفتار دوم: احیای اندیشه بازدارندگی ۲۳

فصل دوم: ماهیت نظریه بازدارندگی

مبحث اول: انواع بازدارندگی ۳۱

گفتار اول: بازدارندگی عام وخاص ۳۱

گفتار دوم: سایر تقسیمات بازدارندگی ۳۷

۱– بازدارندگی مطلق، محدود و خاص ۳۷

۲– بازدارندگی مطلق یا عام و حاشیه ای ۳۹

۳– بازدارندگی مطلق، کوتاه مدت و بلند مدت ۳۹

۴– بازدارندگی مثبت و منفی ۴۰

۵– بازدارندگی عام، خاص و تعلیمی ۴۱

مبحث دوم: عناصر بازدارندگی و انتقادات وارد بر آن ۴۳

گفتار اول: عناصر بازدارندگی ۴۳

۱– شدت ۴۳

۲– قطعیت ۴۵

۳– سرعت ۵۵

گفتار دوم: انتقادات وارد بر نظریه بازدارندگی ۵۷

۱– نفی اندیشه بازدارندگی ۵۷

۲– عقلانیت ۶۱

۳– اراده آزاد ۶۳

۴– امکان مجازات بی گناه ۶۴

۵– امکان استفاده ابزاری از مجرم ۶۹

۶– نبود محدودیت در تعیین میزان مجازات ۷۲ ۷۲

۷– اثر منفی مجازات ۷۴

۸– جابه جایی بزهکاری ۷۷

بخش دوم: جایگاه نظریه بازدارندگی در نظام کیفری ایران

فصل اول: قوانین مجازات عمومی و قواعد دادرسی

مبحث اول: شدت مجازاتها ۸۳

گفتار اول: حداکثر سختگیری کیفری در قانون مجازات عمومی ۱۳۰۴ ۸۳

۱– نوع مجازات ها ۸۳

۲– میزان مجازاتها ۸۷

۳– کیفیات مشدده ۸۹

۴– کیفیات مخففه ۹۴

گفتار دوم: تعدیل شدت کیفرها در قانون مجازات عمومی ۱۳۵۲ ۹۵

۱– نوع مجازاتها ۹۷

۲– میزان مجازاتها ۹۸

۳– کیفیات مشدده ۱۰۰

۴– کیفیات مخففه ۱۰۲

گفتار سوم: رجعت به سیاست کیفری سختگیرانه در قانون تعزیرات ۱۳۶۲ ۱۰۴

۱– نوع مجازات ها ۱۰۶

۲– میزان مجازاتها ۱۰۷

۳– کیفیات مشدده ۱۰۹

۴– کیفیات مخففه ۱۱۱

گفتار چهارم: تقویت سیاست کیفری سختگیرانه در مجازات های تعزیری و بازدارنده ۱۳۷۵ ۱۱۳

۱– نوع مجازات ها ۱۱۳

۲– میزان مجازاتها ۱۱۶

۳– کیفیات مشدده ۱۱۸

۴– کیفیات مخففه ۱۱۹

گفتار پنجم: شدت مجازاتها در حدود، قصاص، دیات ۱۱۹

۱– نوع مجازاتها ۱۲۰

۲– میزان مجازاتها ۱۲۴

۳– عوامل مشدده ۱۲۴

مبحث دوم: قطعیت مجازاتها ۱۲۷

گفتار اول: حداکثر قطعیت کیفرها در قانون مجازات عمومی ۱۳۰۴ ۱۲۸

۱– تعلیق مجازات ۱۲۸

۲– عفو ۱۳۰

۳– مرورزمان ۱۳۱

۴– آزادی مشروط ۱۳۲

۵– گذشت شاکی ۱۳۳

۶– معاذیر معاف کننده ۱۳۴

گفتار دوم: کاهش قطعیت کیفرها در قانون مجازات عمومی ۱۳۵۲ ۱۳۶

۱– مرور زمان ۱۳۶

۲– عفو ۱۳۷

گفتار سوم: استمرار کاهش قطعیت کیفرها در قانون تعزیرات ۱۳۶۲ ۱۳۸

۱– تعلیق مجازات ۱۳۸

۲– آزادی مشروط ۱۳۹

۳– گذشت شاکی ۱۳۹

۴– مرور زمان ۱۴۰

۵– عفو ۱۴۰

گفتار چهارم: افزایش قطعیت کیفرها در مجازات های تعزیری و بازدارنده۱۳۷۵ ۱۴۰

۱– تعلیق مجازات ۱۴۱

۲– آزادی مشروط ۱۴۲

۳– گذشت شاکی ۱۴۳

۴– مرور زمان ۱۴۴

۵– عفو ۱۴۴

گفتار پنجم: قطعیت در حدود، قصاص، دیات ۱۴۵

۱– قطعیت کیفرها در حدود ۱۴۵

۲– قطعیت کیفرها در قصاص ودیات ۱۴۸

مبحث سوم: سرعت و چگونگی اجرای کیفرها ۱۴۹

گفتار اول: سرعت اجرای کیفرها ۱۴۹

۱– عوامل موثر بر سرعت کیفرها در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۲۹۰ ۱۵۰

۲– عوامل موثر برسرعت کیفرها در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۷۸ ۱۵۶

۳– عوامل موثر بر سرعت کیفرها در حدود، قصاص و دیات ۱۵۸

۳–۱حدود ۱۵۹

۳–۲قصاص ودیات ۱۶۰

گفتار دوم: بررسی تاثیر پذیری اجرای کیفرها در قوانین کیفری از نظریه بازدارندگی ۱۶۲

فصل دوم: قوانین کیفری متفرقه :

مبحث اول: قوانین راجع به موادمخدر ۱۷۱

گفتار اول : قوانین راجع به مواد مخدر قبل از انقلاب ۱۷۱

گفتار دوم : قوانین راجع به مواد مخدر بعد از انقلاب ۱۷۷

مبحث دوم: قوانین راجع به احتکار ۱۸۴

گفتار اول: قوانین راجع به احتکار قبل از انقلاب ۱۸۴

گفتار دوم: قوانین راجع به احتکار بعد از انقلاب ۱۹۱

نتیجه گیری ۱۹۷

کتابنامه ۲۰۶

کلیدواژه ها

  • بازدارندگی
  • جلوگیری از جرم
  • نظام حقوقی
  • ایران
  • شدت
  • سرعت
  • حقوق جزا
  • آیین دادرسی
  • سیاست کیفری
  • شدت سرعت قطعیت