نظریه شماره 7/1402/789 مورخ 1402/10/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۱۴۰۲/۷۸۹
شماره پرونده	۱۴۰۲-۱۲۷-۷۸۹ح
تاریخ نظریه	۱۴۰۲/۱۰/۱۸

نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۷۸۹ مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۱۸ اداره کل حقوقی قوه قضاییه: استعلام: در دادگاه بدوی حکم به محکومیت خوانده صادر و در مرحله واخواهی دادگاه با پذیرش واخواهی و نقض دادنامه اولیه، قرار رد دعوا صادر کند و با تجدیدنظرخواهی از رأی، دادگاه تجدید نظر، قرار رد را نقض می کند؛ در همین خصوص، خواهشمند است به پرسش های زیر پاسخ دهید:

اولا، آیا دادگاه تجدید نظر می تواند رأسا رأی صادر کند؟

ثانیا، آیا با نقض قرار رد دعوا، محکومیت اولیه دادگاه بدوی اعاده می شود؟ ثالثا، در صورتی که نظر دادگاه تجدیدنظر بر محکومیت خوانده باشد و قرار رد دعوا را نقض و پرونده را به دادگاه بدوی اعاده کند، آیا برای دادگاه صادر کننده قرار رد، از جهات رد دادرس است؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اولا، با توجه به ماده ۳۵۳ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹، نظر به این که دادنامه تجدید نظرخواسته از نوع قرار بوده است، دادگاه تجدید نظر در صورت نقض قرار، باید پرونده را جهت رسیدگی ماهوی به دادگاه صادرکننده قرار عودت دهد.

ثانیا، در فرض سؤال که دادگاه بدوی پس از واخواهی، حکم محکومیت قبلی را نقض و قرار رد دعوا صادر کرده است، با نقض بعدی این قرار از سوی دادگاه تجدید نظر، از آن جا که با نقض رأی محکومیت بدوی و صدور قرار رد دعوا در مقام رسیدگی به واخواهی، حکم محکومیتی باقی نمانده است، موجبی برای اعاده رأی محکومیت مذکور نمی باشد.

ثالثا، در مواردی که دادگاه تجدید نظر رأی دادگاه بدوی را قرار تلقی و پس از نقض، پرونده را جهت رسیدگی ماهوی به دادگاه بدوی ارسال می کند، با توجه به ماده ۳۵۳ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹، دادگاه بدوی مکلف به تبعیت از نظر دادگاه تجدید نظر است و از موارد جهات رد دادرس و صدور قرار امتناع از رسیدگی موضوع بند د ماده ۹۱ همین قانون نمی باشد.