نقش شهرداریهای ایران در آموزش حقوق و تکالیف شهروندی
 | |
| عنوان | نقش شهرداریهای ایران در آموزش حقوق و تکالیف شهروندی |
|---|---|
| رشته | حقوق بشر |
| دانشجو | راحله مردانی |
| استاد راهنما | باقر انصاری |
| استاد مشاور | سیدقاسم زمانی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۱ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
نقش شهرداریهای ایران در آموزش حقوق و تکالیف شهروندی عنوان پایان نامه ای است که توسط راحله مردانی، با راهنمایی باقر انصاری و با مشاوره سیدقاسم زمانی در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
شهروندی از مفاهیمی است که پیشینه آن به یونان و روم باستان باز می گردد که پس از افول در قرون وسطی، در دوران رنسانس مجددا ظهور یافت، انقلاب های سده هجدهم نقطه عطفی در ارتقا شهروندی به شمار می روند. در قرون هجدهم تا بیستم ابعاد مختلف شهروندی رشد یافت و در اواخر قرن بیستم و اوایل سده بیست و یکم نیز بر اثر پدیده جهانی شدن، افزایش مهاجرت ها و ... با تغییراتی روبرو بود، در واقع شهروندی از مفاهیمی است که همواره دگرگون می گردد. شهروندی به عضویت افراد در جامعه سیاسی خاص اطلاق می شود و علقه عاطفی و رابطه حقوقی بین شهروندان و حکومت را به همراه دارد که به موجب آن حکومت موظف به تحقق حقوق همه جانبه شهروندان و در مقابل شهروندان مکلف به قبول پاره ای از مسیولیت ها در قبال یکدیگر و حکومت می شوند. آموزش حقوق شهروندی مهم ترین اسباب تحقق این حقوق به شمار می رود و از سویی دیگر منجر به ارتقا مشارکت فعال شهروندان در جامعه و افزایش همبستگی می گردد. آموزش حقوق شهروندی معمولا به دو طریق رسمی و غیر رسمی صورت می پذیرد که آموزش رسمی در قالب واحد درسی در مدارس و دانشگاه ها و آموزش غیر رسمی از طریق فعالیت های نهادهای دولتی و غیردولتی صورت می پذیرد. با توجه به فقدان آموزش رسمی شهروندی در ایران، آموزش غیررسمی می تواند در آگاهی رسانی به شهروندان و ارتقا مهارت های ایشان موثر واقع گردد. سوال اصلی پایان نامه این است که شهرداری ها چه نقشی می توانند در آموزش حقوق و مسیولیت های شهروندی ایفا کنند؟ در پایان این نتیجه حاصل شده است شهرداری به عنوان مهم ترین رکن اجرایی مدیریت شهری و به عنوان نهاد عمومی غیر دولتی با داشتن امکانات و ویژگی های خاص خود می تواند نقش مهمی در زمینه آموزش شهروندی داشته باشد. با آموزش اصولی و هدفمند از طریق سیاستگذاری صحیح، بهره مندی از مربیان متخصص و به کارگیری روش های مختلف آموزشی در خصوص بسیاری از مشکلات کشور که ناشی از عدم آگاهی شهروندان نسبت به حقوق و مسیولیت–هایشان است به آنها پایان دهد و گامی موثر در ارتقا فرهنگ حقوق شهروندی بردارد.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب
مقدمه ۱۱
بخش اول: مبانی و مفاهیم آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۱۷
گفتار اول: حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۱۷
بند اول: تاریخچه شهروندی ۱۷
بند دوم: مفهوم شهروندی ۲۲
الف: تعریف شهروند ۲۳
ب: مفهوم شهروندی ۲۶
بند سوم: مولفه های شهروندی ۲۸
الف: عضویت ۲۸
ب: حقوق ۲۹
ج: مشارکت ۲۹
بند چهارم: نوع شناسی شهروندی ۳۰
الف: شهروندی قانونی ۳۰
ب: شهروندی حداقلی ۳۰
ج: شهروندی فعال ۳۱
د: شهروندی دگرگون شونده ۳۱
بند پنجم: مفهوم و مصادیق حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۳۲
الف: مفهوم حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۳۲
ب: مصادیق حقوق، تکالیف و مسیولیتهای شهروندی در نظام حقوقی ایران ۳۶
۱)حقوق شهروندی ۳۷
۱–۱– حقوق و آزادی های مدنی و سیاسی ۳۷
۱–۱–۱–حق مشارکت در اداره و تعیین سرنوشت کشور ۳۷
۲–۱–۱–برخورداری از حقوق مساوی ۳۷
۳–۱–۱–حق مالکیت ۳۸
۴–۱–۱– حق امنیت ۳۸
۵–۱–۱– حریم خصوصی ۳۸
۶–۱–۱– حق آزادی عقیده، بیان و مطبوعات ۳۹
۷–۱–۱– آزادی احزاب و تشکیل اجتماعات ۳۹
۸–۱–۱–حق برخورداری از تابعیت ۳۹
۹–۱–۱– حق انتخاب محل اقامت ۳۹
۱۰–۱–۱– تساوی در برابر قانون ۴۰
۱۱–۱–۱– قانونی بودن جرم و مجازات ۴۰
۱۲–۱–۱– اصل برایت ۴۱
۱۳–۱–۱– حق مصونیت حرمت و حیثیت اشخاص ۴۱
۱۴–۱–۱– حق مصونیت جان و مال ۴۱
۱۵–۱–۱–حق دادخواهی از دادگاههای صالح ۴۲
۱۶–۱–۱– حق انتخاب وکیل ۴۲
۱۷–۱–۱– حق مصونیت در برابر اعمال شکنجه ۴۲
۱۸–۱–۱– حق برخورداری از محاکمه علنی ۴۳
۱۹–۱–۱– حق اعاده حیثیت ۴۳
۲–۱– حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۴۳
۱–۲–۱– حق اشتغال ۴۴
۲–۲–۱– حق برخورداری از مسکن متناسب ۴۴
۳–۲–۱–حق برخورداری از تامین اجتماعی و بیمه ۴۴
۴–۲–۱– حق برخورداری از محیط زیست سالم ۴۵
۵–۲–۱– حق برخورداری از آموزش و پرورش رایگان ۴۵
۶–۲–۱– حق استفاده از زبان های محلی و قومی و تدریس ادبیات آنها ۴۶
۲: تکالیف و مسیولیتهای شهروندی ۴۶
۱–۲– احترام و رعایت قانون ۴۶
۲–۲– حفظ امنیت و عدم اخلال در نظم عمومی جامعه ۴۷
۳–۲– عدم اضرار به منافع فردی یا عمومی ۴۷
۴–۲– انجام خدمت وظیفه برای مردان ۴۸
۵–۲–پرداخت مالیات و سایر عوارض قانونی ۴۹
۶–۲– حفاظت از محیط زیست و میراث فرهنگی ۵۰
گفتار دوم: آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۵۱
بند اول : آموزش شهروندی ۵۱
بند دوم: جایگاه آموزش شهروندی در اسناد و سطوح بین المللی و ملی ۵۴
الف) در سطح بین المللی ۵۵
۱–فعالیتهای سازمان ملل متحد در زمینه آموزش حقوق شهروندی و بشر ۵۵
۲– اقدامات یونسکو در مورد آموزش حقوق شهروندی ۵۶
۳– اقدامات شورای اروپا در زمینه آموزش حقوق شهروندی ۵۷
۴–اعلامیه نهایی کنفرانس جهانی هامبورگ در زمینه آموزش بزرگسالان (۱۹۹۷) ۶۱
۵–منشور جهانی حقوق شهری ۶۱
ب) در سطح ملی ۶۲
۱–تجربه کشورهای آمریکایی ۶۲
۲–منشور کانادایی حقوق و آزادیها ۶۳
۳–منشور شهروندان شهر شیبویای ژاپن ۶۳
۴–قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران ۶۳
بند سوم: رویکردهای آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۶۴
بند چهارم: اهمیت آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۶۶
بند پنجم: نسبت میان حقوق شهروندی و حقوق بشر ۶۸
الف: شباهتهای حقوق بشر و حقوق شهروندی ۶۹
ب: تمایزات حقوق شهروندی و حقوق بشر ۷۰
گفتار سوم: تشکیلات شهرداری ۷۳
بند اول: جایگاه شهرداری در ایران ۷۳
بند دوم: بررسی جایگاه شهروندی در قوانین مدیریت شهری ۷۵
الف: جایگاه شهروندی در قوانین و عملکرد شورای شهر ۷۶
ب : جایگاه شهروندی در قوانین و مقررات شهرداری ۷۸
بند سوم: تشکیلات شهرداری تهران ۸۱
الف: معاونت اجتماعی و امور فرهنگی ( اداره کل آموزش شهروندی و مشارکتهای اجتماعی ) ۸۲
ب: اداره کل حقوقی ۸۳
ج: اداره کل تشکیلات و آموزش ۸۴
د: سازمان زیبا سازی شهر تهران ۸۵
ه: سازمان فرهنگی– هنری شهرداری تهران ۸۶
و: شورایاریها ۸۶
ز: سرای محلات ۸۸
ح: سازمان سرمایهگذاری و مشارکتهای مردمی شهر تهران ۸۹
ط: سایر بخشهای موثر ۸۹
بخش دوم: آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی توسط شهرداری ۹۰
گفتار اول: سیاستگذاری شهرداری در زمینه آموزش حقوق شهروندی ۹۰
بند اول: پیاده سازی آموزش شهروندی ۹۳
الف: تعیین خط مشی ۹۳
ب: اجرای سیاست ۹۳
ج: بررسی و تحکیم سیاست ۹۴
گفتار دوم: مخاطبان آموزش حقوق و مسیولیت های شهروندی شهرداری ۹۵
بند اول: معیار عام و خاص بودن گروه هدف ۹۵
الف: آموزش عام ۹۵
ب: آموزش خاص ۹۶
ج: آموزش ویژه ۹۷
بند دوم: معیار سنی گروه هدف ۹۷
الف: آموزش شهروندی کودکان و نوجوانان ۹۷
ب: آموزش شهروندی جوانان ۹۸
ج: آموزش شهروندی بزرگسالان ۹۹
د:آموزش شهروندی به سالخوردگان ۱۰۰
گفتار سوم: محتوای آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۱۰۲
بند اول: دانش و درک نسبت به حقوق و مسیولیت های شهروندی ۱۰۲
الف: حق بر محیط زیست سالم ۱۰۳
ب: حق بر هوای پاک ۱۰۴
ج: حق اطلاع از کیفیت هوا ۱۰۴
د: حق بر آب ۱۰۵
ه: مسیولیت حفاظت از محیط زیست و میراث فرهنگی ۱۰۵
و: حق بر آموزش ۱۰۶
ز: حق بر بهداشت ۱۰۷
ح: حق بر پیشگیری، مداوا و کنترل بیماریها ۱۰۸
ط: حق بر توسعه ۱۰۹
ی: حق بر سطح مناسب زندگی ۱۱۰
ک: حق بر مسکن کافی ۱۱۰
ل: حقوق زنان و کودکان ۱۱۲
بند دوم: ارزشها ونگرشهای شهروندی ۱۱۳
الف:کرامت انسانی ۱۱۳
ب: عدالت ۱۱۴
ج: مسیولیت پذیری ۱۱۴
د: مشارکت ۱۱۴
ه: حکومت قانون ۱۱۴
و: آزادی و برابری ۱۱۵
ز: تنوع و تکثر فرهنگی ۱۱۵
ح: شمول ۱۱۶
بند سوم: مهارت ها و توانایی های شهروندی ۱۱۶
الف: مهارتهای فکری ۱۱۷
ب: مهارت های ارتباطی و مشارکتی ۱۱۷
گفتار چهارم: ارایهدهندگان آموزش حقوق و مسیولیت های شهروندی ۱۱۹
بند اول: معلمان شهروندی ۱۱۹
بند دوم: آموزش کارکنان آموزش شهروندی شهرداری ۱۲۱
الف: فعالیتهای آموزشی ۱۲۲
ب : فرایند ارتقا ۱۲۴
۱)نقش مدیران ارشد در ارتقاء کارکنان شهروندی ۱۲۴
۲)نقش هماهنگ کنندگان در ارتقاء کارکنان شهروندی ۱۲۷
۳)نقش آموزش عالی در ارتقا آموزش شهروندی ۱۲۹
گفتار پنجم:رویکردها و روشهای آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۱۳۱
بند اول: رویکردهای آموزشی ۱۳۱
۱–آموزش فعال ۱۳۳
۲–آموزش مادام العمر ۱۳۳
۳–آموزش فراگیر ۱۳۴
بند دوم: روشهای آموزش شهروندی ۱۳۵
الف: آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی از طریق هنر ۱۳۶
۱–فیلم ۱۳۷
۱–۱– مستند ۱۴۰
۱–۲– درام ۱۴۱
۲–انیمیشن ۱۴۱
۳–عکس و پوستر ۱۴۲
۴–نقاشی های دیواری ۱۴۴
۵–طنز ۱۴۵
۶–موسیقی ۱۴۵
۷–نمایشگاههای هنری ۱۴۶
ب: آموزش شهروندی از طریق روشهای شناختی ۱۴۶
۱–برگزاری سمینار و کنفرانس های تخصصی ۱۴۶
۲–کارگاه ها و جلسات آموزشی ۱۴۷
۳–سفرها و بازدیدهای مطالعاتی ۱۴۸
۴–بروشور و خبرنامه ۱۴۹
۵–آموزش مجازی ۱۵۰
۶–روش مناظره ۱۵۱
ج: آموزش شهروندی از طریق سرگرمی ۱۵۱
۱–بازی و بازی های رایانه ای ۱۵۱
۲–استفاده از تبلیغات ۱۵۴
د: آموزش شهروندی از طریق روشهای مشارکتی و تعاملی ۱۵۵
۱–فعالیتهای خیریه در زمینه آموزش حقوق شهروندی ۱۵۵
۲– کارهای گروهی در زمینه آموزش حقوق و مسیولیت های شهروندی ۱۵۶
گفتار ششم: پروژههای آموزش حقوق و مسیولیت های شهروندی ۱۵۸
بند اول: آموزش شهروندی در محلات فقیرنشین و حومه ای – برلین ۱۵۹
بند دوم: تجارب آسیایی آموزش حقوق شهروندی ۱۶۱
الف: ژاپن ۱۶۲
ب: کره جنوبی ۱۶۲
ج: چین ۱۶۳
بند سوم: آموزش شهروندی در بریتانیا ۱۶۳
الف: آموزش فعال محیط زیست در لندن ۱۶۳
ب: روز جهانی محیط زیست در لندن ۱۶۴
ج: فعالیت خیابان ایمن در لندن ۱۶۵
د: شورای شهر گلاسکو، اسکاتلند ۱۶۶
ه: بریستول جنوبی ۱۶۶
و: بنیاد شهروندی ۱۶۷
ز: شورای شهر بلفاست ۱۶۸
ح: روزها و هفته های شهروندی ۱۶۹
بند پنجم: آموزش بزرگسالان در بارسلون (اسپانیا) ۱۷۲
بند ششم: پروژه "صد خیابان برای بازی" ۱۷۳
بند هفتم: ایالات متحده امریکا ۱۷۶
گفتار هفتم: بررسی عملکرد شهرداری تهران در آموزش حقوق و مسیولیتهای شهروندی ۱۷۹
بند اول: تحقیقات میدانی ۱۸۰
الف: مراجعه و مصاحبه ۱۸۰
ب: پرسشنامه ۱۸۴
بند دوم: نواقص شهرداری در آموزش حقوق شهروندی ۱۸۸
نتیجه ۱۹۰
فهرست منابع ۱۹۶
پیوستها ۲۰۵
کلیدواژه ها
- حقوق شهروندی
- شهرداری
- شهروند
- حقوق مدنی
- مشارکت شهروند
- آموزش
- آموزش
- حقوق و تکالیف شهروندی