ماده ۵۳۷ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

مزارعه یعنی قراردادی معاوضی و خاص، بین دو یا چند نفر در رابطه با زمین زراعی، در برابر سهم مشخصی از محصول آن.(1044173)

اگر معلوم گردد مطلوب طرفین، این بوده که نوع زرع معلوم باشد؛ لیکن به طور منحصر، زرع خاصی را مورد تراضی قرار نداده اند؛ دراینصورت، در فرض کشت بذر دیگری توسط عامل، نباید به بهانه اینکه بذر مورد توافق طرفین، کشت نگردیده است؛ عقد را باطل دانست.(24298)

اگر زارع، زراعتی را انتخاب نماید؛ که از نوع زرع مورد توافق طرفین نبوده؛ ولی موجب ورود زیان به مزارع هم نگردیده باشد؛ دراینصورت خدشه ای به اعتبار عقد وارد نشده است.(1105293) و اگر طرفین، زرع را معین نموده؛ ولی مقصود آنان به طور خاص، آن زرع نبوده؛ و فقط خواسته باشند سنخ و نوع زراعت را، مشخص نمایند؛ دراینصورت عامل می تواند بذری را از همان سنخ، که از حیث ضرر، مساوی یا کمتر از بذر تصریح شده در قرارداد باشد؛ کشت نماید.(76579) و به نظر برخی از حقوقدانان، اگر نوع زرع، بین طرفین معلوم گردیده؛ و زارع، بذر دیگری را که از حیث زیان، بیشتر از زراعت تراضی شده است؛ بکارد؛ دراینصورت مزارع می تواند عقد را فسخ نموده؛ و یا اینکه با تنفیذ عمل عامل، خسارتی را که به زمین وارد آمده؛ مثلاً از قوت زمین کاسته شده؛ و آن را برای زراعت سال بعد، از قابلیت انداخته است؛ مطالبه نموده؛ و یا اینکه اجرت المثل زمین را دریافت نماید.(59834)  

اگر طرفین، درمورد بذر و زرع خاصی توافق نموده؛ ولی عامل، بذر دیگری را بکارد؛ دراینصورت همانند موردی که وی، از عمل به تعهدات خویش خودداری نموده؛ و مدت قرارداد منقضی گردیده باشد؛ عقد مزبور فاقد اعتبار است.(76579)  

اگر مزارع، یک نوع زرع را، به صورت شرط ضمن عقد تعیین نماید؛ و عامل بذر دیگری را بکارد؛ دراینصورت مالک زمین، می تواند عمل او را تنفیذ نموده؛ و سهم خویش را دریافت نماید؛ و یا اینکه با فسخ قرارداد، محصول به زارع تعلق یافته؛ و وی باید اجرت المثل زمین را تأدیه نماید. و اگر تعیین نوع ذرع در عقد، به صورت قید بوده؛ و عامل، بذر دیگری را کشت نماید؛ دراینصورت باید اجرت المثل زمین، و خسارات ناشی از خودسری خویش را پرداخت نماید.(11998)

* اگر طرفین توافق نمایند که عامل، در زمین گندم بکارد؛ ولی بذر مزبور، به طور خاص و انحصاری، موردنظر آنان نبوده باشد؛ دراینصورت عامل می تواند در ارض موضوع معامله، جو بکارد؛ اما حق کشت برنج را، که در مقایسه با گندم، زیان بیشتری به زمین وارد می آورد؛ ندارد.(76579)