ماده ۲۸۱ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۲۸۱ قانون آیین دادرسی مدنی''': [[سوگند]] باید مطابق قرار [[دادگاه]] و با لفظ جلاله (والله - بالله - تالله) یا نام خداوند متعال به سایر زبان‌ها ادا گردد و درصورت نیاز به تغلیظ دادگاه کیفیت ادای آن را از حیث زمان، مکان و الفاظ تعیین می‌نماید. در هر حال فرقی بین مسلمان و غیرمسلمان در ادای سوگند به نام خداوند متعال نخواهد بود. مراتب اتیان سوگند صورتجلسه می‌گردد.
'''ماده ۲۸۱ قانون آیین دادرسی مدنی''': [[سوگند]] باید مطابق قرار [[دادگاه]] و با لفظ جلاله (والله - بالله - تالله) یا نام خداوند متعال به سایر زبان‌ها ادا گردد و درصورت نیاز به تغلیظ دادگاه کیفیت ادای آن را از حیث زمان، مکان و الفاظ تعیین می‌نماید. در هر حال فرقی بین مسلمان و غیرمسلمان در ادای سوگند به نام خداوند متعال نخواهد بود. مراتب اتیان سوگند [[صورتجلسه]] می‌گردد.
* {{زیتونی|[[ماده ۲۸۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۲۸۰ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۲۸۲ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۲۸۲ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}}
خط ۱۰: خط ۱۰:


== نکات توضیحی و تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی و تفسیری دکترین ==
در این ماده مقرر گردیده تا مراتب اتیان سوگند صورتجلسه گردد اما قانونگذار مشخص نکرده‌است که عین قسم و مفاد آن که از طرف اداکننده سوگند (حالف) بیان می‌شود، باید در صورت مجلس قید شود یا این که تنها در صورت جلسه قید گردد مراسم سوگند برگزار شد. به نظر می‌رسد متن سوگندی که خوانده ادا می‌کند؛ اعم از الفاظ و اظهاراتی که در خصوص موضوع سوگند مورد استفاده قرار می‌گیرد باید در صورت جلسه تنظیمی قید و به امضی حالف برسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=460044|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref>
در این ماده مقرر گردیده تا مراتب اتیان سوگند صورتجلسه گردد اما [[قانونگذار]] مشخص نکرده‌است که عین قسم و مفاد آن که از طرف اداکننده سوگند (حالف) بیان می‌شود، باید در [[صورت مجلس]] قید شود یا این که تنها در [[صورتجلسه|صورت جلسه]] قید گردد مراسم سوگند برگزار شد. به نظر می‌رسد متن سوگندی که خوانده ادا می‌کند؛ اعم از الفاظ و اظهاراتی که در خصوص موضوع سوگند مورد استفاده قرار می‌گیرد باید در صورت جلسه تنظیمی قید و به امضای حالف برسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=460044|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> نکته‌ی دیگر آن که اعتبار سوگند به لفظی است که به زبان مجری سوگند جاری می‌شود و صرف اینکه بگوید قسم می‌خورم کفایت نمی‌کند چنانچه از رسول خدا (ص) نیز نقل شده‌است کسی که سوگند یاد می‌کند یا باید به نام خدا قسم بخورد یا سکوت اختیار کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=قانون مدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1227136|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|چاپ=2}}</ref>


اعتبار سوگند به لفظی است که به زبان مجری سوگند جاری می‌شود می‌باشد و صرف اینکه بگوید قسم می‌خورم کفایت نمی‌کند چنانچه از رسول خدا (ص) نیز نقل شده‌است کسی که سوگند یاد می‌کند یا باید به نام خدا قسم بخورد یا سکوت اختیار کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=قانون مدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1227136|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=حمیدرضا|نام خانوادگی۲=حاجی زاده|چاپ=2}}</ref>
همچنین، شایان ذکر است نامسلمانی که به خداوند ایمان دارد از این حیث مانند مسلمان است و به نام «الله» سوگند ادا می‌کند و در مورد کسانی که به خدا ایمان ندارند، سوگند آنان به چیزی خواهد بود مورد احترام و پرستش آنان است. برخی [[فقیه|فقیهان]] معتقدند سوگند همگان باید به نام خداوند باشد چراکه سوگند به دروغ آثاری واقعی داشته و عذاب اخروی آن شامل فرد می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=474436|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> در مورد سوگند غیر مسلمان نیز، گفته شده که بهتر است بعد از لفظ جلاله عباراتی همچون «خالق ظلمات و نور» و «خالق هر چیز» اضافه شود تا احتمال دیگری نرود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=560196|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>


نامسلمانی که به خداوند ایمان دارد از این حیث مانند مسلمان است و به نام «الله» سوگند ادا می‌کند و در مورد کسانی که به خدا ایمان ندارند، سوگند آنان به چیزی خواهد بود مورد احترام و پرستش آنان است. برخی فقیهان معتقدند سوگند همگان باید به نام خداوند باشد چرا که سوگند به دروغ آثاری واقعی داشته و عذاب اخروی آن شامل فرد می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=474436|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref>
== نکات توضیحی ==
سوگند باید به طریقی بیان شود و تحقق آن در ضمیر انسان ممکن نیست. بهترین طریق اعلام قسم به صورت بیان لفظی است اما در مواردی که به علت عارضه‌ای از قبیل لکنت زبان یا لال بودن، فرد سکوت می‌نماید قاضی دادگاه راساً یا به وسیله مترجم یا متخصص امر مراد وی را کشف یا عارضه را برطرف می‌نماید و چنانچه سکوت [[خوانده]] و استنکاف وی از باب تعمد و ایذاء باشد دادگاه ضمن تذکر عواقب شرعی و قانونی کتمان حقیقت سه بار به خوانده اخطار می‌نماید که در نتیجه استنکاف [[ناکل]] شناخته می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1640736|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref>


سوگند باید به طریقی بیان شود و تحقق آن در ضمیر انسان ممکن نیست، بهترین طریق اعلام قسم به صورت بیان لفظی است اما در مواردی که به علت عارضه ای از قبیل لکنت زبان یا لال بودن، فرد سکوت می‌نماید قاضی دادگاه راساً یا به وسیله مترجم یا متخصص امر مراد وی را کشف یا عارضه را برطرف می‌نماید و چنانچه سکوت خوانده و استنکاف وی از باب تعمد و ایذاء باشد دادگاه ضمن تذکر عواقب شرعی و قانونی کتمان حقیقت سه بار به خوانده اخطار می‌نماید که در نتیجه استنکاف ناکل شناخته می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1640736|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref>
[[تغلیظ قسم]] به سه وجه ممکن است:


تغلیظ قسم به سه وجه ممکن است: تغلیظ از نظر مکان قسم یاد کردن مانند ادای قسم در مسجد یا اماکن متبرکه، تغلیظ از نظر زمان قسم مانند موکول کردن ادای قسم به شب‌های قدر یا روزهای متبرک و تغلیظ از نظر الفاظ قسم مانند اینکه حالف به جای «والله – بالله – تالله» عبارت کامل «والله الذی لا اله الا هو الرحمن الرحیم الطالب الغالب الضار النافع المدرک المهلک الذی یعلم من السر ما یعلمه من اعلانیه» را بگوید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1640768|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref>
# تغلیظ از نظر مکان قسم یاد کردن مانند ادای قسم در مسجد یا اماکن متبرکه،  
# تغلیظ از نظر زمان قسم مانند موکول کردن ادای قسم به شب‌های قدر یا روزهای متبرک،
# تغلیظ از نظر الفاظ قسم مانند اینکه حالف به جای «والله – بالله – تالله» عبارت کامل «والله الذی لا اله الا هو الرحمن الرحیم الطالب الغالب الضار النافع المدرک المهلک الذی یعلم من السر ما یعلمه من اعلانیه» را بگوید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=تدریس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1640768|صفحه=|نام۱=عبدالرسول|نام خانوادگی۱=دیانی|چاپ=1}}</ref>


== سوابق و مستندات فقهی ==
== مطالعات فقهی ==
امام موسی کاظم (ع) فرمودند: «خداوند به مخلوقات خویش قسم می‌خورد اما مخلوقات وی باید فقط به نام او قسم بخورند»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=560196|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>
امام موسی کاظم (ع) فرمودند:«خداوند به مخلوقات خویش قسم می‌خورد اما مخلوقات وی باید فقط به نام او قسم بخورند».<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=560196|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>


امام صادق (ع) می‌فرمایند: «یهود و نصاری و مجوس هم باید با کلمه الله سوگند یاد کنند»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=560196|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>
امام صادق (ع) می‌فرمایند: «یهود و نصاری و مجوس هم باید با کلمه الله سوگند یاد کنند».<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=560196|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>


در مورد سوگند غیر مسلمان گفته شده که بهتر است بعد از لفظ جلاله عباراتی همچون «خالق ظلمات و نور» و «خالق هر چیز» اضافه شود تا احتمال دیگری نرود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=560196|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>
اگر قاضی گمان دارد که سوگند ذمی برای او بازدارنده‌تر است، می‌تواند او را به معتقدات خود سوگند دهد مشروط بر اینکه مشتمل بر حرامی نباشد (مانند آن که مسیحی را به پدر و پسر سوگند دهد که شرک است و چنان‌که در روایت علی ابن ابی طالب یهود را به تورات قسم داد).<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=متون فقه (قسمت چهارم) (دادرسی در ترجمه لمعه) (قضا، شهادت، حدود، قصاص و دیات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=اندیشه‌های حقوقی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3984868|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=صدری|چاپ=1}}</ref>
 
اگر قاضی گمان دارد که سوگند ذمی برای او بازدارنده تر است، می‌تواند او را به معتقدات خود سوگند دهد مشروط بر اینکه مشتمل بر حرامی نباشد (مانند آن که مسیحی را به پدر و پسر سوگند دهد که شرک است و چنان‌که در روایت علی ابن ابی طالب یهود را به تورات قسم داد)<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=متون فقه (قسمت چهارم) (دادرسی در ترجمه لمعه) (قضا، شهادت، حدود، قصاص و دیات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=اندیشه‌های حقوقی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3984868|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=صدری|چاپ=1}}</ref>


== رویه‌های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==

منوی ناوبری