حقوق پزشکی: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
* - راه‌اندازی فصلنامه علمی پژوهشی حقوق پزشکی زیر نظر انجمن علمی حقوق پزشکی ایران؛  
* - راه‌اندازی فصلنامه علمی پژوهشی حقوق پزشکی زیر نظر انجمن علمی حقوق پزشکی ایران؛  
* - برگزاری بیش از 200 کارگاه، سیمنار و کنگره داخلی و بین‌المللی در حوزه حقوق پزشکی با مشارکت انجمن علمی حقوق پزشکی ایران و مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی.<ref>عباسی، محمود، درآمدی بر حقوق پزشکی،  پیشین، ص 16 و 17</ref>
* - برگزاری بیش از 200 کارگاه، سیمنار و کنگره داخلی و بین‌المللی در حوزه حقوق پزشکی با مشارکت انجمن علمی حقوق پزشکی ایران و مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی.<ref>عباسی، محمود، درآمدی بر حقوق پزشکی،  پیشین، ص 16 و 17</ref>
== حقوق سلامت و حقوق پزشکی ==
[[حقوق سلامت]] را از بعد معنایی آن می توان به دو شاخه تقسیم نمود:
۱- شاخه کلاسیک که توسط حقوق پزشکی معرفی می شود؛ و ۲- شاخه مدرن نظیر حقوق سلامت یا حقوق مراقبت سلامت به معنی اخص.
«حقوق پزشکی» به عنوان شاخه کلاسیک حقوق سلامت در واقع مرجع و منبع حقیقی آن می‌باشد که تا به امروز به عنوان شاخه اصلی آن باقی مانده است. این شاخه، در درک و تصوری که از آن داریم نه در محتوا با، تغییر و تحولات زیادی همراه بوده است.
علاوه بر این تقسیم بندی کلی، باید گفت که به طور کلی سایر شاخه های حقوق سلامت که پس از حقوق پزشکی ظهور یافته و یا در حال ظهور می باشند را می توان به دو دسته کلی دیگر نیز تقسیم‌بندی کرد: ۱- شاخه های موضوعی از قبیل حقوق پرستاری، حقوق دامپزشکی و حقوق دارویی که شامل قوانین و مقررات مربوط به محصولات سلامت و حرفه داروسازی می باشد. ۲- شاخه ها عرضی یا افقی نظیر حقوق بیمارستانی و حقوق [[تامین اجتماعی]] با توجه به قوانین و مقررات مربوط به بازپرداخت هزینه های مراقبت سلامت.
امروزه، حقوق سلامت به عنوان شاخه‌ای مستقل در حقوق محسوب می‌گردد. این حوزه خود نیز به شاخه های پیچیده ای تقسیم می گردد که ما می توانیم دو مجموعه را معرفی نماییم: مجموعه ای سنتی، که از طریق حقوق پزشکی خود را به نمایش می گذارد و مجموعه ای دیگر که سایر سیاست های در حال پیدایش را با هم یکجا جمع می کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی حقوق سلامت|ترجمه=|جلد=|سال=1395|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6662796|صفحه=|نام۱=شهریار|نام خانوادگی۱=اسلامی تبار|چاپ=1}}</ref>
== پیشینه ==
پزشکی و حقوق از همان روز‌های پیداش تمدن بشری با هم پیوند خورده اند و این پیوند احتمالا حاصل ضرورت حمایت از جامعه در برابر اطباء قلابی بوده است. [[اسناد]] و شواهد کتبی به دست آمده از تمدن های سومر، بابل، هند، مصر، چین و ... بیانگر چالش های قانونی و مسائل پزشکی می باشند. شواهد و مدارک مربوط به رابطه پزشکی و حقوق را می توان در [[نظام های حقوقی]] اولیه ای نظیر دو تمدن زیر یافت:
مجموعه [[قوانین]] حمورابی (که حدود 1000 تا 2000 قبل از میلاد توسط بابلی ها تدوین و تصویب شد) به عنوان قدیمی ترین مجموعه قوانین مدون جهان که توسط پادشاه بابل نوشته شده و به علت پیش بینی [[مجازات]] اطباء در قبال اقدامات نادرست درمانی، در نظر گرفتن مجازات های مدنی و کیفری و تبیین سهل انگاری و قصور کیفری مشهور است.
مجموعه قوانین هاتیتی ( 1400 قبل از میلاد) که شامل یک فهرست طولانی از [[جبران خسارت]] در قبال سهل انگار و خطای پزشکی می باشد. با تغییر و تحول در تمدن و روند پیشرفت آن، حقوق پزشکی به عنوان شاخه ای جدا از پزشکی با کم و کاستی هایش ظهور یافت، تا این که به تدریج به شکل امروزی درآمد.
حقوق پزشکی به عنوان شاخه ای مستقل در مجموعه گسترده حقوق (که در دهه های 50 و 60 قرن بیستم میلادی شروع به رشد کرد) هنوز دوران طفولیت خود را سپری می کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی حقوق سلامت|ترجمه=|جلد=|سال=1395|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6662680|صفحه=|نام۱=شهریار|نام خانوادگی۱=اسلامی تبار|چاپ=1}}</ref>


== موضوعات حقوق پزشکی ==
== موضوعات حقوق پزشکی ==
خط ۶۲: خط ۴۲:
دانش آموختگان این رشته می توانند به عنوان [[مشاور حقوقی]] بیماران، پزشکان و نهادهای خصوصی و دولتی مرتبط با بهداشت و درمان مشغول به کار شوند. هم چنین از دانش فارغ التحصیلان حقوق پزشکی می توان در [[سیاست گذاری]] های عمومی حوزه بهداشت و درمان، تدوین [[لایحه|لوایح]] مرتبط و [[آیین نامه]] های مورد نیاز استفاده کرد. با توجه به گسترش علاقه مندی و توجه به این رشته در جامعه ما، در آینده نزدیک دانش آموختگان رشته حقوق پزشکی می توانند در دانشگاه های معتبر کشور به تدریس دروس مختلف مرتبط با حقوق پزشکی و نیز تأسیس و راه اندازی این رشته در سایر دانشگاه ها مشغول شوند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=درباره ی گروه حقوق پزشکی|نشانی=http://pvtl.hs.usc.ac.ir/news/61599a434cb184580f8b4567/staticpage|وبگاه=pvtl.hs.usc.ac.ir|تاریخ=2021-10-03|بازبینی=2023-12-30|کد زبان=en|نام خانوادگی=SaMa}}</ref>
دانش آموختگان این رشته می توانند به عنوان [[مشاور حقوقی]] بیماران، پزشکان و نهادهای خصوصی و دولتی مرتبط با بهداشت و درمان مشغول به کار شوند. هم چنین از دانش فارغ التحصیلان حقوق پزشکی می توان در [[سیاست گذاری]] های عمومی حوزه بهداشت و درمان، تدوین [[لایحه|لوایح]] مرتبط و [[آیین نامه]] های مورد نیاز استفاده کرد. با توجه به گسترش علاقه مندی و توجه به این رشته در جامعه ما، در آینده نزدیک دانش آموختگان رشته حقوق پزشکی می توانند در دانشگاه های معتبر کشور به تدریس دروس مختلف مرتبط با حقوق پزشکی و نیز تأسیس و راه اندازی این رشته در سایر دانشگاه ها مشغول شوند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=درباره ی گروه حقوق پزشکی|نشانی=http://pvtl.hs.usc.ac.ir/news/61599a434cb184580f8b4567/staticpage|وبگاه=pvtl.hs.usc.ac.ir|تاریخ=2021-10-03|بازبینی=2023-12-30|کد زبان=en|نام خانوادگی=SaMa}}</ref>


== ارتباط حقوق پزشکی با حقوق سلامت ==
باید اذعان داشت که [[حقوق سلامت]]، به رغم ارتباط تنگاتنگ با '''حقوق پزشکی''' و همپوشانی نسبی، دایره موضوعی خود را از مسئولیت مدنی و کیفری پزشک و رابطه میان پزشک و بیمار، وسعت داده، به بررسی کلیه قوانین و مقرراتی می‌پردازد که در حوزه سلامت وضع و به مورد اجرا گذاشته می‌شود؛ همچنین ارائه سیاست‌های راهبردی حقوقی مؤثر در مواجهه با چالش‌های عرصه سلامت جهت روشنایی بخشی به مسیر تقنین و قضا از جمله مباحث مورد مطالعه در این رشته‌است. در واقع، هرچند به‌طور تاریخی، پزشک در حوزه حقوق پزشکی در مرکز توجه مراقبت سلامت قرار داشته، اما امروزه با یک تغییر ماهیت مراقبت کلینیکی، شاهد اعطای آزادی عمل بیشتری به سایر متخصصان حرف پزشکی نظیر ماماها، دندان‌پزشکان، رادیولوژیست‌ها، پرستاران و… هستیم که این تغییر نسبتاً جدید و تدریجی بوده‌است، ضمن اینکه موضوعاتی نظیر مسائل حقوقی زیست‌محیطی و اقتصاد سلامت نیز به این حوزه نوین اضافه شده‌اند. حقوق سلامت در تمام بخش‌های نظام درمانی، از بیماران آسیب‌دیده تا پزشکانی که با بیمه قرارداد می‌بندند و از تولیدکنندگان دارو تا داروخانه‌ها و دانشگاه‌هایی که به تحقیقات بر روی موضوعات انسانی می‌پردازند، مطرح بوده و قواعد تنظیم‌کننده روابط مختلف در حوزه سلامت را تنظیم می‌کند؛ بنابراین حقوق پزشکی محدودتر از حقوق سلامت بوده، زیرا حقوق سلامت به مطالعه و بررسی و کنترل قانونی تمامی متخصصان مراقبت سلامت مربوط می‌شود و نه صرفاً به پزشکان، بنابراین، حقوق سلامت در مقام تبیین مجموعه قوانین و مقرراتی است که مستقیماً به مراقبت سلامت و اعمال کلی حقوق مدنی، کیفری و اداری در نظر گرفته‌شده برای تمهید حق بر سلامت مربوط می‌شود.<ref>عباسی، محمود، درآمدی بر حقوق پزشکی، 1400، انتشارات حقوقی.</ref>
'''حقوق سلامت''' برخلاف رشته‌های مهم و اساسی حقوق نظیر حقوق عمومی، حقوق خصوصی، حقوق کیفری و حقوق بین‌الملل که پس از ایجاد، شاخه‌ها و گرایش‌های مختلفی از آن‌ها متصاعد و به وجود آمده‌اند زاییده فرزند خویش است. بدین معنی که پس از ایجاد رشته حقوق پزشکی در سال ۱۹۸۲ در کالج سلطنتی انگلیس و سپس بسط و گسترش آن در دانشگاه‌ها معتبر دنیا که درصدد برقراری نظم و انتظامی در رابطه بین پزشک و بیمار و حوزه‌های پیرامونی آن بوده‌است؛ حقوق سلامت درنتیجه توسعه حقوق پزشکی و گسترش دایره مطالعات آن به عرصه‌های حقوق عمومی، فلسفه حقوق و حقوق بشر پا به عرصه وجود نهاد و به مجموعه قواعد و مقرراتی اطلاق می‌شود که حاکم بر نظام سلامت است.<ref>عباسی، محمود، حقوق مسئولیت پزشکی، چاپ چهارم، 1403، انتشارات حقوقی</ref>
== دانشگاه ها ==
== دانشگاه ها ==
دانشگاه های دارای این رشته، بر اساس دفترچه راهنمای کنکور ارشد 1402 به شرح زیر است:
دانشگاه های دارای این رشته، بر اساس دفترچه راهنمای کنکور ارشد 1402 به شرح زیر است:

منوی ناوبری