ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:


== مواد مرتبط ==
== مواد مرتبط ==
 
* [[ماده ۱۲۱۴ قانون مدنی]]
* [[ماده ۲۱۳ قانون مدنی]]
* [[ماده ۲۱۳ قانون مدنی]]
* [[ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی]]
* [[ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی]]
خط ۱۱: خط ۱۱:
منظور از «صغیر غیرممیز» در '''ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی'''، کسی است که به [[بلوغ]] نرسیده و توانایی تشخیص صرفه و صلاح اقتصادی خویش را ندارد و در واقع فاقد عقل معاش است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی هبه|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657140|صفحه=|نام۱=موسی|نام خانوادگی۱=عمید|چاپ=-}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سلسله مباحث فقهی-حقوقی عقد وکالت|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657144|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی شرایط شکل‌گیری قراردادها|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657148|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=قاسمی حامد|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تعهدات و قراردادها با مطالعه تطبیقی در فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دانشگاه امام صادق (ع)|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657152|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=بهرامی احمدی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (قواعد عمومی قراردادها)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657156|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=1}}</ref>
منظور از «صغیر غیرممیز» در '''ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی'''، کسی است که به [[بلوغ]] نرسیده و توانایی تشخیص صرفه و صلاح اقتصادی خویش را ندارد و در واقع فاقد عقل معاش است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی هبه|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657140|صفحه=|نام۱=موسی|نام خانوادگی۱=عمید|چاپ=-}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سلسله مباحث فقهی-حقوقی عقد وکالت|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657144|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی شرایط شکل‌گیری قراردادها|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657148|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=قاسمی حامد|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تعهدات و قراردادها با مطالعه تطبیقی در فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دانشگاه امام صادق (ع)|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657152|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=بهرامی احمدی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (قواعد عمومی قراردادها)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6657156|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=1}}</ref>


== فلسفه و مبانی نظری ماده ==
== فلسفه و مبانی نظری ==
چنانچه شخصی، مال خود را، به طفل یا مجنون بسپارد؛ و مال مزبور، توسط آنان تلف شود؛ در این صورت [[مالک]] مال، به [[ضرر]] خویش عمل نموده؛ بنابراین [[حق]] [[مطالبه]] [[خسارت]] از آنان را ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (مسئولیت مدنی، ضمان قهری، سقوط تعهدات، شرایط ضمن عقد)|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=62608|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی مسئولیت مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=86792|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|چاپ=5}}</ref> مفاد '''ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی'''، مصداق [[تقصیر عرفی]] است که مسئولیت را، از عهده شخص فاقد قدرت درک و تشخیص، ساقط نموده؛ و زیان وارده را، منتسب به [[اراده]] اشخاص دارای شعور می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی مسئولیت مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=89044|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|چاپ=5}}</ref>
چنانچه شخصی، مال خود را، به طفل یا مجنون بسپارد؛ و مال مزبور، توسط آنان تلف شود؛ در این صورت [[مالک]] مال، به [[ضرر]] خویش عمل نموده؛ بنابراین [[حق]] [[مطالبه]] [[خسارت]] از آنان را ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (مسئولیت مدنی، ضمان قهری، سقوط تعهدات، شرایط ضمن عقد)|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=62608|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=1}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی مسئولیت مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=86792|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|چاپ=5}}</ref> مفاد '''ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی'''، مصداق [[تقصیر عرفی]] است که مسئولیت را، از عهده شخص فاقد قدرت درک و تشخیص، ساقط نموده؛ و زیان وارده را، منتسب به [[اراده]] اشخاص دارای شعور می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی مسئولیت مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=89044|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم‌زاده|چاپ=5}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات تفسیری دکترین ==
به دلالت [[مفهوم مخالف]] '''ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی'''، اگر [[صغیر ممیز]] یا [[غیررشید|سفیه]]، اقدامی انجام دهد که منجر به تلف مال غیر، که به آنها سپرده شده‌است؛ گردد؛ ضامن است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سقوط تعهدات (با اصلاحات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=122756|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=9}}</ref> بنابراین اگر شخصی مال خود را، به غیررشید سپرده؛ و مال مزبور، توسط او تلف شود؛ در این صورت سفیه، مباشر تلف محسوب گردیده؛ و مالک مال، [[سبب]] تلف است؛ و با توجه به اینکه در فرض مورد بحث، مباشر، اقوی از سبب است؛ پس سفیه باید خسارت ناشی از اتلاف را [[جبران خسارت|جبران]] نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (اشخاص و محجورین با تجدیدنظر و اصلاحات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1127752|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|نام۲=سیدمرتضی|نام خانوادگی۲=قاسم‌زاده|چاپ=15}}</ref>
به دلالت [[مفهوم مخالف]] '''ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی'''، اگر [[صغیر ممیز]] یا [[غیررشید|سفیه]]، اقدامی انجام دهد که منجر به تلف مال غیر، که به آنها سپرده شده‌است؛ گردد؛ ضامن است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سقوط تعهدات (با اصلاحات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=122756|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=9}}</ref> بنابراین اگر شخصی مال خود را، به غیررشید سپرده؛ و مال مزبور، توسط او تلف شود؛ در این صورت سفیه، مباشر تلف محسوب گردیده؛ و مالک مال، [[سبب]] تلف است؛ و با توجه به اینکه در فرض مورد بحث، مباشر، اقوی از سبب است؛ پس سفیه باید خسارت ناشی از اتلاف را [[جبران خسارت|جبران]] نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (اشخاص و محجورین با تجدیدنظر و اصلاحات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1127752|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|نام۲=سیدمرتضی|نام خانوادگی۲=قاسم‌زاده|چاپ=15}}</ref>


خط ۲۰: خط ۲۰:
تشخیص اینکه شخصی، صغیر غیرممیز است یا نه؛ سهل تر از تشخیص [[جنون]] اشخاص است؛ ممکن است مالک مال، بدون اطلاع از جنون شخصی، مال خود را، به او بسپارد؛ و شخص مجنون نیز، مبادرت به تلف مال مزبور نماید؛ در این صورت [[عرف]] اجازه نمی‌دهد که مالک مال را، به بهانه اینکه نباید مال خود را، در اختیار دیوانه قرار می‌داده؛ [[تقصیر|مقصر]] محسوب نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل فقهی-حقوقی قانون امور حسبی و تأثیر آن در رویه قضایی|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3455712|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=خدابخشی|چاپ=2}}</ref>
تشخیص اینکه شخصی، صغیر غیرممیز است یا نه؛ سهل تر از تشخیص [[جنون]] اشخاص است؛ ممکن است مالک مال، بدون اطلاع از جنون شخصی، مال خود را، به او بسپارد؛ و شخص مجنون نیز، مبادرت به تلف مال مزبور نماید؛ در این صورت [[عرف]] اجازه نمی‌دهد که مالک مال را، به بهانه اینکه نباید مال خود را، در اختیار دیوانه قرار می‌داده؛ [[تقصیر|مقصر]] محسوب نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل فقهی-حقوقی قانون امور حسبی و تأثیر آن در رویه قضایی|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3455712|صفحه=|نام۱=عبداله|نام خانوادگی۱=خدابخشی|چاپ=2}}</ref>


== مطالعات فقهی ==
== سوابق و مستندات فقهی ==
=== سوابق و مستندات فقهی ===
* اگر شخصی مال خود را به غیررشید سپرده؛ و مال مزبور، توسط سفیه تلف شود؛ در این صورت سفیه، مسئول تلف مال است؛ در مقابل، بین [[علم]] یا عدم علم صاحب مال به [[سفه|سفاهت]] شخص مزبور، قائل به تفکیک گردیده‌اند؛ و مسئولیت سفیه را، منوط به عدم آگاهی مالک مال نسبت به سفاهت وی نموده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (اشخاص و محجورین با تجدیدنظر و اصلاحات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1127752|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|نام۲=سیدمرتضی|نام خانوادگی۲=قاسم‌زاده|چاپ=15}}</ref>
 
== مصادیق و نمونه ها ==
* اگر کسی ظرف چینی را، به کودک ۵ ساله ای بدهد؛ تا به مالک آن برساند؛ و آن ظرف، از دست کودک افتاده و بشکند؛ در این صورت، عرف فقط شخصی را مسئول می‌داند که ظرف را به طفل سپرده‌ است؛ هر چند [[ولی|اولیای]] او نیز بی تقصیر نباشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد چهارم) (الزام‌های بدون قرارداد)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4071084|صفحه=|نام۱=ایراندخت|نام خانوادگی۱=نظری|چاپ=1}}</ref>


=== سوابق فقهی ===
* اگر شخصی مال خود را به غیررشید سپرده؛ و مال مزبور، توسط سفیه تلف شود؛ در این صورت سفیه، مسئول تلف مال است؛ در مقابل، بین [[علم]] یا عدم علم صاحب مال به [[سفه|سفاهت]] شخص مزبور، قائل به تفکیک گردیده‌اند؛ و مسئولیت سفیه را، منوط به عدم آگاهی مالک مال نسبت به سفاهت وی نموده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (اشخاص و محجورین با تجدیدنظر و اصلاحات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1127752|صفحه=|نام۱=سیدحسین|نام خانوادگی۱=صفایی|نام۲=سیدمرتضی|نام خانوادگی۲=قاسم‌زاده|چاپ=15}}</ref>


== مصادیق و نمونه‌ها ==
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ==
{{هوش مصنوعی (ماده)}}
# اگر مالی به صغیر غیرممیز یا مجنون تحویل داده شود، آن‌ها مسئولیت ناقص یا تلف شدن مال را بر عهده نخواهند داشت.
# تحویل مال به صغیر غیرممیز یا مجنون باعث عدم مسئولیت آن‌ها در قبال خسارت به مال می‌شود.
# ماده فوق بر مبنای اصل عدم مسئولیت اشخاص فاقد اهلیت تمییز در قبال تصرفات در مال است.
# قانونگذار مسئولیت حفاظت از مال در برابر نقص یا تلف شدن را از دوش صغیر غیرممیز یا مجنون برداشته است.


* اگر کسی ظرف چینی را، به کودک ۵ ساله ای بدهد؛ تا به مالک آن برساند؛ و آن ظرف، از دست کودک افتاده و بشکند؛ در این صورت، عرف فقط شخصی را مسئول می‌داند که ظرف را به طفل سپرده‌ است؛ هر چند [[ولی|اولیای]] او نیز بی تقصیر نباشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد چهارم) (الزام‌های بدون قرارداد)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4071084|صفحه=|نام۱=ایراندخت|نام خانوادگی۱=نظری|چاپ=1}}</ref>
== پایان نامه و رساله های مرتبط ==
* [[بررسی مسیولیت مدنی محجورین در مواد 1215 و 1216 قانون مدنی]]


== مقالات مرتبط ==
== مقالات مرتبط ==
خط ۳۷: خط ۴۶:
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{مواد قانون مدنی}}
{{مواد قانون مدنی}}
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:مواد قانون مدنی]]
[[رده:اشخاص]]
[[رده:اشخاص]]

منوی ناوبری