ماده ۵۴۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها

«ماموران مراقب»، مامورانی هستند که زندانیان را در محوطه زندان، تحت کنترل و مراقبت دارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد سوم) (جرایم بر ضد مصالح عمومی کشور شامل جرایم امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، اخلاق و عفت عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1506832|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=9}}</ref>

== پیشینه ==

سابقا قانونگذار در [[ماده 119 قانون مجازات عمومی مصوب 1304]]، این عمل را جرم انگاری نموده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=716200|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>

در این ماده، قانونگذار به جرم انگاری فراری دادن زندانی در فرضی پرداخته که مامورین و مسئولین زندان، [[عمد|عمدا]] موجبات فرار متهم یا محکوم را فراهم میکنند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد سوم) (جرایم بر ضد مصالح عمومی کشور شامل جرایم امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، اخلاق و عفت عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1506828|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=9}}</ref> مساعدت و کمک به فراری دادن زندانیان، نوعی [[معاونت در جرم]] محسوب میشود ولی قانونگذار به دلیل اهمیت این جرائم، مستقلا آن را جرم انگاری نموده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد سوم) (جرایم بر ضد مصالح عمومی کشور شامل جرایم امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، اخلاق و عفت عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1506856|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=9}}</ref> شمول این ماده بر  مواردی که فرار به دلیل زلزله، آتش سوزی، سیل و طوفان بوده، منطقی به نظر نمیرسد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431728|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> در این موارد زندانی به مجازات [[ماده 547 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|ماده 547]] محکوم خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=389016|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>

{{هوش مصنوعی (ماده)}}

# این ماده مربوط به جرم فراری دادن زندانی یا توقیف شده توسط مأموران مسئول است.

# اگر زندانی محکوم به امر مالی یا دیه فرار کند، فرار دهنده علاوه بر مجازات، ضامن پرداخت دیه و اموال محکوم به نیز خواهد بود.

# در صورت فوت زندانی و یا عدم امکان تحویل، اگر زندانی محکوم به قصاص باشد، فرار دهنده ملزم به پرداخت دیه به اولیای دم است.

== رویه های قضایی ==

شعبه دو [[دیوان عالی کشور]] در حکم شماره 19 مقرر داشته: «این ماده شامل اشخاصی نیز میشود که موقتا دستگیر شده و آزادی شان منوط به دادن [[قرار تامین|تامین]] است.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=389000|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>

== انتقادات ==

به نظر میرسد عبارت «غیر از موارد فوق الذکر» در بند الف این ماده، شامل مواردی که متهم یا محکوم، مستوجب مجازات هایی مانند [[قطع دست]] و [[قطع پا|پا]] است، میشود، بدیهی است که این موارد از حبس بیش از 10 سال شدیدتر است ولی مطابق ماده، مجازات کمتری برای آن پیش بینی شده است، بنابراین ماده از این حیث، قابل نقد به نظر میرسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=716216|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۵۴۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]]

[[ماده 434 قانون مجازات اسلامی|ماده 434 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392]]

[[ماده 21 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و الحاق موادی به آن مصوب 1376]]

== منابع ==

{{پانویس}}

[[رده:مساعدت مامور در فرار زندانی یا متهم]]

[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]]