ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
هرگاه رفتار مرتکب و فوت مجنی‌ علیه هر دو در ماه‌ های حرام «محرم، رجب، ذی‌ القعده و ذی‌ الحجه» یا در محدودة حرم مکه، واقع شود خواه جنایت عمدی خواه غیرعمدی باشد، علاوه بر دیه نفس، یک‌ سوم دیه نیز افزوده می‌ گردد. سایر مکان‌ ها و زمان‌ های مقدس و متبرک مشمول حکم تغلیظ دیه نیست. تبصره ـ معیار شروع و پایان‌ ماه‌ های حرام، مغرب شرعی است مانند ماه رجب که از مغرب شرعی آخرین روز ماه جمادی‌ الثانی، شروع و با مغرب شرعی آخرین روز ماه رجب به‌ پایان می‌ رسد.
هرگاه رفتار مرتکب و فوت [[مجنی‌ علیه]] هر دو در [[ماه‌ حرام|ماه‌ های حرام]] «محرم، رجب، ذی‌ القعده و ذی‌ الحجه» یا در محدوده حرم مکه، واقع شود خواه [[جنایت عمد|جنایت عمدی]] خواه [[جنایت غیر عمد|غیرعمدی]] باشد، علاوه بر [[دیه نفس]]، یک‌ سوم [[دیه]] نیز افزوده می‌ گردد. سایر مکان‌ ها و زمان‌ های مقدس و متبرک مشمول حکم [[تغلیظ دیه]] نیست.  
 
تبصره ـ معیار شروع و پایان‌ ماه‌ های حرام، مغرب شرعی است مانند ماه رجب که از مغرب شرعی آخرین روز ماه جمادی‌ الثانی، شروع و با مغرب شرعی آخرین روز ماه رجب به‌ پایان می‌ رسد.


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
ماده فوق ناظر بر حالت [[تغلیظ دیه]] است و آن عبارت است از پرداخت یک سوم دیه به همراه اصل آن در فرض وقوع جنایت در یکی از ماه های حرام یا در حرم مکه مکرمه.729192مقصود از ماه حرام ماهی است که در آن جنگ و غارت حرام محسوب می شود.334008
ماده فوق ناظر بر حالت تغلیظ دیه است و آن عبارت است از پرداخت یک سوم دیه به همراه اصل آن در فرض وقوع [[جنایت]] در یکی از ماه های حرام یا در حرم مکه مکرمه،729192مقصود از ماه حرام، ماهی است که در آن جنگ و غارت، حرام محسوب می شود.334008


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
برخی از حقوقدانان بر این باورند که در خصوص قتل اهل کتاب و نیز چنانچه مسئولیت پرداخت [[دیه]] با شخصی غیر از جانی باشد نیز [[تغلیظ دیه]] اعمال می شود.354796 همچنین در صورتی که قتل در یکی از ماه های حرام یا حرم مکه واقع شده باشد، اما به هر علت [[قصاص]] ممکن نباشد نیز ماده فوق را باید اعمال نمود.710344ماده فوق در خصوص حالتی که دو سبب [[تغلیظ دیه]] در یک جا جمع شوند، نظیر حالتی که قتل در ماه حرام و حرم مکه رخ دهد، ساکت است.354828 گروهی در این خصوص بیان نموده اند با توجه به این که اصل بر پرداخت خود دیه است و تغلیظ دیه نیز نوعی مجازات محسوب میشود، هم چنین با توجه به اصل قانونی بودن مجازات ها، باید قائل به پرداخت همان یک سوم بود.670500 این ماده را برخی از حقوقدانان محدود به موارد قتل دانسته و جنایت بر نفس را ولو در فرض لزوم پرداخت دیه کامل مشمول این ماده نمی دانند.354788 البته نوع قتل در تغلیظ دیه تاثیری ندارد.670512 لذا جنون یا صغر سن مرتکب در تغلیظ موضوعیت نخواهد داشت.670492در تغلیظ دیه، اصل دیه پرداختی و ثلث آن باید همجنس باشند.710360
برخی از حقوقدانان بر این باورند که در خصوص [[قتل]] اهل کتاب و نیز چنانچه مسئولیت پرداخت دیه با شخصی غیر از جانی باشد نیز تغلیظ دیه اعمال می شود،354796 همچنین در صورتی که قتل در یکی از ماه های حرام یا حرم مکه واقع شده باشد، اما به هر علت [[قصاص]] ممکن نباشد نیز ماده فوق را باید اعمال نمود.710344ماده فوق در خصوص حالتی که دو سبب تغلیظ دیه در یک جا جمع شوند، نظیر حالتی که قتل در ماه حرام و حرم مکه رخ دهد، ساکت است،354828 گروهی در این خصوص بیان نموده اند با توجه به این که اصل بر پرداخت خود دیه است و تغلیظ دیه نیز نوعی مجازات محسوب میشود، همچنین با توجه به [[اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها|اصل قانونی بودن مجازات ها]]، باید قائل به پرداخت همان یک سوم بود.670500 این ماده را برخی از حقوقدانان محدود به موارد قتل دانسته و غیر از [[جنایت بر نفس]] را ولو در فرض لزوم پرداخت [[دیه کامل]]، مشمول این ماده نمی دانند،354788 البته نوع قتل در تغلیظ دیه تاثیری ندارد،670512 لذا [[جنون]] یا [[صغر]] سن مرتکب در تغلیظ، موضوعیت نخواهد داشت.670492در تغلیظ دیه، اصل دیه پرداختی و ثلث آن، باید همجنس باشند.710360
 
در خصوص نحوه اعمال تغلیظ دیه، گروهی معتقدند اصل بر آن است که دیه باید توسط خود مرتکب یا [[قائم مقام]] او پرداخته شود، اما تغلیظ آن بر عهده خود جانی است.710396


در خصوص نحوه اعمال تغلیظ دیه، گروهی معتقدند اصل بر آن است که دیه باید توسط خود مرتکب یا قائم مقام او پرداخته شود. اما تغلیظ آن بر عهده خود جانی است.710396
== مطالعات فقهی ==


== سوابق فقهی ==
=== مستندات فقهی ===
فقهای شیعه بیان نموده اند که [[تغلیظ دیه]] اختصاص به قتل داشته و شامل جراحات دیگر نمی شود.710376
در خصوص تغلیظ دیه در ماه های حرام، می توان قائل به [[اجماع]] فقها بود، اما در خصوص تغلیظ دیه در صورت وقوع جنایت در حرم مکه، گروهی آن را مستند به روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند.710336


== مستندات فقهی ==
=== سوابق فقهی ===
در خصوص تغلیظ دیه در ماه های حرام، می توان قائل به اجماع فقها بود. اما در خصوص تغلیظ دیه در صورت وقوع جنایت در حرم مکه، گروهی آن را مستند به روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند.710336
فقهای شیعه بیان نموده اند که تغلیظ دیه، اختصاص به قتل داشته و شامل [[جراحت|جراحات]] دیگر نمی شود.710376


== رویه قضایی ==
== رویه های قضایی ==
اداره حقوقی قوه قضاییه اظهار داشته است که اگر ایراد صدمه در یکی از ماه های حرام واقع شود اما وقوع نتیجه در غیر این ماه ها باشد، موضوع از شمول این حالت خارج است. بالعکس اگر ایراد صدمه در ماه غیر حرام و نتیجه آن در ماه حرام واقع شود، مشمول این حالت خواهد بود.354808
[[اداره حقوقی قوه قضاییه]] اظهار داشته است که اگر ایراد [[صدمه]] در یکی از ماه های حرام واقع شود اما وقوع [[نتیجه جرم|نتیجه]] در غیر این ماه ها باشد، موضوع از شمول این حالت خارج است، بالعکس اگر ایراد صدمه در ماه غیر حرام و نتیجه آن در ماه حرام واقع شود، مشمول این حالت خواهد بود.354808


همچنین بر اساس نظریه مشورتی 7/2156-1366/6/16 مقصود از ثلث دیه، یک سوم از همان نوع دیه پرداختی است و تبدیل آن به قیمت نیز منوط به تراضی است.670516
همچنین بر اساس [[نظریه مشورتی]] 7/2156-1366/6/16، مقصود از ثلث دیه، یک سوم از همان نوع دیه پرداختی است و تبدیل آن به قیمت نیز منوط به [[تراضی]] است.670516


== منابع ==
[[رده:رفرنس]]
[[رده:رفرنس]]
[[رده:دیات]]
[[رده:دیات]]
۳۴٬۱۱۹

ویرایش

منوی ناوبری